Proverbs 23

1 for to dwell to/for to feed on with to rule to understand to understand [obj] which to/for face: before your

کە دانیشتی لەگەڵ فەرمانڕەوایەک نان بخۆیت، باش وردبەرەوە لەوەی لەپێشتە،

2 and to set: put knife in/on/with throat your if master: men soul: appetite you(m. s.)

چەقۆیەکیش لەناو گەرووت دابنێ، ئەگەر تۆ نەوسنی.

3 not (to desire *Q(K)*) to/for delicacy his and he/she/it food lie

ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە، چونکە ئەم نانە بە مەبەستی هەڵخەڵەتاندنە.

4 not be weary/toil to/for to enrich from understanding your to cease

خۆت ماندوو مەکە بۆ ئەوەی دەوڵەمەند بیت، بە تێگەیشتنەوە وازی لێ بهێنە.

5 ( to fly *Q(K)*) eye your in/on/with him and nothing he for to make to make to/for him wing like/as eagle (to fly *Q(K)*) [the] heaven

چاو لە دەوڵەمەندی دەبڕیت و نییە، چونکە بێگومان باڵ دەگرێت، وەک هەڵۆ بەرەو ئاسمان دەفڕێت.

6 not to feed on [obj] food: bread bad: evil eye: appearance and not (to desire *Q(K)*) to/for delicacy his

نانی کەسی بەرچاوتەنگ مەخۆ، ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە.

7 for like to calculate in/on/with soul his so he/she/it to eat and to drink to say to/for you and heart his not with you

لەبەر ئەوەی جۆرە کەسێکە هەردەم بیری لەلای تێچوونەکانە، پێت دەڵێت: «بخۆ و بنۆشە.» بەڵام دڵی لەگەڵت نییە.

8 morsel your to eat to vomit her and to ruin word your [the] pleasant

ئەو پارووەی خواردووتە دەیڕشێنیتەوە و قسە شیرینەکانت بە با دەدەیت.

9 in/on/with ear: hearing fool not to speak: speak for to despise to/for understanding speech your

قسە بۆ گێل مەکە، چونکە گاڵتەی بە دانایی قسەکانت دێت.

10 not to remove border: boundary forever: antiquity and in/on/with land: country orphan not to come (in): come

سنوورە کۆنەکان مەگوازەوە، هەروەها مەچووە ناو کێڵگەی هەتیوان،

11 for to redeem: redeem their strong he/she/it to contend [obj] strife their with you

چونکە ئەوەی دەیانپارێزێت بە توانایە، ئەو بەرگری لە کێشەکەیان دەکات لە دژی تۆ.

12 to come (in): bring [emph?] to/for discipline: instruction heart your and ear your to/for word knowledge

دڵت ئاراستەی فێربوون بکە و گوێشت بەرەو قسەی زانیاری.

13 not to withhold from youth discipline for to smite him in/on/with tribe: staff not to die

ڕێگری لە تەمبێکردنی منداڵ مەکە، ئەگەر بە گۆچان لێی بدەیت نامرێت.

14 you(m. s.) in/on/with tribe: staff to smite him and soul his from hell: Sheol to rescue (Sheol h7585)

تۆ بە گۆچان لێی بدەیت، گیانی لە مردن دەرباز دەبێت. (Sheol h7585)

15 son: child my if be wise heart your to rejoice heart my also I

ڕۆڵە، ئەگەر دڵت دانایە، منیش دڵم خۆش دەبێت.

16 and to exult kidney my in/on/with to speak: speak lips your uprightness

ناخم شادمان دەبێت، کە لێوەکانت ڕاستییەکان دەڵێن.

17 not be jealous heart your in/on/with sinner that if: except if: except in/on/with fear LORD all [the] day

دڵت ئیرەیی بە گوناهباران نەبات، بەڵکو بە درێژایی ڕۆژ بە پەرۆش بە بۆ لەخواترسی.

18 that if: except if: except there end and hope your not to cut: eliminate

بێگومان دواڕۆژت دەبێت، ئومێدی تۆ نابڕێت.

19 to hear: hear you(m. s.) son: child my and be wise and to bless in/on/with way: conduct heart your

ڕۆڵە، تۆ گوێ بگرە و دانا بە، دڵت بەرەو ڕێگای ڕاستی ئاراستە بکە.

20 not to be in/on/with to imbibe wine in/on/with be vile flesh to/for them

لەوانە مەبە کە شەراب زۆر دەخۆنەوە، یان ئەوانەی گۆشت زۆر دەخۆن،

21 for to imbibe and be vile to possess: poor and rags to clothe drowsiness

چونکە مەیخۆر و زۆر خۆر هەژار دەبن، ئەوەی زۆر بخەوێت پینەوپەڕۆ لەبەر دەکات.

22 to hear: hear to/for father your this to beget you and not to despise for be old mother your

گوێ لە باوکت بگرە کە تۆی خستووەتەوە، دایکت کە پیر بوو گاڵتەی پێ مەکە.

23 truth: true to buy and not to sell wisdom and discipline: instruction and understanding

ڕاستی بکڕە و مەیفرۆشە، هەروەها دانایی و تەمبێکردن و تێگەیشتن.

24 (to rejoice to rejoice *Q(k)*) father righteous (and to beget *Q(K)*) wise (to rejoice *Q(K)*) in/on/with to rejoice

باوکی کەسی ڕاستودروست زۆر دڵخۆش دەبێت، ئەوەی کوڕێکی دانای ببێت پێی شادمان دەبێت.

25 to rejoice father your and mother your and to rejoice to beget you

با دایک و باوکت شادمان بن، ئەوەی تۆی بووە دڵخۆش بێت.

26 to give: give [emph?] son: child my heart your to/for me and eye your way: conduct my (to watch *Q(K)*)

ڕۆڵە، دڵی خۆتم بدەرێ، با چاوەکانت لەسەر ڕێگاکانم بێت،

27 for pit deep to fornicate and well narrow foreign

چونکە لەشفرۆش چاڵێکی قووڵە و ژنی داوێنپیس بیرێکی تەنگە.

28 also he/she/it like/as robber to ambush and to act treacherously in/on/with man to add

تەنانەت ئەویش وەک چەتە لە بۆسەدا دەبێت، ناپاک لەنێو خەڵک زۆر دەکات.

29 to/for who? woe! to/for who? pain! to/for who? (contention *Q(K)*) to/for who? complaint to/for who? wound for nothing to/for who? dullness eye

واوەیلا بۆ کێیە؟ پەژارەیی بۆ کێیە؟ ناکۆکی بۆ کێیە؟ سکاڵاکردن بۆ کێیە؟ برینی بەخۆڕایی بۆ کێیە؟ چاو سووربوونەوە بۆ کێیە؟

30 to/for to delay upon [the] wine to/for to come (in): come to/for to search mixed drink

بۆ ئەوانەی بە دیار شەرابەوە لەنگەر دەگرن، ئەوانەی شەرابی تێکەڵاو تاقی دەکەنەوە.

31 not to see: see wine for to redden for to give: do (in/on/with cup *Q(K)*) eye his to go: went in/on/with uprightness

تەماشای شەراب مەکە بە ڕەنگی سووری، کە لەناو جام پڕشنگی داوە، بە سووکی دەچێتە خوارەوە!

32 end his like/as serpent to bite and like/as serpent to pierce

لە کۆتاییەکەی وەک مار دەتگەزێت و وەک توولەمار پێتەوەدەدات.

33 eye your to see: see be a stranger and heart your to speak: speak perversity

چاوەکانت شتی نامۆ دەبینن و وڕێنەی سەیر و سەمەرە دەکەیت.

34 and to be like/as to lie down: lay down in/on/with heart sea and like/as to lie down: lay down in/on/with head: top mast

وەک یەکێک دەبیت لەناو دڵی دەریا پاڵکەوتبێت، یان وەک یەکێک بەسەر دارئاڵای کەشتییەوە پاڵکەوتبێت.

35 to smite me not be weak: ill to smite me not to know how to awake to add to seek him still

دەڵێی: «لێیان دام، ئازارم نەبوو! کوتامیان، نەمزانی! کەی بە هۆش خۆم دێمەوە، هەتا بەردەوام بم و بخۆمەوە؟»