Proverbs 22
1 More choice, is a name, than great riches, beyond silver and gold, is pleasant grace.
Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
2 The rich and the poor, meet together, the maker of them all, is Yahweh.
Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
3 A prudent man, seeth calamity, and hideth himself, but, the simple, pass on, and suffer.
Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
4 The reward of humility, is the reverence of Yahweh, riches, and honour, and life.
Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
5 Thorns and snares, are in the way of the perverse, —he that guardeth his soul, shall be far from them.
Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
6 Train up a youth, in the direction of his duty, even when he becometh old, he will not depart from it.
Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
7 The rich, over the poor, beareth rule, —and, slave, is the borrower to the lender.
Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
8 He that soweth perversity, shall reap trouble, and, the rod of his wrath, shall be ready.
Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
9 A benevolent eye, the same, shall be blessed, —because he hath given of his bread to the poor.
Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
10 Drive away the scoffer, that strife may depart, and quarrel, and contempt may cease.
Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
11 Yahweh loveth the pure in heart, gracious are his lips, his friend is the king!
Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
12 The eyes of Yahweh, watch over knowledge, therefore hath he overturned the words of the treacherous.
Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
13 Saith the sluggard, A lion outside! Amidst the broadways, shall I be slain.
Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
14 A deep chasm, is the mouth of strange women, he with whom Yahweh is indignant, falleth there.
Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
15 Foolishness, is bound up in the heart of a youth, the rod of correction, shall drive it far from him.
Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
16 He that oppresseth the poor, to make increase for himself, giving to the rich, shall surely come to want.
Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
17 Incline thine ear and hear the words of wise men, then, thy heart, wilt thou apply to my teaching;
Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
18 For sweet shall they be, when thou shalt keep them in thine inmost mind, they shall fit well together, upon thy lips.
Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
19 That in Yahweh may be thy trust, I have made them known to thee to-day, even to thee.
Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
20 Have I not written for thee noble things, with counsels and knowledge:
Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
21 To cause thee to know the meaning of faithful sayings, that thou mayest give back faithful sayings to them who ask thee.
Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
22 Do not rob the poor, because he is poor, neither crush thou the oppressed in the gate;
Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
23 For, Yahweh, will plead their cause, and will despoil their despoilers of life.
Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Do not have friendship with one given to anger, and, with a wrathful man, shall thou not enter in:
Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
25 Lest thou learn his ways, and take a snare to thy soul.
Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
26 Be not of them who strike hands, of them who are sureties for debts:
Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
27 If thou hast nothing to pay, why should one take away thy bed from under thee?
Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
28 Do not move back the ancient boundary, which thy father’s made.
Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
29 Seest thou a man prompt in his business? before kings, shall he stand, he shall not stand before men who are obscure.
Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
