Proverbs 10

1 The Proverbs of Solomon: A wise son, maketh a glad father, but, a foolish son, is the grief of his mother.

پەندەکانی سلێمان: کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام کوڕی گێل دڵتەنگییە بۆ دایکی.

2 The treasures of lawlessness, do not profit, but, righteousness, delivereth from death.

بێ سوودە گەنجینەی داهاتی ناڕەوایی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن.

3 Yahweh, suffereth not to famish, the soul of the righteous, but, the desire of the lawless, he thrusteth away.

یەزدان ناهێڵێت ڕاستودروستان تووشی برسیێتی بن، بەڵام ئارەزووی بەدکاران بەتاڵ دەکاتەوە.

4 He becometh poor, who dealeth with a slack hand, but, the hand of the diligent, maketh rich.

دەستی تەمبەڵ دەبێتە هۆی هەژاری، بەڵام دەستی کۆڵنەدەر دەوڵەمەندی بەدواوەیە.

5 He that gathereth in summer, is a prudent son, he that sleepeth long in harvest, is a son causing shame.

ئەوەی لە هاوین کۆدەکاتەوە، کوڕێکی وریایە، بەڵام ئەو کوڕەی لە کاتی دروێنەدا دەخەوێت، مایەی شەرمەزارییە.

6 Blessings, are for the head of the righteous man, but, the mouth of the lawless, covereth up wrong.

بەرەکەت بۆ سەر ڕاستودروستانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

7 The memory of the righteous, yieldeth blessing, but, the name of the lawless, dieth out.

یادکردنەوەی ڕاستودروستان بۆ بەرەکەتە، بەڵام ناوی بەدکاران دەڕزێت.

8 The wise in heart, will accept commandments, but, he that is foolish with his lips, shall be thrust away.

ئەوەی دڵی دانا بێت فەرمان وەردەگرێت، بەڵام گێلی زۆربڵێ وێران دەبێت.

9 He that walketh uprightly, may walk securely, but, he that maketh crooked his ways, shall be found out.

ئەوەی ڕێگای ڕاست بگرێت ئاسوودە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕێگای خوار بگرێت لێی ئاشکرا دەبێت.

10 He that winketh with the eye, causeth sorrow, and, he that is foolish with his lips, shall be thrust aside.

چاوقوچان دەبێتە هۆی ئازار، گێلی زۆربڵێش دەکەوێت.

11 A well-spring of life, is the mouth of the righteous, but, the mouth of the lawless, covereth wrong.

دەمی کەسی ڕاستودروست سەرچاوەی ژیانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

12 Hatred, stirreth up strifes, but, over all transgressions, love throweth a covering.

ڕق ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام خۆشەویستی هەموو یاخیبوونێک دادەپۆشێت.

13 In the lips of the intelligent, is found wisdom, but, a rod, is for the back of him that lacketh sense.

لە لێوەکانی تێگەیشتوو دانایی هەیە، کوتەکیش بۆ پشتی تێنەگەیشتووانە.

14 Wise men, treasure up knowledge, but, the mouth of the foolish, is a terror near at hand.

داناکان زانیاری کۆدەکەنەوە، بەڵام دەمی گێل فەوتانێکی نزیکە.

15 The substance of the rich, is his strong city, the terror of the poor, is their poverty.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، بەڵام فەوتانی هەژاران نەدارییانە.

16 The labour of the righteous, [leadeth] to life, the increase of the lawless, to sin.

کرێی کەسی ڕاستودروست ژیانە، بەڵام داهاتی بەدکار گوناهە.

17 On the way to life, is he that heedeth correction, but, he that hateth reproof, is going astray.

ئەوەی چاوی لە تەمبێکردنە لەسەر ڕێچکەی ژیانە، بەڵام ئەوەی واز لە سەرزەنشت بهێنێت گومڕا دەبێت.

18 He that concealeth hatred, hath false lips, and he that sendeth forth slander, the same, is a dullard.

ئەوەی ڕق بشارێتەوە لێوەکانی درۆ دەکەن، ئەوەی بوختان بڵاو بکاتەوە گێلە.

19 In the multitude of words, there wanteth not transgression, but, he that restraineth his lips, sheweth prudence.

قسەی زۆر بێ گوناه نابێت، بەڵام ئەوەی زمانی خۆی بگرێت وریایە.

20 Choice silver, is the tongue of the righteous, but, the sense of the lawless, is very small.

زمانی کەسی ڕاستودروست زیوی پوختەکراوە، بەڵام دڵی بەدکاران کەم بەهایە.

21 The lips of the righteous, feed multitudes, but, the foolish, for lack of sense, shall die.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست ڕابەرایەتی زۆر کەس دەکەن، بەڵام گێلەکان بە تێنەگەیشتوویی دەمرن.

22 The blessing of Yahweh, itself maketh rich, and he addeth no grievance therewith.

بەرەکەتی یەزدان دەوڵەمەندی بەدواوەیە و هیچ زەحمەتێکیش ناخاتە پاڵی.

23 It is, mere sport to a stupid man, to commit lewdness, but, wisdom, pertaineth to a man of understanding.

وەک پێکەنینە بۆ گێل بەدکاری کردن، بەڵام دانایی بۆ کەسی تێگەیشتوو.

24 The dread of the lawless one, the same, shall overtake him, but, the desire of the righteous, shall he granted.

ئەوەی بەدکار لێی دەترسێت، بەسەری دێت، ئەوەی ڕاستودروستانیش ئارەزووی دەکەن، پێیان دەبەخشرێت.

25 Like the passing away of a tempest, so the lawless one is not, but, the righteous, [hath] an age-abiding foundation.

وەک تێپەڕبوونی گەردەلوول خراپەکاریش ئاوا نامێنێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست هەتاهەتایە جێگیر دەبێت.

26 As vinegar to the teeth, and as smoke to the eyes, so, is the sluggard, to them who send him.

وەک سرکە بۆ ددان و دووکەڵ بۆ چاو، کەسی تەمبەڵیش بۆ ئەوانەی دەینێرن ئاوایە.

27 The reverence of Yahweh, addeth days, but, the years of the lawless, shall be shortened.

لەخواترسی ڕۆژانی ژیانت زیاد دەکات، بەڵام ساڵانی بەدکاران کورت دەبێت.

28 The hope of the righteous, shall be gladness, but, the expectation of the lawless, shall vanish.

هیوای ڕاستودروستان خۆشییە، بەڵام ئاواتی بەدکاران لەناودەچێت.

29 A refuge for the blameless, is the path of Yahweh, but, destruction, [awaiteth] the workers of iniquity.

ڕێگای یەزدان پەناگایە بۆ ئەوانەی ڕێگای ڕاست بگرن، بەڵام لەناوچوونە بۆ ئەوانەی خراپە دەکەن.

30 The righteous, to times age-abiding, shall remain unshaken, but, the lawless, shall not inhabit the earth.

کەسی ڕاستودروست هەرگیز نالەقێت، بەڵام خراپەکاران لە خاکەکە نیشتەجێ نابن.

31 The mouth of the righteous, beareth the fruit of wisdom, but, a perverse tongue, shall be cut off.

دەمی کەسی ڕاستودروست دانایی لێ دەڕوێت، بەڵام زمانی درۆودەلەسە دەبڕدرێتەوە.

32 The lips of the righteous, know what is pleasing, but, the mouth of the lawless, [speaketh] perversities.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست پەسەندیی دەزانن، بەڵام دەمی بەدکاران درۆودەلەسە.