Proverbs 30
1 The words of Agur, son of Jakeh, [even] the oracle, —The utterance of the man, for Ithiel, for Ithiel and Ucal.
Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
2 Surely, more brutish, am, I, than any man, nor doth, the understanding of a son of earth, pertain to me;
Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
3 Neither have I learned wisdom, nor, the knowledge of the Holy Ones, can I acquire.
Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
4 Who hath ascended the heavens and then descended? Who hath gathered the wind into his two hands? Who hath wrapped up the waters in a mantle? Who hath set up all the ends of the earth? What is his name and what the name of his son, when thou knowest?
Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
5 Every saying of God is refined, A shield, is, he, to them who seek refuge in him.
Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
6 Do not add unto his words, lest he convict thee, and thou be found false.
Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
7 Two things, have I asked of thee, withhold them not from me, ere yet I die:
Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
8 Vanity and falsehood, remove far from me, Neither poverty nor riches, give me, Feed me with the food appointed me:
Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
9 Lest I be full, and deny, and say—Who is Yahweh? or lest I be impoverished and steal, and do violence to the Name of my God.
Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
10 Do not slander a servant to his master, lest he revile thee, and thou be found guilty.
Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
11 A generation! Its father, it revileth, and, its mother, it doth not bless.
[Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
12 A generation! Pure in its own eyes, yet, from its filth, hath it not been bathed,
[Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
13 A generation! How lofty are its eyes, and its eyelashes uplifted.
[Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
14 A generation! Swords, are its teeth, and, knives, its incisors, —to devour the humbled out of the earth, and the needy, from among men.
[Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
15 The vampire, hath two daughters, Give! Give! Three, there are will not be satisfied, four, have not said, Enough!
Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
16 Hades, and barrenness, —A land not satisfied with water, and fire, that saith not, Enough! (Sheol h7585)
Grób, niepłodne łono, ziemia niesyta wody i ogień, [który] nie mówi: Dość. (Sheol h7585)
17 The eye that mocketh a father, and despiseth to obey a mother, the ravens of the valley shall pick it out, and the young of the eagle shall eat it.
Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
18 Three, things there are, too difficult for me, yea, four, which I do not understand:
Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
19 The way of an eagle in the heavens, the way of a serpent on the rock, —the way of a ship in the heart of the sea, and the way of a man with a maid.
Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
20 So, is the way of a woman committing adultery, —she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no iniquity!
Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
21 Under three things, a land is stirred, yea, under four, she cannot bear up:
Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
22 Under a servant, when he reigneth, and a base man, when he is surfeited with food;
Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
23 Under a hateful woman, when she is married, and a handmaid when she driveth out her mistress.
Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
24 Four, things there are, the small of the earth, —yet, they, are wiser than the wise:
Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
25 The ants, a people, not strong, —yet prepare they, in summer, their food;
Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
26 The conies, a people of, no power, yet set they, among the crags, their house;
Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
27 King, is there none, to, the locusts, —yet go forth in swarms, do they all;
Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
28 The lizard, with hands, reneweth its hold, —yet, the same, is in the palaces of the king.
Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
29 Three, things there are which step along well, ye, four, which excel in going:
Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
30 The lion, hero among beasts, which turneth aside from the face of no one;
Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
31 The greyhound, or the he-goat, —and a king, having a band of soldiers with him.
Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
32 If thou hast acted basely by lifting thyself up, —if thou hast plotted evil, [put thy] hand to [thy] mouth!
Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
33 Surely, the pressing of milk, bringeth forth curd, and, the pressing of the nose, bringeth forth blood, and, the pressing of wrath, bringeth forth strife.
Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
