Proverbs 22
1 More choice, is a name, than great riches, beyond silver and gold, is pleasant grace.
धेरै धन-सम्पत्तिभन्दा असल नाउँ रोज्नु अनि निगाह सुन र चाँदीभन्दा उत्तम हो ।
2 The rich and the poor, meet together, the maker of them all, is Yahweh.
धनी र गरिब यस कुरामा समान छन्, कि दुवैका सृष्टिकर्ता परमेश्वर हुनुहुन्छ ।
3 A prudent man, seeth calamity, and hideth himself, but, the simple, pass on, and suffer.
विवेकी मानिसले सङ्कष्ट देखेर आफैलाई लुकाउँछ, तर निर्बुद्धि अगाडि बढ्छ र त्यसैको कारण दुःख भोग्छ ।
4 The reward of humility, is the reverence of Yahweh, riches, and honour, and life.
विनम्रता र परमप्रभुको भयको इनाम धन-सम्पत्ति, मान र जीवन हुन् ।
5 Thorns and snares, are in the way of the perverse, —he that guardeth his soul, shall be far from them.
टेडा मानिसहरूको मार्गमा काँढा र पासाहरू लुकेका हुन्छन् । आफ्नो जीवनको रखवाली गर्नेचाहिँ तीबाट टाढै बस्ने छन् ।
6 Train up a youth, in the direction of his duty, even when he becometh old, he will not depart from it.
बच्चालाई त्यो हिँड्नुपर्ने बाटोमा लाग्न सिका, र बुढेस्कालसम्म पनि त्यो त्यस अर्तीबाट तर्कने छैन ।
7 The rich, over the poor, beareth rule, —and, slave, is the borrower to the lender.
धनी मानिसहरूले गरिब मानिसहरूमाथि शासन गर्छन्, र सापट लिनेचाहिँ सापट दिनेको दास बन्छ ।
8 He that soweth perversity, shall reap trouble, and, the rod of his wrath, shall be ready.
अन्याय छर्नेले सङ्कष्टको कटनी गर्ने छ, र त्यसको झोँखको लौरो भाँचिने छ ।
9 A benevolent eye, the same, shall be blessed, —because he hath given of his bread to the poor.
उदार दृष्टि भएको मानिस आशिषित् हुने छ, किनकि त्यसले आफ्नो रोटी गरिबहरूसित बाँडचुँड गर्छ ।
10 Drive away the scoffer, that strife may depart, and quarrel, and contempt may cease.
खिल्ली उडाउनेलाई बाहिर निकाल्, र द्वन्द्व हटेर जान्छ अनि वादविवाद र अपमान लोप हुने छन् ।
11 Yahweh loveth the pure in heart, gracious are his lips, his friend is the king!
शुद्ध हृदयलाई प्रेम गर्ने र बोलीवचन अनुग्रहमय भएको मानिसको लागि राजा पनि मित्र हुने छ ।
12 The eyes of Yahweh, watch over knowledge, therefore hath he overturned the words of the treacherous.
परमप्रभुको दृष्टिले ज्ञानमाथि नजर लगाइरहन्छ, तर उहाँले विश्वासघातीका वचनहरूलाई मिल्काइदिनुहुन्छ ।
13 Saith the sluggard, A lion outside! Amidst the broadways, shall I be slain.
अल्छे मानिसले भन्छ, “बाटोमा एउटा सिंह छ । मलाई खुला ठाउँहरूमा मारिने छ ।”
14 A deep chasm, is the mouth of strange women, he with whom Yahweh is indignant, falleth there.
व्यभिचारी स्त्रीको मुख गहिरो खाडलजस्तै हो । त्यसभित्र खस्नेको विरुद्धमा परमप्रभुको क्रोध दन्कन्छ ।
15 Foolishness, is bound up in the heart of a youth, the rod of correction, shall drive it far from him.
बच्चाको हृदयमा मूर्खता जेलिएको हुन्छ, तर अनुशासनको लट्ठीले त्यसलाई टाढा भगाउँछ ।
16 He that oppresseth the poor, to make increase for himself, giving to the rich, shall surely come to want.
आफ्नो धन-सम्पत्ति बढाउन गरिब मानिसहरूमाथि थिचोमिचो गर्ने वा धनी मानिसहरूलाई दिने व्यक्ति दरिद्रतामा पुग्ने छ ।
17 Incline thine ear and hear the words of wise men, then, thy heart, wilt thou apply to my teaching;
आफ्नो कान थाप् र बुद्धिमान्का वचनहरू सुन् अनि मेरो ज्ञानमा तेरो हृदय लगा ।
18 For sweet shall they be, when thou shalt keep them in thine inmost mind, they shall fit well together, upon thy lips.
किनभने तिनलाई तँभित्र राखिस् भने र ती सबै तेरो ओठमा तयार भए भने यो तेरो लागि रमणीय हुने छ ।
19 That in Yahweh may be thy trust, I have made them known to thee to-day, even to thee.
तेरो भरोसा परमप्रभुमाथि होस् भनेर आज म तँलाई यी कुराहरू सिकाउँछु ।
20 Have I not written for thee noble things, with counsels and knowledge:
के मैले तेरो लागि अर्ती र ज्ञानका तिसवटा नीति-वचन लेखिदिएको छैनँ र?
21 To cause thee to know the meaning of faithful sayings, that thou mayest give back faithful sayings to them who ask thee.
तँकहाँ पठाइएकाहरूलाई तैँले भरोसायोग्य जवाफहरू दिन सक् भनेर मैले तँलाई यी भरोसायोग्य वचनहरू सिकाएको होइनँ र?
22 Do not rob the poor, because he is poor, neither crush thou the oppressed in the gate;
गरिबलाई नलुट्, किनकि त्यो गरिब हो, न त खाँचोमा परेकोलाई मूल ढोकामा पेल्ने गर,
23 For, Yahweh, will plead their cause, and will despoil their despoilers of life.
किनकि परमप्रभुले तिनीहरूको मुद्दाको पक्षमा वकालत गर्नुहुने छ, र तिनीहरूलाई लुट्नेहरूलाई उहाँले लुट्नुहुने छ ।
24 Do not have friendship with one given to anger, and, with a wrathful man, shall thou not enter in:
रिसद्वारा नियन्त्रित हुने मानिसलाई मित्र नबना, र क्रोधित मानिससित सङ्गत नगर् ।
25 Lest thou learn his ways, and take a snare to thy soul.
नत्रता तैँले त्यसका मार्गहरू सिक्ने छस्, र तेरो प्राण पासोमा पर्ने छ ।
26 Be not of them who strike hands, of them who are sureties for debts:
धितोमा आफ्नो हात नहाल् वा अर्काको ऋणको जमानी नबस् ।
27 If thou hast nothing to pay, why should one take away thy bed from under thee?
तँसित तिर्ने उपायको कमी भयो भने कसैलाई तेरो खाटसमेत लैजानबाट कुन कुराले रोक्न सक्छ?
28 Do not move back the ancient boundary, which thy father’s made.
तेरा पिता-पुर्खाहरूले खडा गरेका प्राचीन साँध-सिमानाको ढुङ्गो नहटा ।
29 Seest thou a man prompt in his business? before kings, shall he stand, he shall not stand before men who are obscure.
के आफ्नो काममा सिपालु कुनै मानिसलाई तँ देख्छस्? त्यो राजाहरूका सामु खडा हुने छ । त्यो सर्वसाधारणको सामु खडा हुने छैन ।
