John 6
1 After these things, Jesus went to the other side of the sea of Galilee or of Tiberias.
Այնուհետեւ Յիսուս Գալիլիայի՝ Տիբերական ծովի հանդիպակաց կողմն անցաւ.
2 And great multitudes went after him; because they had seen the signs which he wrought upon the sick.
եւ նրա յետեւից բազում ժողովուրդ էր գնում, որովհետեւ տեսնում էին այն նշանները, որ նա կատարում էր հիւանդների վրայ:
3 And Jesus ascended a mountain, and there he seated himself with his disciples.
Յիսուս լեռ բարձրացաւ եւ նստեց այնտեղ իր աշակերտների հետ:
4 And the feast of the Jewish passover was near.
Եւ մօտ էր զատիկը՝ հրեաների տօնը:
5 And Jesus raised his eyes, and saw a great multitude coming towards him; and he said to Philip: Whence shall we buy bread, that these may eat?
Յիսուս իր աչքերը վեր բարձրացրեց եւ տեսաւ, որ բազում ժողովուրդ է գալիս իր մօտ: Փիլիպպոսին ասաց. «Որտեղի՞ց հաց պիտի գնենք, որ դրանք ուտեն»:
6 And this he said, to try him; for he knew what he was about to do.
Այս ասում էր՝ նրան փորձելու համար, բայց ինքը գիտէր, թէ ինչ էր անելու:
7 Philip said to him: Two hundred denarii in bread would not suffice them, that each might take but a little.
Փիլիպպոսը նրան պատասխանեց. «Երկու հարիւր դահեկանի հաց դրանց չի բաւարարի, թէկուզ եւ իւրաքանչիւր ոք մի կտոր վերցնի»:
8 One of his disciples, Andrew, the brother of Simon Cephas, said to him:
Նրա աշակերտներից մէկը՝ Անդրէասը, Սիմոն Պետրոսի եղբայրը, ասաց նրան.
9 There is a lad here, who hath with him five cakes of barley, and two fishes; but what are these for all those people?
«Այստեղ մի պատանի կայ, որ հինգ գարեհաց ունի եւ երկու ձուկ. բայց այդքանն ի՞նչ է այսչափ մարդկանց համար»:
10 Jesus said to them: Make all the people recline. Now there was much grass in that place: and the people reclined, in number five thousand.
Յիսուս ասաց. «Նստեցրէ՛ք մարդկանց»: Այնտեղ առատ խոտ կար: Եւ շուրջ հինգ հազար մարդիկ նստեցին:
11 And Jesus took the bread, and blessed, and distributed to them that reclined. And so also, with the fish; as much as they desired.
Եւ Յիսուս հացն առաւ ու գոհութիւն յայտնեց Աստծուն եւ բաշխեց նստածներին: Նոյն ձեւով եւ ձկներից՝ որչափ որ կամեցան:
12 And when they were satisfied, he said to his disciples: Gather up the fragments which remain, that nothing be lost.
Եւ երբ կշտացան, աշակերտներին ասաց. «Հաւաքեցէ՛ք այդ մնացած կտորները, որպէսզի ոչ մի բան չկորչի»:
13 And they collected and filled twelve baskets, with fragments of what remained to them that had eaten of the five barley cakes.
Հաւաքեցին եւ լցրին տասներկու սակառ այն հինգ գարեհացի կտորտանքով, որ ավելացել էր ուտողներից:
14 And those people, when they saw the sign which Jesus had wrought, said: Certainly, this is that prophet who was to come into the world.
Իսկ մարդիկ, երբ տեսան այն նշանները, որ նա արեց, ասացին. «Սա՛ է ճշմարիտ մարգարէն, որ աշխարհ էր գալու»:
15 And Jesus knew, that they were about to come and take him by force, and make him king: and he retired into a mountain alone.
Երբ Յիսուս իմացաւ, որ գալու են իրեն բռնել տանելու, որպէսզի իրեն թագաւոր անեն, դարձեալ միայնակ դէպի լեռը գնաց:
16 And when it was evening, his disciples went down to the sea,
Եւ երբ երեկոյ եղաւ, նրա աշակերտները ծովեզերք իջան:
17 and sat in a ship, and were going over to Capernaum. And darkness came on, and Jesus had not come to them.
Եւ նաւակ նստելով՝ գալիս էին դէպի ծովի միւս կողմը, դէպի Կափառնայում: Եւ երբ մութն ընկաւ, Յիսուս դեռ իրենց մօտ չէր եկել.
18 And the sea was boisterous against them, for a violent wind was blowing.
եւ ծովը հողմի ուժգին փչելուց փոթորկւում էր:
19 And they had gone about five and twenty or thirty furlongs, when they saw Jesus walking upon the sea: and as he drew near to the ship, they were afraid.
Երբ շուրջ հինգ կամ վեց կիլոմետր թիավարելուց յետոյ տեսան Յիսուսին, որ քայլում էր ծովի վրայով եւ նաւակին մօտեցել էր, սաստիկ վախեցան:
20 But Jesus said to them: It is I; be not afraid.
Եւ նա ասաց նրանց. «Ես եմ, մի՛ վախեցէք»:
21 And they were glad to receive him into the ship. And, directly, the ship was at the land to which they were going.
Եւ ուզում էին նրան նաւակի մէջ առնել. եւ նաւակը շուտով հասաւ այն տեղը, ուր գնում էին:
22 And the next day, the multitude, who had remained on the other side of the sea, saw that there was no other ship there, except that in which the disciples embarked, and that Jesus did not embark in that ship with his disciples;
Յաջորդ օրը, ժողովուրդը, որ մնացել էր ծովի այն կողմը, տեսաւ, որ այնտեղ այլ նաւակ չկայ, բացի միայն մէկից, որի մէջ մտել էին Յիսուսի աշակերտները, իսկ Յիսուս իր աշակերտների հետ նաւակ չէր մտել, այլ միայն իր աշակերտներն էին գնաց»լ:
23 yet that other ships had come from Tiberias, near to the place where they ate the bread when Jesus blessed it.
Սակայն Տիբերիայից ուրիշ նաւակներ էլ գալիս էին մօտ այն տեղին, ուր հացն էին կերել:
24 And when the multitude saw, that Jesus was not there, nor his disciples; they embarked in ships, and came to Capernaum, and sought for Jesus.
Ուրեմն, երբ ժողովուրդը տեսաւ, որ Յիսուս այդտեղ չէ եւ ոչ էլ՝ նրա աշակերտները, նաւակներ նստեցին եւ եկան Կափառնայում՝ Յիսուսին փնտռելու:
25 And when they found him on the other side of the sea, they said to him: Our Rabbi, when camest thou hither?
Եւ երբ նրան գտան ծովի միւս կողմում, ասացին նրան. «Ռաբբի՛, ե՞րբ եկար այստեղ»:
26 Jesus replied and said to them: Verily, verily, I say to you, Ye seek me, not because ye saw the signs, but because ye ate the bread and were satisfied.
Յիսուս պատասխանեց նրանց եւ ասաց. «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, դուք ինձ փնտռում էք ոչ թէ նրա համար, որ նշաններ տեսաք, այլ որովհետեւ կերաք այն հացից եւ կշտացաք:
27 Labor not for the food that perisheth, but for the food that abideth unto life eternal, which the Son of man will give to you; for him hath God the Father sealed. (aiōnios g166)
Գնացէք աշխատեցէ՛ք ոչ թէ կորստեան ենթակայ կերակրի համար, այլ այն կերակրի, որը մնում է յաւիտենական կեանքի համար, եւ որը մարդու Որդին կը տայ ձեզ, քանի որ նրան իր կնիքով հաստատել է Հայրը՝ Աստուած»: (aiōnios g166)
28 They said to him: What shall we do, in order to work the works of God?
Նրան ասացին. «Ի՞նչ անենք, որ Աստծու ուզած գործերը գործենք»:
29 Jesus replied and said to them: This is the work of God, that ye believe on him whom he hath sent.
Յիսուս պատասխանեց եւ ասաց նրանց. «Աստծու ուզած գործը ա՛յս է. որ հաւատաք նրան, ում նա ուղարկեց»:
30 They say to him: What sign doest thou, that we may see and believe in thee? What workest thou?
Նրան ասացին. «Ի՞նչ նշան կ՚անես, որ տեսնենք եւ հաւատանք, ի՞նչ գործ կը գործես:
31 Our fathers ate the manna, in the wilderness; as it is written, He gave them bread from heaven to eat.
Մեր հայրերը անապատում մանանան կերան, ինչպէս որ գրուած է. «Երկնքից նրանց հաց տուեց ուտելու»»:
32 Jesus said to them: Verily, verily, I say to you, Moses gave you not the bread from heaven; but my Father giveth you the real bread from heaven.
Յիսուս նրանց ասաց. «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, Մովսէսը չէ, որ ձեզ երկնքից հաց տուեց, այլ իմ Հայրն է, որ տալիս է ձեզ ճշմարիտ հացը երկնքից.
33 For the bread of God is, he that came down from heaven, and giveth life to the world.
որովհետեւ Աստծուց է այն հացը, որ իջնում է երկնքից եւ կեանք է տալիս աշխարհին»:
34 They say to him: Our Lord, give us at all times this bread.
Նրան ասացին. «Տէ՛ր, ամէն ժամ տո՛ւր մեզ այդ հացը»:
35 Jesus said to them: I am the bread of life: he that cometh to me, shall not hunger; and he that believeth on me, shall not thirst, for ever.
Յիսուս նրանց ասաց. «Ես եմ կենաց հացը. ով դէպի ինձ գայ, քաղց չի զգայ, եւ ով ինձ հաւատայ, երբեք չի ծարաւի:
36 But I said to you, That ye have seen me, and do not believe.
Բայց ես ձեզ ասել եմ, թէ ինձ տեսաք եւ չէք հաւատում:
37 All that my Father gave me, will come to me: and him, that cometh to me, I will not cast out.
Բոլոր նրանք, ում Հայրն ինձ տալիս է, կը գան ինձ մօտ, եւ ով որ ինձ մօտ կը գայ, դուրս չեմ անի.
38 For I came down from heaven, not to do my own pleasure, but the pleasure of him that sent me.
որովհետեւ ես երկնքից իջայ ոչ թէ իմ կամքը կատարելու համար, այլ՝ կամքը նրա, ով ինձ ուղարկեց:
39 And this is the pleasure of him that sent me, that whatever he hath given me, I should lose nothing of it, but should raise it up at the last day.
Այս է կամքը իմ Հօր, որ ինձ ուղարկեց. բոլոր նրանք, ում Հայրն ինձ տուել է, նրանցից ոչ մէկին չկորցնեմ, այլ վերջին օրը յարութիւն առնել տամ նրանց:
40 For this is the pleasure of my Father, that every one who seeth the Son, and believeth on him, should have life eternal; and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
Այս է իմ Հօր կամքը. ամէն ոք, ով տեսնի Որդուն եւ հաւատայ նրան, ունենայ յաւիտենական կեանք. եւ ես նրան վերջին օրը յարութիւն առնել տամ»: (aiōnios g166)
41 Then the Jews murmured at him, because he said: I am the bread, who have descended from heaven.
Հրեաները տրտնջում էին նրանից, որովհետեւ ասել էր՝ ե՛ս եմ երկնքից իջած հացը:
42 And they said: Is not this Jesus the son of Joseph, whose father and mother we know? And how doth he say: I came down from heaven?
Եւ ասում էին. «Սա Յիսուսը չէ՞՝ Յովսէփի որդին, որի հօրն ու մօրը մենք ճանաչում ենք: Իսկ արդ, ինչպէ՞ս է ասում՝ ես երկնքից իջայ»:
43 Jesus replied and said to them: Murmur not, one with another.
Յիսուս պատասխանեց եւ ասաց նրանց. «Մի՛ քրթմնջէք իրար մէջ.
44 No man can come to me, unless the Father who sent me, shall draw him; and I will raise him up at the last day.
ոչ ոք չի կարող գալ դէպի ինձ, եթէ նրան չձգի Հայրը, որ ինձ ուղարկեց, եւ ես նրան վերջին օրը յարութիւն առնել կը տամ:
45 For it is written, in the prophet: And they shall all be taught of God. Whoever, therefore, heareth from the Father, and learneth from him, cometh to me.
Մարգարէների գրքերում գրուած է. «Եւ ամէնքը Աստծուց ուսած կը լինեն»: Ամէն ոք, որ լսում է Հօրից եւ ուսանում է, գալիս է դէպի ինձ:
46 Not that any one hath seen the Father, except him who hath come from God; he it is, hath seen the Father.
Սակայն ոչ ոք Հօրը չի տեսել, այլ միայն նա, որ Աստծուց է, նա՛ է տեսել Հօրը:
47 Verily, verily, I say to you: That, to him who believeth in me, there is life eternal. (aiōnios g166)
Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, որ, ով հաւատում է, ունենում է յաւիտենական կեանքը: (aiōnios g166)
48 I am the bread of life.
Ես եմ կենաց հացը:
49 Your fathers ate the manna, in the wilderness, and they died.
Ձեր հայրերը անապատում մանանան կերան, սակայն մեռան:
50 But this is the bread which cometh from heaven, that a man may eat of it, and not die.
Այս է երկնքից իջած հացը, որպէսզի, ով որ սրանից ուտի, չմեռնի:
51 I am the bread of life, who have come down from heaven: and if a man shall eat of this bread, he will live for ever. And the bread which I shall give, is my body, which I give for the life of the world. (aiōn g165)
Ես եմ կենդանի հացը, որ երկնքից է իջած. թէ մէկն այս հացից ուտի, յաւիտենապէս կ՚ապրի. եւ այն հացը, որ ես կը տամ, իմ մարմինն է, որը ես կը տամ, որպէսզի աշխարհը կեանք ունենայ»: (aiōn g165)
52 Then the Jews contended one with another, and said: How can he give us his body to eat?
Հրեաները իրար հետ բուռն կերպով վիճում էին եւ ասում. «Սա ինչպէ՞ս կարող է իր մարմինը մեզ տալ՝ ուտելու»:
53 And Jesus said to them: Verily, verily, I say to you, That, unless ye eat the body of the Son of man, and drink his blood, ye have no life within you.
Յիսուս նրանց ասաց. «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, եթէ չուտէք մարդու Որդու մարմինը եւ չըմպէք նրա արիւնը, ձեր մէջ կեանք չէք ունենայ:
54 But he that eateth of my body, and drinketh of my blood, to him is life eternal; and I will raise him up at the last day (aiōnios g166)
Ով ուտում է իմ մարմինը եւ ըմպում իմ արիւնը, յաւիտենական կեանք ունի. եւ ես նրան վերջին օրը յարութիւն առնել պիտի տամ, (aiōnios g166)
55 For my body truly is food, and my blood truly is drink.
քանի որ իմ մարմինը ճշմարիտ կերակուր է, եւ իմ արիւնը՝ ճշմարիտ ըմպելիք:
56 He that eateth my body, and drinketh my blood, abideth in me, and I in him
Ով ուտում է իմ մարմինը եւ ըմպում իմ արիւնը, կը բնակուի իմ մէջ, եւ ես՝ նրա մէջ:
57 As the living Father hath sent me, and I live because of the Father; so he that shall eat me, he also will live because of me.
Ինչպէս Հայրը, որ ինձ ուղարկեց, ապրում է, ես էլ ապրում եմ Հօր միջոցով. եւ ով ուտում է ինձ, նա էլ կ՚ապրի իմ միջոցով:
58 This is the bread that came down from heaven: not as your fathers ate the manna, and died; whoever shall eat of this bead, will live for ever. (aiōn g165)
Այս է հացը, որ երկնքից է իջած. ոչ այնպէս, ինչպէս մանանան, որը ձեր հայրերը կերան եւ մեռան. ով այս հացն ուտում է, կ՚ապրի յաւիտեան»: (aiōn g165)
59 These things he uttered in the synagogue, while teaching at Capernaum.
Նա այս բաներն ասաց Կափառնայումի մէջ ժողովարանում ուսուցանելիս:
60 And many of his disciples who heard him, said: This is a hard speech, who can hear it.
Եւ աշակերտներից շատերը, երբ լսեցին, ասացին. «Խիստ է այդ խօսքը. ո՞վ կարող է այն լսել»:
61 And Jesus knew in himself, that his disciples murmured at this; and he said to them, Doth this stumble you?
Յիսուս երբ ինքն իրենից իմացաւ, որ իր աշակերտները դրա համար տրտնջում են, նրանց ասաց. «Այդ ձեզ գայթակղեցնո՞ւմ է.
62 If then, ye were to see the Son of man ascend, to where he was from the beginning!
իսկ արդ, եթէ տեսնէք մարդու Որդուն բարձրանալիս այնտեղ, ուր առաջ էր...»:
63 It is the Spirit that vivifieth; the body profiteth nothing. The words which I have used with you, they are spirit, and they are life.
«Հոգին է կենդանարար. մարմինը ոչ մի բան չի կարող անել: Այն խօսքը, որ ես ձեզ ասացի, հոգի է եւ կեանք:
64 But there are some of you, that believe not. For Jesus knew, from the beginning, who they were that believed not, and who it was that would betray him.
Բայց ձեր մէջ կան ոմանք, որ չեն հաւատում»: Քանի որ Յիսուս սկզբից գիտէր, թէ ովքեր են նրանք, որ չեն հաւատում, եւ ով է նա, որ մատնելու է իրեն, ասաց.
65 And he said to them: For this reason, I said to you, That no one can come to me, unless it be given to him by my Father.
«Դրա համար ձեզ ասացի, թէ ոչ ոք չի կարող գալ ինձ մօտ, եթէ այդ իմ Հօրից տրուած չէ նրան»:
66 On account of this speech, many of his disciples turned back, and walked not with him.
Դրա վրայ՝ նրա աշակերտներից շատերը յետ քաշուեցին եւ այլեւս նրա հետ չէին շրջում:
67 And Jesus said to the twelve: Are ye also disposed to go away?
Յիսուս տասներկու աշակերտներին ասաց. «Միթէ դո՞ւք էլ ուզում էք գնալ»:
68 Simon Cephas replied, and said: My Lord, to whom shall we go? The words of life eternal are with thee. (aiōnios g166)
Սիմոն Պետրոսը նրան պատասխանեց. «Տէ՛ր, ո՞ւմ մօտ պիտի գնանք: Դու յաւիտենական կեանքի խօսքեր ունես: (aiōnios g166)
69 And we believe, and know, that thou art the Messiah, the Son of the living God.
Եւ մենք հաւատացինք եւ ճանաչեցինք, որ դու ես Քրիստոսը՝ Աստծու Որդին»:
70 Jesus said to them: Have not I chosen you twelve? Yet one of you is a devil.
Յիսուս նրանց պատասխանեց. «Չէ՞ որ ես եմ ընտրել ձեզ՝ Տասներկուսիդ. եւ ձեզանից մէկը սատանայ է»:
71 This he spoke of Judas Iscariot, the son of Simon; for he was afterwards to betray him, being one of the twelve.
Նա խօսում էր Իսկարիովտացու՝ Սիմոնի որդի Յուդայի մասին, որովհետեւ հէնց նա էր մատնելու նրան. եւ Տասներկուսից մէկն էր:
