Proverbs 22
1 More choice, is a name, than great riches, beyond silver and gold, is pleasant grace.
Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
2 The rich and the poor, meet together, the maker of them all, is Yahweh.
Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
3 A prudent man, seeth calamity, and hideth himself, but, the simple, pass on, and suffer.
Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
4 The reward of humility, is the reverence of Yahweh, riches, and honour, and life.
Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
5 Thorns and snares, are in the way of the perverse, —he that guardeth his soul, shall be far from them.
Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
6 Train up a youth, in the direction of his duty, even when he becometh old, he will not depart from it.
Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
7 The rich, over the poor, beareth rule, —and, slave, is the borrower to the lender.
Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
8 He that soweth perversity, shall reap trouble, and, the rod of his wrath, shall be ready.
Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
9 A benevolent eye, the same, shall be blessed, —because he hath given of his bread to the poor.
Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
10 Drive away the scoffer, that strife may depart, and quarrel, and contempt may cease.
Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
11 Yahweh loveth the pure in heart, gracious are his lips, his friend is the king!
Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
12 The eyes of Yahweh, watch over knowledge, therefore hath he overturned the words of the treacherous.
Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
13 Saith the sluggard, A lion outside! Amidst the broadways, shall I be slain.
Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
14 A deep chasm, is the mouth of strange women, he with whom Yahweh is indignant, falleth there.
Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
15 Foolishness, is bound up in the heart of a youth, the rod of correction, shall drive it far from him.
Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
16 He that oppresseth the poor, to make increase for himself, giving to the rich, shall surely come to want.
Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
17 Incline thine ear and hear the words of wise men, then, thy heart, wilt thou apply to my teaching;
Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
18 For sweet shall they be, when thou shalt keep them in thine inmost mind, they shall fit well together, upon thy lips.
Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
19 That in Yahweh may be thy trust, I have made them known to thee to-day, even to thee.
Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
20 Have I not written for thee noble things, with counsels and knowledge:
Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
21 To cause thee to know the meaning of faithful sayings, that thou mayest give back faithful sayings to them who ask thee.
Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
22 Do not rob the poor, because he is poor, neither crush thou the oppressed in the gate;
Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
23 For, Yahweh, will plead their cause, and will despoil their despoilers of life.
Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
24 Do not have friendship with one given to anger, and, with a wrathful man, shall thou not enter in:
Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
25 Lest thou learn his ways, and take a snare to thy soul.
Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
26 Be not of them who strike hands, of them who are sureties for debts:
Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
27 If thou hast nothing to pay, why should one take away thy bed from under thee?
Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
28 Do not move back the ancient boundary, which thy father’s made.
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
29 Seest thou a man prompt in his business? before kings, shall he stand, he shall not stand before men who are obscure.
Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
