Proverbs 8
1 ¿ Not wisdom does she call out and understanding does she give forth? voice her.
Wala ba nagtawag ang kaalam? Wala ba gipatugbaw sa panabot ang iyang tingog?
2 At [the] top of [the] heights on [the] way between [the] pathways she stations herself.
Sa kinatumyan sa kabungtoran nga daplin sa dalan, diha sa nagsangang dalan, nagbarog ang kaalam.
3 To [the] side of [the] gates to [the] opening of [the] town [the] entrance of [the] doorways they cry aloud.
Sa kilid sa pultahan sa siyudad, haduol sa mga ganghaan sa siyudad, nagtawag siya.
4 To you O people I call and voice my [is] to [the] children of humankind.
“Katawhan, nagtawag ako kaninyo ug akong gipatugbaw ang akong tingog ngadto sa mga anak sa mga tawo.
5 Understand O naive people prudence and O fools understand heart.
Kamong mga uyamot, tun-i ang kaalam, ug kamong mga nagdumot sa kahibalo, kinahanglan nga inyong maangkon ang masinabtanon nga kasingkasing.
6 Listen for princely things I will speak and [the] utterance of lips my [will be] uprightness.
Paminaw ug mosulti ako ug mga bililhong mga butang ug sa dihang mobuka ang akong mga ngabil isulti ko ang matarong—
7 For truth it will utter palate my and [is] an abomination of lips my wickedness.
kay ang akong baba mohisgot kung unsa ang kasaligan ug ang akong mga ngabil nagdumot sa pagkadaotan.
8 [are] Righteousness all [the] words of mouth my there not among them [is] a twisted [thing] and a distorted [thing].
Ang tanang mga pulong sa akong baba matarong; walay gituis o makapahisalaag niini.
9 All of them [are] right to the discerning [person] and upright to [those who] find knowledge.
Ang tanan kong mga pulong tul-id alang niadtong nakasabot; ang akong mga pulong husto alang niadtong nagapangita ug kahibalo.
10 Take discipline my and may not [you take] silver and knowledge more than gold chosen.
Pilia ang akong pagpanudlo labaw pa sa plata ug ang kahibalo labaw pa kaysa lunsay nga bulawan.
11 For [is] good wisdom more than jewels and all pleasures not they compare with it.
Kay ako, ang Kaalam, mas maayo labaw kaysa mga alahas; walay imong gitinguha ang ikatandi kanako.
12 I wisdom I dwell prudence and knowledge of discretion I find.
Ako, ang Kaalam, nagkinabuhi sa Pagkamaalam, ug gibatonan ko ang kahibalo ug ang pagkamabinantayon.
13 [the] fear of Yahweh [is] to hate evil pride and arrogance - and a way evil and a mouth of perversities I hate.
Ang pagkahadlok kang Yahweh mao ang pagdumot sa daotan—gikasilagan ko ang garbo ug ang pagkamapahitas-on, ang daotang dalan, ug ang tinuis nga sinultihan—gikasilagan ko sila.
14 [belong] to Me counsel and sound wisdom I [am] understanding [belongs] to me strength.
Aduna akoy maayong panambagon ug maayo nga kaalam; ako ang panghunahuna; akoa ang kusog.
15 By me kings they reign and rulers they enact righteousness.
Pinaagi kanako naghari ang mga hari— ang mga tawong bantogan usab, ug ang tanang makiangayon nga nangulo.
16 By me princes they rule and noble [people] all judges of (righteousness. *L(H)*)
Pinaagi kanako nagmando ang mga prinsipe ug ang mga bantogan ug ang tanang nangulo uban ang hustisya.
17 I ([those who] love me *Q(K)*) I love and [those who] earnestly seek me they find me.
Gihigugma ko kadtong nahigugma kanako, ug kadtong nagkugi sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.
18 Wealth and honor [are] with me wealth enduring and righteousness.
Ania kanako ang mga bahandi ug ang kadungganan, ang malungtaron nga bahandi ug ang pagkamatarong.
19 [is] good Fruit my more than gold and more than pure gold and gain my more than silver chosen.
Ang akong bunga mas maayo kaysa bulawan, mas maayo pa bisan sa lunsay nga bulawan; ang akong mahatag labaw pa kaysa lunsay nga plata.
20 In [the] path of righteousness I walk in [the] midst of [the] pathways of justice.
Naglakaw ako sa matarong nga dalan, sa agianan nga mopadulong sa katarong,
21 To give as an inheritance [those who] love me - substance and treasuries their I fill.
busa makahatag ako ug panulundon niadtong nahigugma kanako ug magpuno sa ilang tipiganan.
22 Yahweh he created me [the] beginning of way his [the] beginning of works his from then.
Gibuhat ako ni Yahweh sukad pa sa sinugdanan—ang nahiuna sa iyang mga binuhat sa karaang kapanahonan.
23 From long ago I was installed from [the] beginning from [the] beginnings of [the] earth.
Gikan sa dugay na nga mga katuigan gipahimutang na ako—gikan sa una, gikan sa sinugdanan sa kalibotan.
24 When there not [were] [the] deeps I was brought forth when there not [were] springs abounding of water.
Kaniadto sa wala pa ang kadagatan, nahimugso na ako—sa wala pa ang mga tubod nga madagayaon sa tubig,
25 Before mountains they were planted before [the] hills I was brought forth.
sa wala pa napahimutang ang kabukiran ug sa wala pa ang kabungtoran, nahimugso na ako.
26 Until not he had made [the] earth and [the] open places and [the] first of [the] dusts of [the] world.
Nahimugso na ako sa wala pa nabuhat ni Yahweh ang kalibotan, o ang kapatagan, o bisan sa unang abog sa kalibotan.
27 When established he [the] heavens [was] there I when marked out he a circle on [the] surface of [the] deep.
Atua ako sa dihang gipahimutang niya ang kalangitan, sa dihang gihimo niya ang kapunawpunawan ibabaw sa kinahiladman.
28 When made firm he [the] clouds above when became strong [the] springs of [the] deep.
Atua ako sa dihang gipahimutang niya ang kalangitan sa kawanangan ug sa dihang gibuhat niya ang mga tuboran sa kinahiladman.
29 When set he for the sea - limit its and [the] waters not they will transgress mouth his when marked out he [the] foundations of [the] earth.
Atua ako sa dihang gibuhat niya ang utlanan alang sa dagat, aron nga ang katubigan dili malapas kung diin kini niya gimandoan, ug sa dihang gimandoan niya kung asa mahimutang ang mga patukoranan sa kalibotan.
30 And I was beside him an artisan and I was delight day - day playing before him at every time.
Anaa ako sa iyang kiliran, ingon nga hanas nga magbubuhat, ug ako ang iyang kalipay sa matag adlaw, kanunay nga nagmalipayon uban kaniya.
31 Playing in [the] world of earth his and delight my [were] with [the] children of humankind.
Nagmalipayon ako sa tibuok niyang kalibotan ug ang akong kalipay anaa sa mga anak sa katawhan.
32 And therefore O children listen to me and how blessed! [are those who] ways my they observe.
Ug karon, akong mga anak, paminaw kanako, kay magmalipayon kadtong nagtipig sa akong mga dalan.
33 Listen to correction and act wisely and may not you neglect [it].
Paminawa ang akong mga pagpanudlo ug pagmanggialamon; ayaw kini isalikway.
34 How blessed! [is] a person [who] listens to me by keeping watch at doors my day - day by watching [the] doorposts of doorways my.
Ang tawo nga maminaw kanako magmalipayon— nagabantay sa akong mga ganghaan sa matag adlaw, nagapaabot kanako sa kilid sa mga pultahan sa akong puluy-anan.
35 For [one who] finds me (he finds *Q(K)*) life and he obtained favor from Yahweh.
Kay si bisan kinsa nga nakakaplag kanako, makakaplag sa kinabuhi, ug iyang nakaplagan ang pabor ni Yahweh.
36 And [one who] misses me [is] doing wrong to self his all [those who] hate me they love death.
Apan siya nga mapakyas sa pagpangita kanako, nagdaot sa iyang kaugalingon; ang tanan nga nagdumot kanako nahigugma sa kamatayon.”
