Proverbs 21
1 [Like] channels of water, is the heart of a king, in the hand of Yahweh, —whithersoever he will, he turneth it.
Ang puso ng hari ay isang batis ng tubig sa kamay ni Yahweh; siya ang pumapatnubay dito kahit saan niya naisin.
2 Every way of a man, may be right in his own eyes, but, he that testeth hearts, is Yahweh.
Ang bawat pamamaraan ng tao ay maaaring tama sa kaniyang paningin, ngunit si Yahweh ang sumusukat ng mga puso.
3 To do righteousness and justice, is more choice to Yahweh than sacrifice.
Ang paggawa ng kung ano ang tama at makatarungan ay mas katanggap-tanggap kay Yahweh kaysa sa sakripisyo.
4 Loftiness of eyes, and ambition of heart—the lamp of the lawless, are sin.
Ang mapagmalaking mga mata at mapagmataas na puso - ang ilawan ng masama - ay kasalanan.
5 The plans of the diligent, tend only to abundance, but, of every one that is urgent, only to want.
Ang mga plano ng masipag ang tanging daan sa kasaganahan, ngunit ang lahat ng kumikilos ng masyadong mabilis ay sasapit lamang sa kahirapan.
6 The gaining of treasures with a tongue of falsehood, is a vapour driven away, [they who seek them] seek death,
Ang pagtamo ng kayamanan ng isang sinungaling na dila ay panandaliang singaw at isang patibong na nakamamatay.
7 The violence of the lawless, shall drag them away, —because they have refused to do justice.
Ang karahasan ng kasamaan ay tatangayin sila palayo, sapagkat sila ay tumatanggi na gawin kung ano ang patas.
8 Crooked is the way of a guilty man, but, as for the pure, straight is his dealing.
Ang paraan ng makasalanang tao ay liku-liko; ngunit ang taong dalisay ay gumagawa ng tama.
9 Better to dwell on the corner of the roof, than a quarrelsome wife, and a house in common.
Mas mabuti pang mamuhay sa sulok ng bubungan kaysa sa bahay na kahati ang palaaway na asawang babae.
10 The soul of the lawless man, craveth mischief, his own friend, findeth no favour in his eyes.
Ang gana ng masama ay nagmimithi ng labis na kasamaan; ang kaniyang kalapit-bahay sa kaniyang mga mata ay walang nakikitang kabaitan.
11 When the scoffer is punished, the simple, becometh wise, when the wise is instructed, he receiveth knowledge.
Kapag ang nangungutya ay naparusahan, ang mangmang ay nagiging matalino, at kapag ang taong marunong ay naturuan, nadadagdagan siya ng kaalaman.
12 The Righteous One observeth the house of the lawless, —He is ready to cast down lawless men into misfortune.
Ang isang gumagawa ng tama ay binabantayan ang bahay ng masama; kaniyang dinadala ang masama sa kasiraan.
13 He that shutteth his ear from the cry of the poor, even he, shall call, and not be answered.
Ang isa na hindi dininig ang iyak ng mga mahihirap na tao, kapag siya din ay umiyak, hindi siya maririnig.
14 A gift in secret, quencheth anger, and, a present in the bosom, mighty wrath.
Ang lihim na regalo ay nagpapahupa ng galit at ang isang tagong regalo ay nag-aalis nang matinding galit.
15 It is a joy, to a righteous man, to do justice, but, dismay, to the workers of iniquity.
Kapag ang katarungan ay tapos na, nagbibigay ito ng kagalakan sa gumagawa ng tama, ngunit ito ay nagdadala ng takot sa mga masasamang tao.
16 The man who wandereth from the way of discretion, in the gathered host of the shades, shall settle down.
Ang siyang naliligaw sa daan ng pang-unawa, ay mamamahinga sa pagpupulong ng mga walang buhay.
17 A needy man, shall he be that loveth merriment, the lover of wine and oil, shall not become rich.
Ang sinumang minamahal ang aliw ay magiging mahirap, ang taong minamahal ang alak at langis ay hindi magiging mayaman.
18 A ransom for the righteous, is the lawless, and, instead of upright men, the traitor.
Ang masamang tao ay magiging katubusan sa gumagawa ng tama, at ang hindi tapat ay katubusan para sa matuwid.
19 Better to dwell in a desert land, than with a woman, quarrelsome and provoking.
Mas mabuti pang mamuhay sa disyerto kaysa makasama ang babaeng nagdudulot nang alitan at sobrang makapagreklamo.
20 Desirable treasure and oil, are in the home of the wise, but, a man who is a dullard, will destroy it.
Ang pinakamahal na yaman at langis ay nasa tahanan ng matalino, ngunit inaaksaya ito ng mangmang na lalaki.
21 He that pursueth righteousness and lovingkindness, shall find life, righteousness and honour.
Ang gumagawa ng tama at mabait—ang taong ito ay makasusumpong ng buhay, katuwiran at karangalan.
22 A city of heroes, doth a wise man scale, and bringeth down the strength of its confidence.
Isang matalinong tao ang pumunta laban sa lungsod nang makapangyarihan, at kaniyang ginigiba ang matibay na moog na nagtatanggol nito.
23 He that keepeth his mouth and his tongue, keepeth, out of distresses, his soul.
Sinumang nagbabantay sa kaniyang bibig at dila ay nag-iingat na hindi makasali sa gulo.
24 A haughty insolent one—Scoffer is his name, is he that acteth in a transport of pride.
Ang hambog at mapagmataas na tao - “mangungutya” ang kaniyang pangalan - kumikilos nang may pagmamataas na kayabangan.
25 The craving of the sluggard, killeth him, for his hands have refused to work.
Ang pagnanais ng tamad ay pumapatay sa kaniyang sarili, dahil ang kaniyang mga kamay ay tumatanggi sa pagtatrabaho.
26 All the day, he greatly craveth, whereas, the righteous, giveth, and doth not spare.
Buong araw siyang nagmimithi at nagmimithi nang labis, ngunit ang isang gumagawa ng tama ay nagbibigay at hindi nagpipigil.
27 The sacrifice of the lawless, is an abomination, how much more, when, with wickedness, he bringeth it in!
Ang alay ng masamang tao ay kasuklam-suklam; ito ay mas kasuklam-suklam pa kapag dinala niya ito ng may masasamang motibo.
28 A false witness, shall perish, but, the man who hearkeneth, with abiding effect, shall speak.
Ang hindi totoong saksi ay mamamatay, ngunit ang isang nakikinig ay magsasalita sa lahat ng oras.
29 A lawless man emboldeneth his face, but, as for the upright, he, directeth his ways.
Ang masamang lalaki ay ginagawa ang sarili na tila malakas, pero ang matuwid na tao ay maingat sa kaniyang mga kilos.
30 There is no wisdom, nor understanding, nor counsel, to confront Yahweh.
Walang karunungan, pag-unawa o payo na kayang makatalo kay Yahweh.
31 The horse, is prepared for the day of battle, but, to Yahweh, pertaineth the victory.
Ang kabayo ay handa para sa araw ng labanan, ngunit kay Yahweh ang tagumpay ay nabibilang.
