Proverbs 8
1 Doth not, wisdom, cry aloud? and, understanding, send forth her voice?
Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2 At the top of the high places above the way, at the place where paths meet, she taketh her stand:
Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3 Beside the gates, at the entrance of the city, —at the going in of the openings, she shouteth: —
Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4 Unto you, O men, I call, and, my voice, is unto the sons of men;
Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5 Understand, ye simple ones, shrewdness, and, ye dullards understand sense;
Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6 Hear, for, princely things, will I speak, and the opening of my lips shall be of equity;
Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7 For, faithfulness, shall my mouth softly utter, but, the abomination of my lips, shall be lawlessness;
Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8 In righteousness, shall be all the sayings of my mouth, nothing therein, shall be crafty or perverse;
Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9 All of them, shall be plain, to them who would understand, and just, to such as would gain knowledge.
Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10 Receive my correction, and not silver, and knowledge, rather than choicest gold.
Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11 For better is wisdom, than ornaments of coral, and, no delightful things, can equal her.
Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12 I, wisdom, inhabit shrewdness, —and, the knowledge of sagacious things, I gain.
Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13 The reverence of Yahweh, is to hate wickedness: pride, arrogance, and the way of wickedness; And a mouth of perverse things, do I hate.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14 Mine, are counsel, and effective working, I, am understanding, mine, is valour:
Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15 By me, kings reign, and dignitaries decree righteousness;
Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16 By me, rulers govern, and nobles—all the righteous judges:
Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17 I love, them who love me, and, they who diligently seek me, find me:
Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18 Riches and honour, are with me, lordly wealth, and righteousness;
Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19 Better is my fruit, than gold—yea fine gold, and mine increase, than choice silver;
Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20 In the way of righteousness, I march along, in the middle of the paths of justice:
Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21 That I may cause them who love me to inherit substance, and, their treasuries, I may fill.
Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22 Yahweh, had constituted me the beginning of his way, before his works, at the commencement of that time;
Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23 At the outset of the ages, had I been established, in advance of the antiquities of the earth;
Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24 When there was no resounding deep, I had been brought forth, when there were no fountains, abounding with water;
Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25 Ere yet the mountains had been settled, before the hills, had I been brought forth;
Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26 Or ever he had made the land and the wastes, or the top of the dry parts of the world:
Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27 When he prepared the heavens, there, was I! When he decreed a vault upon the face of the resounding deep;
Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28 When he made firm the skies above, when the fountains of the resounding deep, waxed strong;
Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29 When he fixed for the sea its bound, that, the waters, should not go beyond his bidding, when he decreed the foundations of the earth: —
Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30 Then became I beside him, a firm and sure worker, then became I filled with delight, day by day, exulting before him on every occasion;
Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31 Exulting in the fruitful land of his earth, Yea, my fulness of delight, was with the sons of men.
Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32 Now, therefore, ye sons, hearken to me, for how happy are they who, to my ways, pay regard!
Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33 Hear ye correction, and be wise, and do not neglect.
Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34 How happy the man that doth hearken to me, —keeping guard at my doors, day by day, watching at the posts of my gates;
Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35 For, he that findeth me, findeth life, and hath obtained favour from Yahweh;
Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36 But, he that misseth me, wrongeth his own soul, all who hate me, love death.
Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
