Luke 19
1 Then Jesus entered Jericho and was passing through.
A Jezus wszedłszy, szedł przez Jerycho.
2 And behold, there was a man named Zacchaeus. He was a chief tax collector and was rich.
A oto mąż, którego zwano imieniem Zacheusz, który był przełożony nad celnikami, a ten był bogaty.
3 He was trying to see who Jesus was, but he could not do so because of the crowd, for he was a short man.
I żądał widzieć Jezusa, co by zacz był; lecz nie mógł przed ludem, bo był małego wzrostu.
4 So he ran on ahead and climbed a sycamore tree so that he could see him, because Jesus was about to pass by that way.
A bieżawszy naprzód, wstąpił na drzewo leśnej figi, aby go ujrzał; bo tamtędy iść miał.
5 When Jesus came to that place, he looked up and saw him. Then he said to him, “Zacchaeus, hurry and come down, for I must stay at yoʋr house today.”
A gdy przyszedł na ono miejsce, spojrzawszy Jezus w górę, ujrzał go, i rzekł do niego: Zacheuszu! zstąp prędko na dół, albowiem dziś muszę zostać w domu twoim.
6 So he hurried down and received Jesus with joy.
I zstąpił prędko i przyjął go z radością.
7 When all the people saw it, they grumbled, saying, “He has gone to be the guest of a sinful man.”
A widząc to wszyscy, szemrali, mówiąc: U człowieka grzesznego gospodą stanął.
8 But Zacchaeus stood there and said to the Lord, “Behold, half of my goods, Lord, I give to the poor, and if I have extorted anything from anyone, I will pay back four times the amount.”
A stanąwszy Zacheusz, rzekł do Pana: Oto połowę majętności moich dam ubogim, Panie! a jeźliżem kogo w czem podszedł, oddam w czwórnasób.
9 Jesus said to him, “Today salvation has come to this house, because this man has shown that he too is a son of Abraham.
I rzekł mu Jezus: Dziś się stało zbawienie domowi temu, dlatego że i on jest synem Abrahamowym.
10 For the Son of Man came to seek and save the lost.”
Bo przyszedł Syn człowieczy, aby szukał i zachował, co było zginęło.
11 Now as the people were listening to this, Jesus went on to tell a parable, because he was near Jerusalem, and because they thought that the kingdom of God was going to appear at once.
Tedy gdy oni słuchali, mówiąc dalej powiedział im podobieństwo, dlatego że był blisko od Jeruzalemu, a iż oni mniemali, że się wnet królestwo Boże objawić miało.
12 So he said, “A man of noble birth went to a distant country to receive a kingdom for himself and then return.
Rzekł tedy: Niektóry człowiek rodu zacnego jechał w daleką krainę, aby sobie wziął królestwo, i zasię się wrócił.
13 Calling ten of his servants, he gave them ten minas and said to them, ‘Engage in business until I return.’
A zawoławszy dziesięciu sług swoich, dał im dziesięć grzywien i rzekł do nich: Handlujcie, aż przyjadę.
14 But his subjects hated him and sent a delegation after him, saying, ‘We do not want this man to reign over us.’
Lecz mieszczanie jego mieli go w nienawiści, i wyprawili za nim poselstwo, mówiąc: Nie chcemy, aby ten królował nad nami.
15 When he returned after receiving the kingdom, he summoned the servants to whom he had given the money, to find out who had gained what by engaging in business.
I stało się, gdy się wrócił wziąwszy królestwo, że rozkazał do siebie zawołać sług onych, którym był dał pieniądze, aby się dowiedział, co który handlując zyskał.
16 The first came before him and said, ‘Master, yoʋr mina has made ten minas more.’
Tedy przyszedł pierwszy, mówiąc: Panie! grzywna twoja dziesięć grzywien urobiła.
17 The king said to him, ‘Well done, good servant! Because yoʋ have been faithful in a very small matter, take authority over ten cities.’
I rzekł mu: Dobrze, sługo dobry! iżeś był nad małem wiernym, miejże władzę nad dziesięcioma miastami.
18 The second came and said, ‘Master, yoʋr mina has made five minas.’
Przyszedł i drugi, mówiąc: Panie! grzywna twoja pięć grzywien urobiła.
19 The king said to him, ‘Yoʋ are to be over five cities.’
Rzekł i temu: I ty bądź nad pięcioma miastami.
20 Another came and said, ‘Master, behold, here is yoʋr mina, which I kept put away in a piece of cloth.
A inszy przyszedł, mówiąc: Panie! oto grzywna twoja, którąm miał schowaną w chustce;
21 For I was afraid of yoʋ, because yoʋ are a stern man. Yoʋ take out what yoʋ did not put in, and yoʋ reap what yoʋ did not sow.’
Bom się ciebie bał, żeś jest człowiek srogi; bierzesz, czegoś nie położył, a żniesz, czegoś nie siał.
22 The king said to him, ‘I will condemn yoʋ by the words coming out of yoʋr own mouth, yoʋ evil servant. Yoʋ knew, did yoʋ, that I was a stern man, taking out what I did not put in, and reaping what I did not sow?
Tedy mu rzekł: Z ust twoich sądzę cię, zły sługo! Wiedziałeś, żem ja jest człowiek srogi, który biorę, czegom nie położył, a żnę, czegom nie siał.
23 Why then did yoʋ not deposit my money in the bank, and when I came I would have collected it with interest?’
Przeczżeś tedy nie dał srebra mego do lichwiarzy? a ja przyszedłszy, wziąłbym je był z lichwą.
24 Then he said to those standing nearby, ‘Take the mina from him and give it to the one who has ten minas.’
I rzekł tym, którzy tuż stali: Weźmijcie od niego tę grzywnę, a dajcie temu, który ma dziesięć grzywien.
25 But they said to him, ‘Master, he has ten minas!’
I rzekli mu: Panie! mać dziesięć grzywien.
26 The king said, ‘I tell you that everyone who has will be given more, but the one who does not have, even what he has will be taken away from him.
Zaprawdę powiadam wam, iż wszelkiemu, który ma, będzie dane, a od tego, który nie ma, i to, co ma, będzie od niego odjęte.
27 But as for those enemies of mine who did not want me to reign over them, bring them here and slay them in front of me.’”
Ale i nieprzyjacioły moje, którzy nie chcieli, abym królował nad nimi, przywiedźcie tu, a pobijcie przede mną.
28 After saying these things, Jesus continued on his way up to Jerusalem, walking ahead of his disciples.
A to powiedziawszy, szedł wprzód, wstępując do Jeruzalemu.
29 As he drew near to Bethsphage and Bethany, at the mount called Olivet, he sent two of his disciples ahead,
I stało się, gdy się przybliżył do Betfagie i Betanii, ku górze, którą zowią oliwną, posłał dwóch z uczniów swoich,
30 saying, “Go into the village ahead of you. As you enter it, you will find a colt tied, on which no one has ever sat. Untie it and bring it here.
Mówiąc: Idźcie do miasteczka, które jest przeciwko wam, do którego wszedłszy, znajdziecie oślę uwiązane, na którem żaden człowiek nigdy nie siedział; odwiązawszy je, przywiedźcie:
31 If anyone asks you, ‘Why are you untying it?’ tell him this: ‘The Lord has need of it.’”
A jeźliby was kto spytał, przecz je odwiązujecie? tak mu powiecie: Przeto, że go Pan potrzebuje.
32 So those who were sent went off and found it just as he had told them.
Odszedłszy tedy ci, którzy byli posłani, znaleźli, jako im był powiedział.
33 As they were untying the colt, its owners said to them, “Why are you untying the colt?”
A gdy oni odwiązywali ono oślę, rzekli panowie jego do nich: Przecz odwiązujecie oślę?
34 They said, “The Lord has need of it.”
A oni powiedzieli: Pan go potrzebuje.
35 Then they brought the colt to Jesus, threw their garments over it, and set Jesus on it.
I przywiedli je do Jezusa, a włożywszy szaty swoje na ono oślę, wsadzili Jezusa na nie.
36 As he went along, people were spreading their garments on the road.
A gdy on jechał, słali szaty swoje na drodze.
37 And as he drew near to the descent of the Mount of Olives, the whole multitude of the disciples began to praise God joyfully with a loud voice for all the miracles they had seen,
A gdy się już przybliżał tam, gdzie się spuszczają z góry oliwnej, poczęło wszystko mnóstwo uczniów radując się chwalić Boga głosem wielkim ze wszystkich cudów, które widzieli,
38 saying, “Blessed is the king who comes in the name of the Lord! Peace in heaven, and glory in the highest!”
Mówiąc: Błogosławiony król, który idzie w imieniu Pańskiem; pokój na niebie, a chwała na wysokościach.
39 But some of the Pharisees from among the crowd said to Jesus, “Teacher, rebuke yoʋr disciples.”
Ale niektórzy z Faryzeuszów z onego ludu rzekli do niego: Nauczycielu! zgrom ucznie twoje.
40 In response he said to them, “I tell you, if they keep silent, the stones will cry out.”
A on odpowiadając, rzekł im: Powiadam wam, jeźliby ci milczeli, wnet kamienie wołać będą.
41 As he drew near to Jerusalem and saw the city, he wept over it,
A gdy się przybliżył, ujrzawszy miasto, płakał nad niem, mówiąc:
42 saying, “If only yoʋ had known, especially on this day of yoʋrs what would bring yoʋ peace! But now it is hidden from yoʋr eyes.
O gdybyś poznało i ty, a zwłaszcza w ten to dzień twój, co jest ku pokojowi twemu! lecz to teraz zakryte od oczów twoich.
43 For the days will come upon yoʋ when yoʋr enemies build a barricade around yoʋ and encircle yoʋ, hemming yoʋ in on every side.
Albowiem przyjdą na cię dni, gdy cię otoczą nieprzyjaciele twoi wałem, i oblęgą cię, i ścisną cię zewsząd;
44 They will raze yoʋ to the ground, and yoʋr children within yoʋ. They will not leave in yoʋ one stone upon another, because yoʋ did not recognize the time of yoʋr visitation.”
I zrównają cię z ziemią, i dzieci twoje w tobie, a nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu, dlatego żeś nie poznało czasu nawiedzenia twego.
45 Then Jesus entered the temple courts and began driving out those who were selling and buying there.
A wszedłszy do kościoła, począł wyganiać te, którzy w nim sprzedawali i kupowali.
46 He said to them, “It is written, ‘My house is a house of prayer,’ but you have made it a den of robbers.”
Mówiąc im: Napisano: Dom mój dom modlitwy jest, a wyście go uczynili jaskinią zbójców.
47 Every day Jesus was teaching in the temple courts, but the chief priests and the scribes were seeking to destroy him, and so were the prominent leaders among the people.
I uczył na każdy dzień w kościele; lecz przedniejsi kapłani i nauczeni w Piśmie, i przedniejsi z ludu szukali go stracić;
48 But they could not figure out what to do, for all the people were hanging on his every word as they listened to him.
Ale nie znaleźli, co by mu uczynili; albowiem wszystek lud zawieszał się na nim, słuchając go.
