Proverbs 31
1 The words of Lemuel the king, —the strain which was taught him by his mother: —
Ang mga pulong ni Haring Lemuel— ang panagna nga gitudlo sa iyang inahan.
2 What, my son? and what, the son of my womb? aye what, the son of my vows?
Unsa man, akong anak? Ug unsa man, anak sa akong sabakan? ug unsa man, anak sa akong mga panaad? —
3 Do not give, to women, thy strength, nor thy ways, to them who ruin kings.
Ayaw ihatag ang imong kusog sa babaye, o ang imong mga pamaagi niadtong maglaglag sa mga hari.
4 It is not for kings, O Lemuel, it is not for kings to drink wine, nor, for dignitaries, to desire strong drink,
Dili kini alang sa mga hari, Lemuel, dili kini alang sa mga hari aron pag-inom sa bino, ni ang mga magmamando aron mangutana, “Hain man ang isog nga ilimnon?”
5 Lest he drink, and forget that which is decreed, and alter the plea of any who are sorely oppressed.
Tungod kay kung moinom sila, makalimtan nila kung unsa ang kasugoan, ug yatakan ang mga katungod sa tanang mga gidaogdaog.
6 Give strong drink, to him that is perishing, and wine, to such as are embittered in soul:
Hatagi ug isog nga ilimnon ang mga tawo nga mangahanaw ug bino niadtong hilabihan ang kasakit.
7 Let him drink, and forget his poverty, and, his wearying toil, let him remember no more.
Moinom siya ug mahikalimtan niya ang iyang kawalad-on ug dili niya mahinumdoman ang iyang kasamok.
8 Open thy mouth for the dumb, for the cause of all the children of the departed.
Pakigsulti alang niadtong dili makasulti, alang sa kaayohan sa tanan nga hapit na mangahanaw.
9 Open thy mouth—judge righteously, —and administer justice for the poor and the needy.
Pagsulti ug paghukom pinaagi sa sukdanan kung unsa ang husto ug labani ang katungod sa mga kabos ug nagakinahanglan nga mga tawo.
10 A virtuous woman, who can find? for, far beyond corals, is her worth.
Kinsa man ang makakita ug takos nga asawa? Ang iyang kabililhon labaw pa sa mga alahas.
11 The heart of her husband, trusteth her, and, gain, he shall not lack:
Ang kasingkasing sa iyang bana mosalig kaniya, ug dili gayod siya mahimong kabos.
12 She doeth him good and not evil, all the days of her life:
Mobuhat gayod siya ug maayong mga butang alang kaniya ug dili ang daotan sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi.
13 She seeketh wool and flax, and worketh willingly with her hands:
Magpili siya ug balahibo sa karnero ug lanot sa lino nga tanom, ug magabuhat uban ang kalipay sa iyang mga kamot.
14 She is like the ships of the merchant, from afar, she bringeth in her food;
Sama siya sa nagpatigayon nga mga sakayan; nagdala siya sa iyang pagkaon gikan sa halayo.
15 And she riseth, while yet it is night, and giveth food to her household, and a task to her maidens:
Mobangon siya samtang gabii pa ug mohatag ug pagkaon sa iyang panimalay, ug ibahinbahin niya ang buluhaton alang sa iyang mga sulugoong babaye.
16 She considereth a field, and procureth it, Out of the fruit of her hands, she planteth a vineyard:
Maghunahuna siya ug uma ug paliton kini, uban sa kinitaan sa iyang mga kamot motanom siya ug paras.
17 She girdeth, with strength her loins, and putteth vigour into her arms:
Bistihan niya ang iyang kaugalingon sa kusog ug himoon niyang kusgan ang iyang mga bukton.
18 She tasteth, whether, good, be her merchandise, and her lamp, goeth not out by night:
Makita niya kung unsa ang maayo nga makaginansya siya; sa tibuok gabii wala gipalong ang iyang lampara.
19 Her hands, she putteth forth to the distaff, and, her palms, lay hold of the spindle:
Gibutang niya ang iyang mga kamot sa lamboranan, ug iyang gigunitan ang nilubid nga tanod.
20 Her palm, she spreadeth out to the oppressed, and, her hands, she extendeth to the needy:
Gituy-od niya ang iyang kamot sa mga tawong kabos; gituy-od niya ang iyang kamot sa mga tawong nanginahanglan.
21 She feareth not, for her household, because of the snow, for, all her household, are clothed with crimson:
Dili siya mahadlok sa niyebe alang sa iyang panimalay, kay ang tibuok niya nga panimalay nabistihan sa dagtom pula.
22 Coverlets, she maketh for herself, Of white linen and of purple, is her clothing:
Naghimo siya ug hapin alang sa iyang higdaanan, ug nagbisti siya ug labing maayo nga tapul nga lino.
23 Known in the gates, is her husband, when he sitteth, with the elders of the land:
Inila ang iyang bana sa mga ganghaan, kung molingkod siya kauban sa mga kadagkoan sa yuta.
24 Fine linen wraps, she maketh and selleth, and, girdles, doth she deliver to the trader:
Naghimo siya ug lino nga mga panapton ug gibaligya kini, ug nagbaligya siya ug mga bakus sa mga nagapatigayon.
25 Strength and dignity, are her clothing, and she laugheth at the time to come:
Nabistihan siya uban ang kusog ug kadungganan, ug mokatawa siya sa dihang moabot ang panahon.
26 Her mouth, she openeth with wisdom, and, the instruction of kindness, is on her tongue:
Magabuka siya sa iyang baba uban ang kaalam ug ang balaod sa pagkamaluluy-on anaa sa iyang dila.
27 She looketh well to the goings of her household, and, the bread of idleness, will she not eat.
Nagabantay siya sa tanang pamaagi sa iyang panimalay ug dili mokaon sa tinapay nga walay pulos
28 Her children rise up, and call her happy! her husband, and he praiseth her: —
Mobangon ang iyang mga anak ug tawgon siya ug bulahan ug ang iyang bana modayeg kaniya, ug moingon,
29 Many daughters, have done virtuously, but, thou, excellest them all!
“Daghang buotan nga mga babaye, apan silang tanan dili makalabaw kanimo.”
30 Deceitful is loveliness and vain is beauty, The woman that revereth Yahweh, she, shall be praised:
Ang katahom malimbongon, ug ang kaanyag walay kapuslanan, apan ang babaye nga mahinadlokon kang Yahweh, pagadayegon siya.
31 Give her of the fruit of her own hands, and let her own works, praise her in the gates.
Ihatag kaniya ang kinitaan sa iyang mga kamot ug tugoti ang iyang mga buhat nga modayeg kaniya diha sa mga ganghaan.
