Luke 12

1 In these [times] when were gathering the myriads of the crowd so as to trample upon one another He began to say to the disciples of Him first; do take heed to yourselves of the leaven which is hypocrisy of the Pharisees.

۱ و در آن میان، وقتی که هزاران از خلق جمع شدند، به نوعی که یکدیگر راپایمال می‌کردند، به شاگردان خود به سخن‌گفتن شروع کرد. «اول آنکه از خمیرمایه فریسیان که ریاکاری است احتیاط کنید.

2 No [thing] now concealed is which not will be revealed, nor hidden which not will be known.

۲ زیرا چیزی نهفته نیست که آشکار نشود و نه مستوری که معلوم نگردد.

3 Instead that as much as in the darkness you have said in the light will be heard, and what into the ear you have spoken in the inner rooms will be proclaimed upon the housetops.

۳ بنابراین آنچه در تاریکی گفته‌اید، درروشنایی شنیده خواهد شد و آنچه در خلوتخانه در گوش گفته‌اید بر پشت بامها ندا شود.

4 I say now to you those friends of Mine; not you may fear because of those killing the body and after these things not being able more excessive anything to do.

۴ لیکن‌ای دوستان من، به شما می‌گویم از قاتلان جسم که قدرت ندارند بیشتر از این بکنند، ترسان مباشید.

5 I will show however you whom you may fear: do fear the [One who] after the killing has authority to cast into hell. Yes I say to you; Him do fear. (Geenna g1067)

۵ بلکه به شما نشان می‌دهم که از که باید ترسید، از او بترسید که بعد از کشتن، قدرت دارد که به جهنم بیفکند. بلی به شما می‌گویم از او بترسید. (Geenna g1067)

6 Surely five sparrows (are being sold for *N(k)O*) assarion two? And one of them not is forgotten before God;

۶ آیا پنج گنجشک به دو فلس فروخته نمی شود وحال آنکه یکی از آنها نزد خدا فراموش نمی شود؟

7 But even the hairs of the head of you all have been numbered. Not (therefore *K*) do fear; than many sparrows you are more valuable.

۷ بلکه مویهای سر شما همه شمرده شده است. پس بیم مکنید، زیرا که از چندان گنجشک بهتر هستید.

8 I say now to you; everyone who maybe (may confess *NK(o)*) in Me myself before the men, also the Son of Man will confess in him before the angels of God;

۸ «لیکن به شما می‌گویم هر‌که نزد مردم به من اقرار کند، پسر انسان نیز پیش فرشتگان خدا او رااقرار خواهد کرد.

9 the [one] now having denied Me before men will be denied before the angels of God.

۹ اما هر‌که مرا پیش مردم انکارکند، نزد فرشتگان خدا انکار کرده خواهد شد.

10 And everyone who will speak a word against the Son of Man, it will be forgiven to him; to the [one] however [who] against the Holy Spirit having blasphemed not will be forgiven.

۱۰ و هر‌که سخنی برخلاف پسر انسان گوید، آمرزیده شود. اما هر‌که به روح‌القدس کفر گویدآمرزیده نخواهد شد.

11 When then (they may bring in *N(k)O*) you before the synagogues and the rulers and the authorities, not (may be anxious *N(k)O*) how or what you may present a defense or what you may say;

۱۱ و چون شما را درکنایس و به نزد حکام و دیوانیان برند، اندیشه مکنید که چگونه و به چه نوع حجت آورید یا چه بگویید.

12 the for Holy Spirit will teach you in same the hour what it behooves [you] to say.

۱۲ زیرا که در همان ساعت روح‌القدس شما را خواهد آموخت که چه باید گفت.»

13 Said then one from the crowd to Him: Teacher, do say to the brother of mine to divide with me the inheritance.

۱۳ و شخصی از آن جماعت به وی گفت: «ای استاد، برادر مرا بفرما تا ارث پدر را با من تقسیم کند.»

14 And He said to him; Man, who Me appointed (a judge *N(k)O*) or partitioner over you?

۱۴ به وی گفت: «ای مرد که مرا بر شما داوریا مقسم قرار داده است؟»

15 He said then to them; do watch and do keep yourselves from (all *N(k)O*) covetousness, for not in the abounding to anyone the life (to him *NK(o)*) is of the possessions (of him. *N(k)O*)

۱۵ پس بدیشان گفت: «زنهار از طمع بپرهیزید زیرا اگرچه اموال کسی زیاد شود، حیات او از اموالش نیست.»

16 He spoke then a parable to them saying; Of a man certain rich brought forth abundantly the ground.

۱۶ و مثلی برای ایشان آورده، گفت: «شخصی دولتمند را از املاکش محصول وافر پیدا شد.

17 And he was reasoning within himself saying; What shall I do for not I have where I will store up the fruits of mine?

۱۷ پس با خود اندیشیده، گفت چه کنم؟ زیراجایی که محصول خود را انبار کنم، ندارم.

18 And he said; This will I do: I will tear down my barns and greater will build and will store up there all (the grain *N(k)O*) (of mine *k*) and the goods of mine

۱۸ پس گفت چنین می‌کنم انبارهای خود را خراب کرده، بزرگتر بنا می‌کنم و در آن تمامی حاصل و اموال خود را جمع خواهم کرد.

19 And I will say to the soul of mine; Soul, you have many good things laid up for years many. do rest yourself do eat, do drink, do be merry.

۱۹ و نفس خود راخواهم گفت که‌ای جان اموال فراوان اندوخته شده بجهت چندین سال داری. الحال بیارام و به اکل و شرب و شادی بپرداز.

20 Said then to him God; Fool! On this night the soul of you (is required *NK(o)*) of you. what now you did prepare — to whom will [it] be?

۲۰ خدا وی را گفت‌ای احمق در همین شب جان تو را از تو خواهندگرفت، آنگاه آنچه اندوخته‌ای، از آن که خواهدبود؟

21 So [is] the [one] treasuring up for himself and not toward God being rich.

۲۱ همچنین است هر کسی‌که برای خودذخیره کند و برای خدا دولتمند نباشد.»

22 He said then to the disciples of Him; Because of this I say to you: not do be anxious for the life (of you *k*) what you may eat, nor [be anxious] for the body (of you *o*) what you may put on.

۲۲ پس به شاگردان خود گفت: «از این جهت به شما می‌گویم که اندیشه مکنید بجهت جان خودکه چه بخورید و نه برای بدن که چه بپوشید.

23 The (for *no*) life more is than the food, and the body than the clothing.

۲۳ جان از خوراک و بدن از پوشاک بهتر است.

24 do consider the ravens that not they sow nor they reap to them not there is a storehouse nor [is] barn — and God feeds them; How much more you yourselves are valuable than the birds?

۲۴ کلاغان را ملاحظه کنید که نه زراعت می‌کنندو نه حصاد و نه گنجی و نه انباری دارند و خدا آنهارا می‌پروراند. آیا شما به چند مرتبه از مرغان بهترنیستید؟

25 Which now of you being anxious is able to the lifespan of him to add hour (one? *ko*)

۲۵ و کیست از شما که به فکر بتواندذراعی بر قامت خود افزاید.

26 If then (not even *N(k)O*) [the] least you are able [to do], why about the rest are you anxious?

۲۶ پس هرگاه توانایی کوچکترین کاری را ندارید چرا برای مابقی می اندیشید.

27 do consider the lilies how they grow: Not do they labor nor do they spin. I say however to you; not even Solomon in all the glory of him was arrayed as one of these.

۲۷ سوسنهای چمن را بنگریدچگونه نمو می‌کنند و حال آنکه نه زحمت می‌کشند و نه می‌ریسند، اما به شما می‌گویم که سلیمان با همه جلالش مثل یکی از اینها پوشیده نبود.

28 If however in [the] (*ko*) field the grass being [here] today and tomorrow into [the] furnace being thrown God thus (dresses, *N(k)O*) how much more you, O [you] of little faith?

۲۸ پس هرگاه خدا علفی را که امروز درصحرا است و فردا در تنور افکنده می‌شود چنین می‌پوشاند، چقدر بیشتر شما را‌ای سست‌ایمانان.

29 And you yourselves not do seek what you may eat (and *N(k)O*) what you may drink, and not do worry yourself.

۲۹ پس شما طالب مباشید که چه بخوریدیا چه بیاشامید و مضطرب مشوید.

30 these things for all the nations of the world (seek for; *N(k)O*) of you now the Father knows that you have need of these.

۳۰ زیرا که امت های جهان، همه این چیزها را می‌طلبند، لیکن پدر شما می‌داند که به این چیزها احتیاج دارید.

31 But do seek the kingdom (*k*) (of Him *N(K)O*) and these things (all things *K*) will be added to you.

۳۱ بلکه ملکوت خدا را طلب کنید که جمیع این چیزها برای شما افزوده خواهد شد.

32 Not do fear, O little flock, for took delight the Father of you to give you the kingdom.

۳۲ ترسان مباشید‌ای گله کوچک، زیرا که مرضی پدر شما است که ملکوت را به شما عطافرماید.

33 do sell the possessions of you and do give alms; do make to yourselves purses not growing old, a treasure unfailing in the heavens where thief not does draw near nor moth destroy;

۳۳ آنچه دارید بفروشید و صدقه دهید وکیسه‌ها بسازید که کهنه نشود و گنجی را که تلف نشود، در آسمان جایی که دزد نزدیک نیاید و بیدتباه نسازد.

34 Where for is the treasure of you, there also the heart of you will be.

۳۴ زیرا جایی که خزانه شما است، دل شما نیز در آنجا می‌باشد.

35 should be your waist girded and the lamps burning,

۳۵ کمرهای خود را بسته چراغهای خود راافروخته بدارید.

36 and you yourselves like to men waiting for the master of themselves whenever (he may return *N(k)O*) from the wedding feasts, that having come and having knocked immediately they may open to him.

۳۶ و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می‌کشند که چه وقت ازعروسی مراجعت کند تا هروقت آید و در رابکوبد، بی‌درنگ برای او بازکنند.

37 Blessed [are] the servants those whom having come the master will find watching; Amen I say to you that he will gird himself and he will make recline them, and having come up he will serve them.

۳۷ خوشابحال آن غلامان که آقای ایشان چون آید ایشان را بیداریابد. هر آینه به شما می‌گویم که کمر خود را بسته ایشان را خواهد نشانید و پیش آمده، ایشان راخدمت خواهد کرد.

38 And if And if (he may come *k*) in the second (watch *k*) (and if and if *N(k)O*) in the third watch he may come and he may find [them] thus, blessed are (*ko*) (servants *KO*) those!

۳۸ و اگر در پاس دوم یا سوم از شب بیاید و ایشان را چنین یابد، خوشا بحال آن غلامان.

39 This however do know that if had known the master of the house in what hour the thief is coming, not (he watched *KO*) (maybe *K*) (and *KO*) maybe he have allowed (to be broken into *N(k)O*) the house of him.

۳۹ اما این را بدانید که اگر صاحب‌خانه می‌دانست که دزد در چه ساعت می‌آید، بیدارمی ماند و نمی گذاشت که به خانه‌اش نقب زنند.

40 Also you yourselves (therefore *K*) do be ready, for in the hour not you expect the Son of Man comes.

۴۰ پس شما نیز مستعد باشید، زیرا در ساعتی که گمان نمی برید پسر انسان می‌آید.»

41 Said then (to him *k*) Peter; Lord, to us parable this speak You or also to all?

۴۱ پطرس به وی گفت: «ای خداوند، آیا این مثل را برای ما زدی یا بجهت همه.»

42 (And *no*) said (now *k*) the Lord; Who then is the faithful manager (the *N(k)O*) wise whom will set the master over the care [of servants] of him to give [them] in season the measure of food?

۴۲ خداوندگفت: «پس کیست آن ناظر امین و دانا که مولای اووی را بر سایر خدام خود گماشته باشد تا آذوقه را در وقتش به ایشان تقسیم کند.

43 Blessed [is] the servant that [one] whom having come the master of him will find doing thus.

۴۳ خوشابحال آن غلام که آقایش چون آید، او را در چنین کارمشغول یابد.

44 Of a truth I say to you that over all the possessions of him he will set him.

۴۴ هرآینه به شما می‌گویم که او رابر همه مایملک خود خواهد گماشت.

45 If however shall say the servant that [one] in the heart of him; Delays the master of Me to come, and shall begin to beat the men-servants and the maid-servants to eat also and to drink and to get drunk,

۴۵ لیکن اگر آن غلام در خاطر خود گوید، آمدن آقایم به طول می‌انجامد و به زدن غلامان و کنیزان و به خوردن و نوشیدن و میگساریدن شروع کند،

46 will come the master of the servant that [one] in a day in which not he does expect and in an hour that not he knows and he will cut in two him and the place of him with the unbelievers will appoint.

۴۶ هرآینه مولای آن غلام آید، در روزی که منتظر او نباشد و در ساعتی که او نداند و او را دوپاره کرده نصیبش را با خیانتکاران قرار دهد.

47 That [very] now servant the [one] having known the will of the master (of him *N(k)O*) and not having prepared (or *N(k)O*) having done according to the will of him will be beaten with many [blows].

۴۷ «اما آن غلامی که اراده مولای خویش رادانست و خود را مهیا نساخت تا به اراده او عمل نماید، تازیانه بسیار خواهد خورد.

48 the [one] however not having known having done however [things] worthy of stripes will be beaten with few. Everyone now to whom has been given much, much will be required from him; and to whom has been committed much, more excessive will they ask of him.

۴۸ اما آنکه نادانسته کارهای شایسته ضرب کند، تازیانه کم خواهد خورد. و به هر کسی‌که عطا زیاده شود ازوی مطالبه زیادتر گردد و نزد هر‌که امانت بیشترنهند از او بازخواست زیادتر خواهند کرد.

49 Fire I came to cast (upon *N(k)O*) the earth and how I wish if already it be kindled!

۴۹ من آمدم تا آتشی در زمین افروزم، پس چه می‌خواهم اگر الان در‌گرفته است.

50 Baptism however I have to be baptized [with] and how I am distressed until (while *N(k)O*) it may be accomplished!

۵۰ اما مراتعمیدی است که بیابم و چه بسیار در تنگی هستم، تا وقتی که آن بسر‌آید.

51 Think you that peace I came to give on the earth? No, I say to you, but rather division.

۵۱ آیا گمان می‌برید که من آمده‌ام تا سلامتی بر زمین بخشم؟ نی بلکه به شما می‌گویم تفریق را.

52 There will be for from now five in one house divided, three against two and two against three

۵۲ زیرا بعد ازاین پنج نفر که در یک خانه باشند دو از سه و سه ازدو جدا خواهند شد،

53 (They will be divided *N(k)O*) father against son and son against father, mother against (*no*) (daughter *N(k)O*) and daughter against (*no*) (mother, *N(k)O*) mother-in-law against the daughter-in-law of her and daughter-in-law against mother-in-law (of her. *k*)

۵۳ پدر از پسر و پسر از پدرو مادر از دختر و دختر از مادر و خارسو ازعروس و عروس از خارسو مفارقت خواهندنمود.»

54 He was saying now also to the crowds; When you may see a cloud rising up (from *N(k)O*) [the] west, immediately you say (that *no*) A shower is coming, and it happens so.

۵۴ آنگاه باز به آن جماعت گفت: «هنگامی که ابری بینید که از مغرب پدید آید، بی‌تامل می‌گویید باران می‌آید و چنین می‌شود.

55 And when a south wind is blowing, you say that Heat there will be, and it happens.

۵۵ و چون دیدید که باد جنوبی می‌وزد، می‌گویید گرما خواهد شد و می‌شود.

56 Hypocrites! The appearance of the earth and of the sky you know [how] to discern, the time however this how not (do you know *no*) (to discern? *N(k)O*)

۵۶ ‌ای ریاکاران، می‌توانید صورت زمین و آسمان راتمیز دهید، پس چگونه این زمان رانمی شناسید؟

57 Why now even for yourselves not judge you what [is] right?

۵۷ و چرا از خود به انصاف حکم نمی کنید؟

58 As for you are going with the adversary of you before a magistrate, in the way do give earnestness to have been set free from him otherwise otherwise he may drag away you to the judge, and the judge you (will deliver *N(k)O*) to the officer, and the officer you (will cast *N(k)(o)*) into prison.

۵۸ و هنگامی که با مدعی خود نزد حاکم می‌روی، در راه سعی کن که از او برهی، مبادا تو رانزد قاضی بکشد و قاضی تو را به‌سرهنگ سپاردو سرهنگ تو را به زندان افکند.

59 I say to you; certainly not shall you come out from there until (of which *k*) even (the *N(k)O*) last lepton you may have paid.

۵۹ تو را می‌گویم تا فلس آخر را ادا نکنی، از آنجا هرگز بیرون نخواهی آمد.»

Jesus Preaches in the Synagogue