Proverbs 29

1 He that being often reproved stiffeneth his neck, suddenly shall be hurt, and there be no healing.

کسی که بعد از تنبیه بسیار، باز سرسختی کند، ناگهان خرد خواهد شد و دیگر علاجی نخواهد داشت.

2 When the righteous become great, the people rejoice, but, when a lawless man beareth rule, a people sigh.

وقتی قدرت در دست نیکان است مردم شادند، اما قدرت که به دست بدان بیفتد مردم می‌نالند.

3 A man who loveth wisdom, gladdeneth his father, but, a companion of harlots, destroyeth wealth.

پسر عاقل پدرش را خوشحال می‌کند، اما پسری که به دنبال زنان بدکاره می‌رود اموالش را بر باد می‌دهد.

4 A king, by justice, shall establish a land, —but, a man open to bribes, bringeth it to ruin.

پادشاه عاقل به مملکتش ثبات می‌بخشد، اما آنکه رشوه می‌گیرد مملکت خود را نابود می‌کند.

5 A man who flattereth his neighbour, spreadeth, a net, over his steps.

شخص متملق با چاپلوسی‌های خود به دوستش صدمه می‌زند.

6 In the transgression of a wicked man, is a snare, but, the righteous, doth shout in triumph and rejoice.

بدکاران در دام گناه خود گرفتار می‌شوند، اما شادی نصیب درستکاران می‌گردد.

7 The righteous doth acknowledge the plea of the poor, but, the lawless, regardeth not knowledge.

شخص درستکار نسبت به فقرا با انصاف است، اما آدم بدکار به فکر آنها نیست.

8 Men given to mockery, inflame a city, —but, wise men, turn away anger.

شخص نادانی که همه را مسخره می‌کند می‌تواند شهری را به آشوب بکشاند، اما شخص دانا تلاش می‌کند صلح و آرامش برقرار نماید.

9 A wise man pleading with a foolish man, whether he rage or laugh, there is no settlement.

اگر شخص عاقل با آدم نادان به دادگاه بروند، نادان یا خشمگین می‌شود یا مسخره می‌کند، و هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.

10 Blood-thirsty men, hate the blameless man, and, as for the upright, they seek his life.

افرادی که تشنهٔ خون هستند از اشخاص درستکار متنفرند و قصد جانشان را دارند.

11 All his anger, doth a dullard let go, but, a wise man, by keeping it back, stilleth it.

آدم نادان خشم خود را فوری بروز می‌دهد، اما شخص دانا جلوی خشم خود را می‌گیرد.

12 When a ruler giveth heed to the word of falsehood, all his attendants, become lawless.

اگر حاکم به حرفهای دروغ گوش کند، تمام افرادش دروغگو خواهند شد.

13 The poor man and the man of usury, meet together, he that enlighteneth the eyes of them both, is Yahweh.

فقیر و ثروتمند در یک چیز مثل هم هستند: خداوند به هر دو آنها چشم بینا داده است.

14 When a king judgeth faithfully the poor, his throne, to futurity, shall be established.

پادشاهی که نسبت به فقرا با انصاف باشد، سلطنتش همیشه پا برجا خواهد ماند.

15 A rod with rebuke, giveth wisdom, but, a youth unrestrained, bringeth shame to his mother.

برای تربیت بچه، چوب تأدیب لازم است. اگر او را به حال خود واگذاری و ادب نکنی، باعث سرافکندگی مادرش خواهد شد.

16 When the lawless become great, transgression increaseth, but, the righteous, shall behold, their ruin.

وقتی اشخاص بدکار به قدرت می‌رسند، فساد زیاد می‌شود؛ ولی قدرت آنها دوامی نخواهد داشت و نیکان سقوط آنها را به چشم خواهند دید.

17 Correct thy son, that he may give thee rest, that he may give delight to thy soul.

فرزند خود را تأدیب کن تا باعث شادی و آرامش فکر تو شود.

18 Where there is no vision, a people is let loose, but, he that keepeth instruction, how happy is he!

در جایی که پیام خدا نیست، مردم سرکش می‌شوند. خوشا به حال قومی که احکام خدا را به جا می‌آورند.

19 By words, a servant will not be corrected, though he perceiveth, yet is there no answer.

خدمتکار را نمی‌توان تنها با نصیحت اصلاح کرد، زیرا او هر چند حرفهای تو را بفهمد ولی به آنها توجه نخواهد کرد.

20 Thou hast seen a man hasty in his words, —there is, more hope of a dullard, than of him.

شخصی که بدون فکر کردن و با عجله جواب می‌دهد از نادان هم بدتر است.

21 He that dealeth tenderly with his servant from childhood, in his after life, shall have him for a son.

غلامی که اربابش او را از کودکی به نازپرورده باشد، برای اربابش غلامی نخواهد کرد.

22 A man given to anger, stirreth up strife, and, he that exceedeth in wrath, aboundeth in transgression.

شخص تندخو نزاع به پا می‌کند و باعث ناراحتی می‌شود.

23 The loftiness of a man, layeth him low, —but, one of a lowly spirit, shall attain unto honour.

تکبر، انسان را به زمین می‌زند، ولی فروتنی منجر به سربلندی می‌شود.

24 He that shareth with a thief, hateth himself, an oath, he heareth, yet may not tell.

کسی که با دزد رفیق می‌شود، دشمن جان خویش است، زیرا شهادت دروغ می‌دهد و به این ترتیب خود را زیر لعنت قرار می‌دهد.

25 The fear of man, setteth a snare, but, he that trusteth in Yahweh, shall be placed on high.

کسی که از انسان می‌ترسد گرفتار می‌شود، اما شخصی که به خداوند توکل می‌کند در امان می‌ماند.

26 Many, seek the face of a ruler, but, from Yahweh, is the sentence of each one.

بسیاری از مردم از حاکم انتظار لطف دارند غافل از اینکه خداوند است که به داد مردم می‌رسد.

27 An abomination to the righteous, is the man of perversity, and, an abomination to the lawless, is a man of straightforward way.

درستکاران از بدکاران نفرت دارند و بدکاران از درستکاران.