Proverbs 1
1 [the] proverbs of Solomon [the] son of David [the] king of Israel.
Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
2 To learn wisdom and discipline to teach words of understanding.
Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
3 To receive correction of insight righteousness and justice and uprightness.
Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
4 To give to naive people prudence to a youth knowledge and discretion.
Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
5 Let him listen a prudent [one] and let him increase insight and a discerning [one] wise directions let him get.
Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
6 To understand a proverb and an enigma [the] words of learned ones and parables their.
Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
7 [the] fear of Yahweh [is the] beginning of knowledge wisdom and discipline fools they despise.
Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
8 Listen to O son my [the] correction of father your and may not you reject [the] instruction of mother your.
Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
9 For - [will be] a wreath of favor they for head your and necklaces for neck your.
Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
10 O son my if they will entice you sinners may not you be willing.
Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
11 If they will say come! with us let us lie in wait for blood let us lie hidden for an innocent [one] without cause.
Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
12 Let us engulf them like Sheol alive and complete like [those who] go down of [the] pit. (Sheol h7585)
Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw; (Sheol h7585)
13 All wealth prized we will find we will fill houses our plunder.
Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
14 Lot your you will cast in midst of us a bag one it will belong to all of us.
Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
15 O son my may not you walk in [the] way with them restrain foot your from pathway their.
Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
16 For feet their to evil they run and they may make haste to shed blood.
Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
17 For in vain [is] spread out the net in [the] eyes of every owner of a wing.
Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
18 And they for own blood their they lie in wait they lie hidden for own life their.
At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
19 [are] thus [the] paths of Every [one who] gains unjustly unjust gain [the] life of owners its it will take.
Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
20 Wisdom in the street it cries aloud in the open places she gives voice her.
Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
21 At [the] top of noisy [places] she calls out at [the] entrances of [the] gates in the city sayings her she utters.
Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
22 Until when? - O naive people will you love naivete and mockers mockery do they delight in? themselves and fools will they hate? knowledge.
Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
23 You will turn back to rebuke my here! I will pour out to you spirit my let me declare words my you.
Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
24 Because I called and you refused I offered hand my and there not [was] an attentive [one].
Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
25 And you ignored all advice my and rebuke my not you yielded to.
Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
26 Also I at calamity your I will laugh I will mock when comes dread your.
Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
27 When comes (like devastation *Q(K)*) dread your and calamity your like a storm-wind it will arrive when comes on you trouble and distress.
Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
28 Then they will call to me and not I will answer they will earnestly seek me and not they will find me.
Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
29 Because for they hated knowledge and [the] fear of Yahweh not they chose.
Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
30 Not they yielded to advice my they spurned all rebuke my.
Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
31 So they may eat from [the] fruit of way their and from own schemes their they will be surfeited.
Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
32 For [the] waywardness of naive people it will ruin them and [the] ease of fools it will destroy them.
Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
33 And [one who] listens to me he will dwell security and he will be at ease from dread of trouble.
Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
