Proverbs 23
1 If you will sit down to eat with a ruler carefully you will consider [that] which [is] before you.
Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
2 And you will put a knife in throat your if [are] a master of appetite you.
At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
3 May not (you crave *Q(K)*) for dainties his and it [is] food of lies.
Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
4 May not you labor to gain riches from understanding your cease.
Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
5 (¿ Do you cause to fly *Q(K)*) eyes your on it and there not [is] it for certainly it makes for itself wings like an eagle (it flies away *Q(K)*) the heavens.
Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
6 May not you eat [the] food of a [person] evil of eye and may not (you crave *Q(K)*) for dainties his.
Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
7 For - as he calculates in self his [is] so he eat and drink he says to you and heart his not [is] with you.
Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
8 Morsel your [which] you have eaten you will vomit up it and you will spoil words your pleasant.
Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
9 In [the] ears of a fool may not you speak for he will despise [the] insight of words your.
Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
10 May not you displace a boundary of antiquity and in [the] fields of fatherless ones may not you go.
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
11 For redeemer their [is] strong he he will conduct case their with you.
Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
12 Bring! to discipline heart your and ears your to words of knowledge.
Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
13 May not you withhold from a youth discipline for you will strike him with the rod not he will die.
Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
Iyong hahampasin siya ng pamalo, at ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol. (Sheol h7585)
15 O son my if it is wise heart your it will rejoice heart my also I.
Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
16 So they may rejoice kidneys my when speak lips your uprightness.
Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
17 May not it be jealous heart of your sinners that except in [the] fear of Yahweh all the day.
Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
18 That except there [is] a future and hope your not it will be cut off.
Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
19 Listen O you son my and be wise and guide in the way heart your.
Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
20 May not you be among drunkards of wine among gluttons of meat themselves.
Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
21 For a drunkard and a glutton he will become impoverished and rags it will clothe [them] drowsiness.
Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
22 Listen to father your who he begot you and may not you despise if she is old mother your.
Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
23 Truth buy and may not you sell [it] wisdom and discipline and understanding.
Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
24 (Certainly he rejoices *Q(k)*) [the] father of a righteous [son] (and [one who] begets *Q(K)*) a wise [son] (he rejoices *Q(K)*) in him.
Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
25 May he rejoice father your and mother your and may she rejoice [the] [one who] bore you.
Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
26 Give! O son my heart your to me and eyes your ways my (let them observe. *Q(K)*)
Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
27 For [is] a pit deep a prostitute and [is] a well narrow a foreign [woman].
Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
28 Also she like a robber she lies in wait and treacherous [people] among humankind she increases.
Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
29 [belongs] to Whom? woe [belongs] to whom? woe! [belong] to whom? (contentions *Q(K)*) [belongs] to whom? complaint [belong] to whom? wounds without cause [belongs] to whom? dullness of eyes.
Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
30 To [those who] delay over the wine to [those who] go to examine mixed wine.
Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
31 May not you see wine for it will be red if it will give (in the cup *Q(K)*) eye its it will go with smoothness.
Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
32 End its like a snake it will bite and like a viper it will sting.
Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
33 Eyes your they will see strange [things] and heart your it will speak perverse things.
Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
34 And you will be like [one who] lies down in [the] heart of [the] sea and like [one who] lies down at [the] top of a mast.
Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
35 They struck me not I am sick they beat me not I know when? will I awake I will repeat I will seek it again.
Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
