Proverbs 22
1 More choice, is a name, than great riches, beyond silver and gold, is pleasant grace.
Danh thơm tiếng tốt hơn giàu có; còn ân huệ quý hơn bạc vàng.
2 The rich and the poor, meet together, the maker of them all, is Yahweh.
Chúa Hằng Hữu tạo nên người nghèo lẫn người giàu, dưới mắt Ngài, họ chẳng khác gì nhau.
3 A prudent man, seeth calamity, and hideth himself, but, the simple, pass on, and suffer.
Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới họa tai.
4 The reward of humility, is the reverence of Yahweh, riches, and honour, and life.
Ai kính sợ Chúa Hằng Hữu và khiêm nhường được hưởng danh dự, công lý, và trường thọ.
5 Thorns and snares, are in the way of the perverse, —he that guardeth his soul, shall be far from them.
Trên đường người gian tà đầy gai góc và cạm bẫy; người muốn giữ hồn mình phải tránh cho xa.
6 Train up a youth, in the direction of his duty, even when he becometh old, he will not depart from it.
Dạy trẻ thơ nẻo chính đường ngay, cho dù đến già, nó chẳng đổi thay.
7 The rich, over the poor, beareth rule, —and, slave, is the borrower to the lender.
Giàu cai trị nghèo, người vay làm nô lệ cho người cho vay.
8 He that soweth perversity, shall reap trouble, and, the rod of his wrath, shall be ready.
Người gieo bất công sẽ gặt tai họa, cây gậy thịnh nộ của nó chắc sẽ tiêu tan.
9 A benevolent eye, the same, shall be blessed, —because he hath given of his bread to the poor.
Ai rộng lòng nuôi dưỡng người cơ cực sẽ luôn hưởng được nhiều phước dồi dào.
10 Drive away the scoffer, that strife may depart, and quarrel, and contempt may cease.
Đuổi người kiêu cường đi, xung đột sẽ dứt. Cũng không còn những tiếng cãi cọ xấu xa.
11 Yahweh loveth the pure in heart, gracious are his lips, his friend is the king!
Lòng trong sạch, môi thanh nhã, đức tính ấy, làm bạn của vua.
12 The eyes of Yahweh, watch over knowledge, therefore hath he overturned the words of the treacherous.
Chúa Hằng Hữu bảo vệ người thông sáng, người dối gian bị Chúa tảo trừ.
13 Saith the sluggard, A lion outside! Amidst the broadways, shall I be slain.
Người lười nói: “Sư tử ngoài kia! Nếu ra ngoài, ta sẽ bị giết!”
14 A deep chasm, is the mouth of strange women, he with whom Yahweh is indignant, falleth there.
Miệng dâm phụ là cái hố sâu; chôn vùi người Chúa Hằng Hữu nguyền rủa.
15 Foolishness, is bound up in the heart of a youth, the rod of correction, shall drive it far from him.
Nghiêm trị, răn dạy trẻ thơ, giải thoát lòng chúng khỏi điều khờ dại.
16 He that oppresseth the poor, to make increase for himself, giving to the rich, shall surely come to want.
Làm giàu bằng cách bóc lột người nghèo hay bằng hối lộ, đều đưa đến túng thiếu cơ hàn.
17 Incline thine ear and hear the words of wise men, then, thy heart, wilt thou apply to my teaching;
Con lắng tai nghe lời khôn sáng; mở lòng con đón nhận tri thức ta.
18 For sweet shall they be, when thou shalt keep them in thine inmost mind, they shall fit well together, upon thy lips.
Con sẽ vui thích khi giữ nó trong lòng, và tập trung nó trên đôi môi con.
19 That in Yahweh may be thy trust, I have made them known to thee to-day, even to thee.
Ngày nay ta đã dạy cho con biết điều đó, để con đặt hết niềm tin vào Chúa Hằng Hữu.
20 Have I not written for thee noble things, with counsels and knowledge:
Ta há chẳng viết cho con ba mươi lần, trình bày lời khuyên dạy và tri thức.
21 To cause thee to know the meaning of faithful sayings, that thou mayest give back faithful sayings to them who ask thee.
Để con tiếp nhận lời chân thật, và đem lời đó về cho người sai phái con.
22 Do not rob the poor, because he is poor, neither crush thou the oppressed in the gate;
Đừng bóc lột người nghèo vì họ túng quẫn, cũng đừng áp bức người khốn khổ nơi tòa.
23 For, Yahweh, will plead their cause, and will despoil their despoilers of life.
Vì Chúa Hằng Hữu sẽ đứng ra bênh vực. Ngài sẽ diệt trừ những ai ức hiếp họ.
24 Do not have friendship with one given to anger, and, with a wrathful man, shall thou not enter in:
Thấy ai giận, con đừng phụ họa, khi người nổi nóng, con đừng tiếp tay,
25 Lest thou learn his ways, and take a snare to thy soul.
để con khỏi học tính nóng nảy và làm hại cho linh hồn con.
26 Be not of them who strike hands, of them who are sureties for debts:
Chớ như người ra tay bảo đảm hoặc bảo lãnh nợ cho ai.
27 If thou hast nothing to pay, why should one take away thy bed from under thee?
Vì nếu con không có gì để trả thì chủ nợ sẽ xiết cả đến cái giường của con.
28 Do not move back the ancient boundary, which thy father’s made.
Chớ dời ranh giới cũ do tổ phụ thiết lập.
29 Seest thou a man prompt in his business? before kings, shall he stand, he shall not stand before men who are obscure.
Con có thấy người nào cần mẫn trong việc mình không? Người ấy sẽ phục vụ trước các vua, chứ không phải trước người tầm thường đâu.
