Matthew 12
1 At that [very] time went Jesus on the Sabbaths through the grainfields; and the disciples of Him hungered and they began to pluck [the] heads of grain and to eat.
Niadtong panahona miadto si Jesus sa Adlawng Igpapahulay agi sa kaumahan sa trigo. Ang iyang mga disipulo gipanggutom ug nagsugod sa pagkutlo ug mga ulo sa trigo ug gikaon nila.
2 And the Pharisees having seen they said to Him; Behold the disciples of You are doing what not it is lawful to do on Sabbath.
Apan sa dihang ang mga Pariseo nakakita niana, sila misulti kang Jesus, “Tan-awa, ang imong mga disipulo nagbuhat kung unsa ang supak sa balaod nga buhaton sa Adlawng Igpapahulay.”
3 He then said to them; Surely you have read what did David when he was hungry (he himself *k*) and those with him?
Apan si Jesus miingon kanila, “Wala ba ninyo nabasa kung unsa ang gibuhat ni David, sa dihang gigutom siya, ug ang mga tawo nga kauban niya?
4 how he entered into the house of God and the loaves of the presentation (they ate, *N(K)O*) (that which *N(k)O*) not lawful it was for him to eat nor for those with him only except for the priests alone?
Kung giunsa niya pag-adto sa balay sa Dios ug mikaon sa tinapay sa presensya, nga supak sa balaod alang kaniya nga mokaon, ug supak sa balaod alang niadtong kauban niya, apan subay lamang sa balaod alang sa mga pari?
5 Or surely have you read in the law that on the Sabbath the priests in the temple the Sabbath profane and guiltless are?
Ug wala ba kamo nakabasa sa balaod, nga sa Adlawng Igpapahulay ang mga pari sa templo nagpasipala sa Adlawng Igpapahulay apan dili sad-an?
6 I say however to you that than the temple (a greater *N(k)O*) is here.
Apan mosulti ako kaninyo ang usa nga mas labaw sa templo ania.
7 If however you had known what is; (mercy *N(k)O*) I desire and not [desire] sacrifice,’ not then would you have condemned the guiltless.
Kung kamo nahibalo kung unsa ang gipasabot niini, 'Ako naninguha sa kaluoy ug dili ang halad,' dili kamo buot mosilot sa walay mga sala.
8 lord for is (and *k*) of the Sabbath the Son of Man.
Kay ang Anak sa Tawo ang Ginoo sa Adlawng Igpapahulay.”
9 And having departed from there He went into the synagogue of them.
Unya si Jesus mibiya gikan didto ug miadto sa ilang sinagoga.
10 And behold a man (was *k*) a hand having withered; And they asked Him saying; Is it is lawful on the Sabbaths (to heal? *N(k)O*) so that they may accuse Him.
Tan-awa, adunay tawo nga uga ug kamot. Ang mga Pariseo nangutana kang Jesus, nga nag-ingon, “Subay ba kini sa balaod ang pag-ayo sa Adlawng Igpapahulay?” aron nga sila makahimo sa pagpasangil kaniya ug sala.
11 He then said to them; Who will there be among you man who will have sheep one, and if shall fall it on the Sabbaths into a pit, surely he will take hold of it and will raise [it] up?
Si Jesus misulti kanila, “Kinsang tawhana nga anaa sa inyong taliwala, nga, kung siya adunay usa ka karnero, ug kung kini nga karnero nahulog sa usa ka lalom nga bangag sa Adlawng Igpapahulay, dili ba gunitan kini ug aswaton kini pagawas?
12 How much therefore is more valuable a man than a sheep? Therefore it is lawful on the Sabbaths good to do.
Unsa ang mas labaw nga bililhon, unya, ang usa ka tawo kay sa usa ka karnero! Busa kini subay sa balaod ang pagbuhat ug maayo sa Adlawng Igpapahulay.”
13 Then He says to the man; do stretch out your hand. And he stretched [it] out, and it was restored sound as the other.
Unya si Jesus misulti sa tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Gituy-od niya kini pagawas, ug kini mibalik pagkahimsog, sama sa ubang kamot.
14 Having gone out now the Pharisees a counsel held against Him how Him they may destroy.
Apan ang mga Pariseo migawas ug naglaraw batok kaniya. Sila nangita kung unsaon nila nga siya mapatay.
15 And Jesus having known He withdrew from there, And followed Him multitudes great, and He healed them all
Si Jesus nakamatikod niini, siya miikyas gikan didto. Daghang mga tawo ang misunod kaniya, ug giayo niya silang tanan.
16 and He warned them that not known Him they may make —
Gisugo niya sila nga dili siya mahimong mailhan ngadto sa uban,
17 (so that *N(k)O*) may be fulfilled that having been spoken through Isaiah the prophet saying;
nga kini mahimong matuman, kung unsa ang gisulti pinaagi ni Isaias nga propeta, nga nag-ingon,
18 Behold the servant of Mine whom I have chosen, the beloved of Mine (in whom *NK(o)*) has found delight the soul of Mine. I will put the Spirit of Mine upon Him, and justice to the Gentiles He will proclaim.
“Tan-awa, ang akong sulugoon nga akong pinili; ang usa nga akong hinigugma, diin gikahimut-an pag-ayo sa akong kalag. Akong ibutang ang akong Espiritu ngadto kaniya, ug siya magpahibalo sa paghukom sa mga Gentil.
19 Not will He quarrel nor will he cry out, nor will hear anyone in the streets the voice of Him.
Dili siya maningkamot ni mosinggit ug kusog; ni adunay makadungog sa iyang tingog sa kadalanan.
20 A reed bruised not He will break and a wick smoldering not He will quench until when He shall lead to victory justice.
Dili niya buakon ang bisan unsa nga nagasgas nga bagakay; dili niya palungon ang bisan unsa nga nag-asong lino, hangtod iyang ipadala ang paghukom sa kadaogan.
21 And (in *k*) in the name of Him [the] Gentiles will hope.
Ug ang mga Gentil magasalig sa iyang ngalan.”
22 Then (was brought *NK(O)*) to Him ([one] being demonised blind *NK(O)*) and (mute, *NK(O)*) and He healed him in order for the (blind and *k*) mute [man] (and *k*) to speak and to see.
Unya adunay usa ka tawo nga buta ug amang, nga gisudlan sa demonyo, ang gidala ngadto kang Jesus. Siya nag-ayo kaniya, uban sa gisangpotan nga ang amang nga tawo nakasulti ug nakakita.
23 And were amazed all the crowds and were saying; surely not ever this is the Son of David?
Ang tanang panon sa katawhan natingala ug nag-ingon, “Kini bang tawhana ang anak ni David?”
24 And the Pharisees having heard said; This [man] not casts out the demons only except by Beelzebul prince of the demons.
Apan sa dihang ang mga Pariseo nakadungog niining milagro, sila miingon, “Kining tawhana dili makahingilin sa mga demonyo gawas kung pinaagi kang Beelzebub, ang prinsipe sa mga demonyo.”
25 knowing now (Jesus *k*) the thoughts of them He said to them; Every kingdom having been divided against itself is brought to desolation, and every city or house having been divided against itself not will stand.
Apan si Jesus nasayod sa ilang mga hunahuna ug miingon siya kanila, “Ang matag gingharian nga nabahin batok sa ilang kaugalingon nahimong biniyaan, ug ang matag siyudad o balay nga nabahin batok sa ilang kaugalingon dili makabarog.
26 And if Satan Satan casts out, against himself he is divided; How then will stand the kingdom of him?
Kung si Satanas mipagawas kang Satanas, siya nabahin batok sa iyang kaugalingon. Unsaon pagbarog sa iyang gingharian?
27 And if I myself by Beelzebul cast out demons, the sons of you by whom do they cast out? On account of this they themselves judges will be of you.
Ug kung akong gipagawas ang mga demonyo pinaagi kang Beelzebul, pinaagi ni kinsa ang nabuhat sa inyong mga sumusunod sa pagpagawas kanila? Tungod niini, sila mahimo ninyong maghuhukom.
28 If however by [the] Spirit of God I myself cast out demons, then has come upon you the kingdom of God.
Apan kung akong gipagawas ang mga demonyo pinaagi sa Espiritu sa Dios, unya ang gingharian sa Dios moabot diha kaninyo.
29 Or how is able anyone to enter into the house of the strong [man] and the goods of him (to plunder, *N(k)O*) only unless first he shall bind the strong [man]? And then the house of him (he will rob. *NK(O)*)
Ug unsaon pagsulod ni bisan kinsa sa balay sa tawong kusgan ug pagkawat sa iyang mga kabtangan nga wala gaposa pag-una ang tawong kusgan? Unya iyang makawat ang iyang mga kabtangan gikan sa iyang balay.
30 The [one] not being with Me against Me is, and the [one] not gathering with Me scatters.
Ang usa nga dili uban nako batok kanako, ug ang usa nga wala nagtigom uban nako magbulagbulag.
31 Because of this I say to you; every sin and blasphemy will be forgiven to men, however against the Spirit blasphemy not will be forgiven (to the men. *k*)
Busa sultihan ko kamo, ang matag sala ug pagpasipala sa tawo mapasaylo, apan ang pagpasipala batok sa Espiritu dili mapasaylo.
32 And who[ever] (if *N(k)O*) shall speak a word against the Son of Man, it will be forgiven to him; who[ever] now maybe shall speak against Spirit the Holy, not it will be forgiven to him neither in this (present *O*) age nor in the [one] coming. (aiōn g165)
Ug si bisan kinsa nga mosulti sa bisan unsa nga pulong batok sa Anak sa Tawo, kana mapasaylo niya. Apan si bisan kinsa nga mosulti batok sa Balaang Espiritu, kana dili na niya mahimong mapasaylo, niining kalibotana, ni diha sa umaabot. (aiōn g165)
33 Either do make the tree good and the fruit of it good, or do make the tree bad and the fruit of it bad; by for the fruit the tree is known.
Kung mahimo ang kahoy nga maayo ug ang bunga niini maayo, o mahimo ang kahoy nga daot ug ang bunga niini daot, kay ang kahoy mailhan pinaagi sa bunga niini.
34 Offspring of vipers, how are you able good things to speak evil being? Out of for the overflow of the heart the mouth speaks.
Kamong mga kaliwat sa mga bitin, sanglit kamo mga daotan, unsaon ninyo pagsulti sa maayong mga butang? Kay kung unsa ang sulod sa kasingkasing ang baba mosulti.
35 The good man out of good treasure (of [his] heart *K*) puts forth (*k*) good things, and the evil man out of [his] evil treasure puts forth evil things.
Ang maayong tawo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing, madala pagawas kung unsa ang maayo, ug daotang tawo gikan sa daotang bahandi sa iyang kasingkasing, madala pagawas kung unsa ang daotan.
36 I say now to you that every declaration careless that (if *k*) (will speak *N(k)O*) men, they will give of it an account in day of judgment.
Ug mosulti ako kaninyo nga sa adlaw sa paghukom ang mga tawo magahatag ug husay alang sa matag pulong nga walay pulos nga ilang nasulti.
37 By for the words of you you will be justified and by the words of you you will be condemned.
Kay pinaagi sa inyong mga pulong kamo mahimong matarong, ug pinaagi sa inyong mga pulong kamo pagahukman.”
38 Then answered (to him *no*) some of the scribes and Pharisees saying; Teacher, we wish from You a sign to see.
Unya ang pipila ka mga eskriba ug mga Pariseo mitubag kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo, kami nagtinguha sa mga timailhan gikan kanimo.”
39 And answering He said to them; A generation evil and adulterous a sign seeks for; and a sign not will be given to it only except the sign of Jonah the prophet.
Apan si Jesus mitubag ug misulti kanila, “Usa ka daotan ug mananapaw nga kaliwatan nagapangita ug mga timailhan. Apan walay timailhan nga mahatag niini gawas sa timailhan ni Jonas nga propeta.
40 Just as for was Jonah in the belly of the great fish three days and three nights, so will be the Son of Man in the heart of the earth three days and three nights.
Ingon nga si Jonas sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii sa tiyan sa dakong isda, busa ang Anak sa Tawo kay tulo ka adlaw ug tulo ka gabii sa kasingkasing sa yuta.
41 [The] men of Nineveh will stand up in the judgment with generation this and will condemn it, for they repented at the preaching of Jonah; and behold greater than Jonah here.
Ang mga tawo sa Nineveh makabarog sa paghukom uban niining kaliwatan sa mga tawo ug pagahukman kini. Kay sila naghinulsol diha sa pagwali ni Jonas, ug tan-awa, usa nga mas labaw pa kay kang Jonas ania.
42 [The] queen of [the] south will rise up in the judgment with generation this and will condemn it, for she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon; and behold greater than Solomon here.
Ang Rayna sa Habagatan motindog sa paghukom uban sa mga kalalakin-an niining kaliwatan ug pagasilotan kini. Siya miabot gikan sa kinatumyan sa kalibotan sa pagpamati sa kaalam ni Solomon, ug tan-awa, usa nga mas labaw pa kay kang Solomon ania.
43 When now the unclean spirit may go out from the man, it passes through waterless places seeking rest and none finds.
Sa dihang ang hugaw nga espiritu nawala na gikan sa tawo, kini miagi paingon sa dapit nga walay tubig ug nangita sa kapahulayan, apan wala kini nakakaplag.
44 Then it says; To the house of mine I will return from where I came out. And having come it finds [it] being unoccupied, (and *o*) swept and ordered.
Unya kini miingon, 'Mobalik ako sa akong balay kung asa ako naggikan.' Sa pagbalik, nakita niini nga ang balay nalimpyo ug napahimutang.
45 Then it goes and it takes with itself seven other spirits more evil than itself, and having entered in they dwell there; and becomes the last man of that worse than the first. So it will be also to generation this the evil.
Unya kini miadto ug gidala uban niini ang pito ka mga espiritu nga mas daotan pa kay sa iyahang kaugalingon, ug silang tanan misulod ug mipuyo didto. Unya ang kataposang kahimtang nianang tawhana nahimong mas hilabihan pa kay sa una. Ingon niini ang mahimong mahitabo niining daotang kaliwatan.”
46 While (now *ko*) when He is speaking to the crowds behold the mother and the brothers of Him had been standing outside seeking to Him to speak.
Samtang si Jesus nakigsulti pa sa panon sa katawhan, tan-awa, ang iyang inahan ug iyang mga igsoong lalaki nagtindog sa gawas, nangita aron sa pagpakig-istorya kaniya.
47 Said now someone to Him; Behold the mother of You and the brothers of you outside have stood seeking to You to speak.
Usa ka tawo miingon kaniya, “Tan-awa, ang imong inahan ug imong mga igsoong lalaki nagtindog sa gawas, nangita aron makig-istorya kanimo.”
48 And answering He said to the [one] (telling *N(k)O*) to Him; Who is the mother of Mine and who are the brothers of Mine?
Apan si Jesus mitubag ug misulti kaniya nga nag-ingon kaniya, “Kinsa ang akong inahan? Ug kinsa ang akong mga igsoong lalaki?”
49 And having stretched out the hand of Him to the disciples of Him He said; Behold the mother of Mine and the brothers of Mine.
Unya gituy-od niya pagawas ang iyang kamot paingon sa iyang mga disipulo ug miingon, “Tan-awa, ania sila nga akong inahan ug akong mga igsoong lalaki!
50 Whoever for maybe may do the will the Father of Mine who [is] in [the] heavens, he himself My brother and sister and mother is.
Alang sa bisan kinsa nga nagbuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit, kanang tawhana akong igsoong lalaki, ug igsoong babaye, ug inahan.”
