Proverbs 30
1 [the] words of - Agur [the] son of Jakeh the oracle [the] utterance of the man to Ithiel to Ithiel and Ukal.
| قسەکانی ئاگوری کوڕی یاقە ئەم سروشە لەخۆ دەگرێت. ئەم پیاوە بە ئیتیێلی ڕاگەیاند: ئەی خودایە، من شەکەتم، بەڵام دەتوانم بەسەریدا زاڵ بم. |
2 That [am] stupid I more than anyone and not [the] understanding of a person [belongs] to me.
| «من لە هەموو مرۆڤێک دەبەنگترم، تێگەیشتنی مرۆڤانەم نییە. |
3 And not I have learned wisdom and knowledge of [the] holy [one] I know.
| فێری دانایی نەبووم و ناسینی خودای پیرۆزم نییە. |
4 Who? has he gone up heaven - and has he come down? who? has he gathered [the] wind - in hands his who? has he wrapped [the] waters - in cloak who? has he set up all [the] ends of [the] earth what? [is] name his and what? [is] [the] name of son his for you know.
| کێ بەرزبووەوە بۆ ئاسمان و هاتە خوارەوە؟ کێ بای لەناو هەردوو لەپی خۆی کۆکردەوە؟ کێ ئاوی لەناو جلدا پێچایەوە؟ کێ هەموو لایەکی زەوی دامەزراند؟ ناوی چییە؟ ناوی کوڕەکەی چییە؟ ئەگەر دەیزانیت پێم بڵێ! |
5 Every word of God [is] refined [is] a shield he for [those who] take refuge in him.
| «هەموو وشەیەکی خودا بێگەردە، قەڵغانە بۆ ئەوانەی پەنای بۆ دەبەن. |
6 May not you add to words his lest he should rebuke you and you will be proved a liar.
| هیچ شتێک بۆ وشەکانی زیاد مەکە، نەوەک سەرزەنشتت بکات و بە درۆزن دەربچیت. |
7 Two [things] I ask from with you may not you withhold [them] from me before I will die.
| «ئەی یەزدان، دوو شتم لێ داوا کردیت، لێمی قەدەغە مەکە پێش مردنم: |
8 Deceitfulness - and a word of falsehood put far away from me poverty and wealth may not you give to me let devour me [the] food of allotment my.
| شتی پووچ و قسەی درۆم لێ دووربخەوە، هەژاری یان دەوڵەمەندیم مەدەرێ، بەڵام نانی پێویستی خۆم پێ بدە، |
9 Lest I should be satisfied - and I will deny and I will say who? [is] Yahweh and lest I should become impoverished and I will steal and I will seize [the] name of God my.
| نەوەک تێر بم و نکۆڵیت لێبکەم و بڵێم:”یەزدان کێیە؟“یان نەوەک هەژار بم و دزی بکەم و ناوی خودای خۆم بێ ڕێز بکەم. |
10 May not you slander a slave to (master his *Q(K)*) lest he should curse you and you will be held guilty.
| «بوختان بە خزمەتکار مەکە لەلای گەورەکەی، نەوەک نەفرەتت لێ بکات و تاوانبار بیت. |
11 A generation father its it curses and mother its not it blesses.
| «نەوەیەک هەیە نەفرەت لە باوکی دەکات و دایکی پیرۆز ناکات. |
12 A generation [is] pure in own eyes its and from excrement its not it has been washed.
| نەوەیەک هەیە لە ڕوانگەی خۆی پاکە، بەڵام خۆی نەشوشتووەتەوە لە پیسوپۆخڵییەکەی. |
13 A generation how! they are raised eyes its and eyelids its they are lifted up.
| نەوەیەک هەیە چەند چاو لە هەوراز و بەرز دەڕوانێت. |
14 A generation - [are] swords teeth its and [are] knives jaw bones its to devour afflicted [people] from [the] earth and needy [people] from humankind.
| نەوەیەک هەیە ددانەکانی شمشێرن و کاکیلەکانی چەقۆن، بۆ خواردنی کڵۆڵەکان لەسەر زەوی و نەدارەکان لەنێو خەڵکی. |
15 [belong] to A leech - two daughters give - give three [things] they not they are satisfied four [things] not they say enough.
| «زەروو دوو کچی هەیە، هاوار دەکەن:”بێنە، بێنە!“«سێ شت هەن تێر نابن، چوارەمیش ناڵێت،”بەسە!“: |
16 Sheol and barrenness of a womb land [which] not it is satisfied water and fire [which] not it says enough. (Sheol h7585)
| جیهانی مردووان و منداڵدانی نەزۆک و زەوییەک تێر ئاو نەبێت و ئاگرێک هەرگیز نەڵێت:”بەسە!“ (Sheol h7585) |
17 An eye - [which] it mocks a father so it may despise obedience of a mother they will pluck out it [the] ravens of [the] wadi and they will eat it [the] young of an eagle.
| «ئەو چاوەی گاڵتە بە باوکی بکات و سووکایەتی بە گوێڕایەڵی بکات بۆ دایک، قەلەڕەشەکانی دۆڵ هەڵیدەکۆڵن و بێچووە سیسارکە کەچەڵ دەیخۆن. |
18 Three [things] they they are [too] wonderful for me (and four [things] *Q(k)*) not I know them.
| «سێ شت هەن زۆر سەیرن بۆ من، چوارەمیش تێناگەم: |
19 [the] way of The eagle - in the heavens [the] way of a snake on a rock [the] way of a ship in [the] heart of [the] sea and [the] way of a man with a young woman.
| ڕێگای هەڵۆ لە ئاسمان، ڕێگای مار لەسەر بەرد، ڕێگای کەشتی لەناو جەرگەی دەریا و ڕێگای پیاویش لەگەڵ کچ. |
20 [is] thus - [the] way of A woman adulterous she eats and she wipes clean mouth her and she says not I have done wickedness.
| «ئەمە هەڵسوکەوتی ژنی داوێنپیسە: دەخوات و دەمی دەسڕێتەوە و دەڵێت:”خراپەم نەکردووە!“ |
21 Under three [things] it quakes [the] earth and under four [things] not it is able to bear up.
| «زەوی لەژێر سێ شتدا دەلەرزێت و لەژێر چوارەمیش ناتوانێت بەرگە بگرێت، |
22 Under a slave for he will become king and a fool for he will be satisfied food.
| خزمەتکارێک کە بووبێتە پاشا، گێلێک کە تێر نان بێت، |
23 Under a hated [woman] for she will be married and a female servant for she will dispossess mistress her.
| ئافرەتێک بێ ناز بێت و مێرد بکات، کەنیزەیەک ببێت بە میراتگری خاتوونەکەی. |
24 Four [things] they [are] small [things] of [the] earth and they [are] wise [things] made wise.
| «چوار شت هەن لەسەر زەوی بچووکن بەڵام لە دانایان داناترن: |
25 The ants [are] a people not strong and they prepared in the summer food their.
| مێروولەکان بوونەوەرێکی بێهێزن، بەڵام لە هاویندا خواردنی خۆیان ئەمبار دەکەن. |
26 Rock badgers [are] a people not mighty and they made in the rock[s] home their.
| گۆڕهەڵکەنەکان گیانلەبەرێکی بێ توانان، بەڵام لەناو بەرد لانەکانیان دروستدەکەن. |
27 A king not [belongs] to the locust and it went out dividing all of it.
| کوللەکان پاشایان نییە، بەڵام هەموویان پۆل پۆل دەجوڵێن. |
28 A lizard in [two] hands you will grasp and it [is] in [the] palaces of a king.
| مارمێلکە بەدەست دەگیردرێت، بەڵام لە کۆشکی پاشادا دەبینرێت. |
29 Three [things] they [are] doing well of step and four [things] [are] doing well to walk.
| «سێ شت هەن هەنگاویان سەنگینە و چوارەمیش ڕۆیشتنی سەنگینە: |
30 A lion [is] mighty among the animal[s] and not it turns back from before anything.
| شێر کە پاڵەوانی هەموو گیاندارەکانە، لە ڕووی هیچ شتێک ناگەڕێتەوە، |
31 A rooster of loins or a male goat and a king a band of soldiers with him.
| کەڵەشێری بە فیز، تەگە، پاشایەکیش لە سەرکردایەتی لەشکرەکەی. |
32 If you have been foolish by exalting yourself and if you have plotted hand to a mouth.
| «ئەگەر گێلایەتیت کرد بە خۆهەڵکێشانت، یان پیلانی خراپت نایەوە، دەستت بخەرە سەر دەمت! |
33 For squeezing of milk it brings forth butter and squeezing of a nose it brings forth blood and squeezing of anger it brings forth strife.
| چونکە وەک چۆن شیر بهەژێنیت کەرەی لێ دەردەچێت و لووت بهەژێنیت خوێنی لێ دێت، تووڕەییش بهەژێنیت ناکۆکی لێ پێدا دەبێت.» |
