Proverbs 6
1 My son, if thou have become surety for thy neighbour, —have struck for a stranger thy hands,
И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
2 Thou hast been snared by the sayings of thy mouth, —thou hast been caught by the sayings of thy mouth.
Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
3 Do this then, my son, and deliver thyself, When thou hast come into the hand of thy neighbour, Go, haste thee, and urge thy neighbour;
У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
4 Do not give sleep to thine eyes, or slumber to thine eyelashes;
Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
5 Deliver thyself, as a gazelle out of the hand, and as a bird, out of the hand of the fowler.
6 Go to the ant, thou sluggard, observe her ways, and be wise;
И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
7 Which, having no harvest, scribe, or ruler,
Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
8 Prepareth, in the summer, her food, hath collected, in the harvest, her sustenance.
Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
9 How long, O sluggard, wilt thou lie? how long ere thou rise from thy sleep?
И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest: —
Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
11 So shall come in, as a highwayman, thy poverty, and, thy want, as one armed with a shield.
Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
12 An abandoned man, a man of iniquity, [is he] who—goeth on in perversity of mouth;
Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
13 Winketh with his eyes, speaketh with his foot, pointeth with his fingers;
У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
14 [Hath] perverse things in his heart, deviseth mischief on every occasion, strifes, he sendeth forth.
Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
15 For this cause, suddenly cometh his doom, in a moment, shall he be torn in pieces and there be no mending.
Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
16 These six things, doth Yahweh hate, yea, seven, are the abomination of his soul: —
Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
17 Eyes that are lofty, a tongue that is false, and hands shedding innocent blood;
Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
18 A heart contriving iniquitous devices, feet hasting to run into mischief;
Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
19 One that uttereth lies—a false witness, and one sending forth strifes between brethren.
Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
20 Observe thou, my son, the commandment of thy father, and do not decline from the instruction of thy mother:
И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
21 Bind them upon thy heart continually, fasten them upon thy neck;
Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
22 When thou walkest abroad, it shall guide thee, when thou sleepest, it shall watch over thee, when thou wakest, it shall speak to thee:
Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
23 For, a lamp, is the commandment, and, the instruction, a light, and, the way of life, are the reproofs of correction:
Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
24 To keep thee from the wicked woman, from the flattery of the tongue of her that is a stranger.
Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
25 Do not covet her beauty, in thy heart, neither let her take thee, by her eyelashes;
Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
26 Because, for the sake of an impure woman, [a man may be brought] even to a cake of bread, —and, a man’s wife, for a precious soul, may hunt!
Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
27 Can a man snatch up fire in his bosom, and, his clothes, not be burned?
Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
28 Or can a man walk upon hot coals, and, his feet, not be burned?
Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
29 So, he that goeth in unto his neighbour’s wife, no man shall be guiltless who toucheth her!
Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
30 Men despise not a thief, when he stealeth, to satisfy his appetite, because he is famished;
Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
31 Yet, if found, he must pay back sevenfold, All the substance of his house, must he give:
Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
32 He that committeth adultery with a woman, lacketh sense, A destroyer of his own life, is he that doeth it;
Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
33 Smiting and shame, shall he find, and, his reproach, shall not be wiped out;
У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
34 For, jealousy, is the rage of a man, nor will he spare, in the day of avenging;
Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
35 He will not look, at any ransom, neither will he consent, though thou increase the bribe.
Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
