Genesis 42
1 Then saw Jacob that there was corn in Egypt, —and Jacob said to his sons, Wherefore look ye one at another?
Karon nasayran ni Jacob nga adunay trigo sa Ehipto. Miingon siya sa iyang mga anak nga lalaki, “Nganong nagtinan-away lang man kamo sa usag-usa?”
2 And he said, Lo I have heard that there is corn in Egypt, —Go down thither and buy corn for us from thence, that we may live and not die.
Miingon siya, “Tan-awa dinhi, nakadungog ako nga adunay trigo sa Ehipto. Panglugsong kamo didto ug pamalit kamo ug pagkaon aron mabuhi kita ug dili mangamatay.”
3 So Joseph’s ten brethren went down, —to buy corn from the Egyptians;
Ang napulo ka mga igsoon ni Jose milugsong aron mopalit ug trigo sa Ehipto.
4 but, Benjamin, Joseph’s own brother, Jacob sent not with his brethren, —for he said, Lest there befall him any mischief.
Apan wala gipakuyog ni Jacob si Benjamin nga igsoon ni Jose, uban sa iyang mga igsoon, kay miingon siya, “Tingali adunay daotan nga mahitabo kaniya.”
5 Thus came in the sons of Israel, to buy corn in the midst of them that came—for the famine was in the land of Canaan.
Miabot ang mga anak nga lalaki ni Israel aron sa pagpalit uban niadtong mga miabot, kay ang kagutom anaa na sa yuta sa Canaan.
6 Now, Joseph—he, it was, that was in power over the land, he, it was that was selling corn to all the people of the land, —so Joseph’s brethren came in, and bowed themselves down to him, with their faces to the earth.
Karon si Jose mao ang gobernador sa tibuok kayutaan. Siya mao ang tigbaligya ngadto sa tanang katawhan sa yuta. Miabot ang mga igsoong lalaki ni Jose ug mihapa sila sa iyang atubangan.
7 And Joseph beheld his brethren and recognised them, —and made himself a stranger unto them and spake with them harsh things and said unto them—Whence have ye come in? And they said, From the land of Canaan, to buy food.
Nakita ni Jose ang iyang mga igsoong lalaki ug nailhan niya sila, apan nagpakaaron-ingnon siya sa iyang kaugalingon ngadto kanila ug masuk-anon nga nakigsulti kanila. Miingon siya kanila, “Asa man kamo gikan?” Miingon sila, “Gikan kami sa yuta sa Canaan aron mopalit ug pagkaon.”
8 And Joseph recognised his brethren, —whereas they, recognised him not.
Nailhan ni Jose ang iyang mga igsoon, apan wala sila makaila kaniya.
9 And Joseph remembered the dreams which he had dreamed regarding them, —so he said unto them—Spies, are, ye! to see the nakedness of the land, have ye come in!
Nahinumdoman ni Jose ang iyang mga damgo mahitungod kanila. Miingon siya ngadto kanila, “Mga espiya kamo. Mianhi kamo aron sa pagsusi sa huyang nga mga bahin sa yuta.”
10 And they said unto him, Nay, my lord, —but, thy servants, are come to buy food.
Miingon sila kaniya, “Dili, among agalon. Mianhi ang imong mga sulugoon aron sa pagpalit ug pagkaon.
11 All of us, are, sons of one man, —honest men, are we: thy servants are not, spies.
Mga anak kaming tanan sa usa ka tawo. Matinud-anon kaming mga tawo. Ang imong mga sulugoon dili mga espiya.”
12 And he said unto him, —Nay! but, the nakedness of the land, are ye come in to see.
Miingon siya ngadto kanila, “Dili, mianhi kamo aron sa pagsusi sa huyang nga mga bahin sa yuta.
13 And they said: We, thy twelve servants, are, brethren, sons of one man in the and of Canaan, —and lo! the youngest: is with our father this day, and, the one, is not!
Miingon sila, “Ang imong mga sulugoon dose ka mga managsoon, mga anak nga lalaki sa usa lamang ka tawo sa yuta sa Canaan. Unya, ang among kinamanghoran atua didto karon sa among amahan, ug ang usa namo ka igsoon patay na.”
14 And Joseph said unto them, —The very thing, that I spake unto you, saying—Spies, are, ye.
Miingon si Jose kanila, “Mao kini ang giingon ko kaninyo; mga espiya kamo.
15 Hereby, shall ye be proved, —By the life of Pharaoh, ye shall not go forth from hence, save only by the coming in of your youngest brother hither.
Pagasulayan kamo pinaagi niini. Pinaagi sa ngalan sa Paraon, dili kamo makabiya dinhi, gawas kung dad-on ninyo dinhi ang inyong kinamanghorang igsoon.
16 Send—from among you—one that he may fetch your brother, but be, ye, held as prisoners, that your words may be proved whether, truth, is with you, —and, if not, by the life of Pharaoh, surely, spies, ye are.
Papaulia ang usa kaninyo ug ipakuha ang inyong igsoon. Magpabilin kamo sa bilanggoan, aron masulayan ang inyong gipamulong, kung aduna bay kamatuoran diha kaninyo.”
17 So he drew them all together into ward, for three days.
Busa gibutang niya silang tanan sa bilanggoan sulod sa tulo ka mga adlaw.
18 And Joseph said unto them on the third day, This, do and live, —God himself, do, I, revere.
Sa ikatulo ka-adlaw miingon si Jose kanila, “Buhata kini ug mabuhi kamo, tungod kay aduna akoy kahadlok sa Dios.
19 If ye, are, honest men, one brother of you shall be kept as a prisoner in your house of ward, —but, ye, go, take in corn for the famine of your houses;
Kung tinuod nga kamo matinud-anon nga mga tawo, kinahanglan mabilanggo ang usa sa inyong igsoon, apan panlakaw kamo ug pagdala ug trigo alang sa kagutom sa inyong mga panimalay.
20 and your youngest brother, shall ye bring in unto me, that your words may be confirmed, and ye die not. And they did so.
Dad-a ang inyong kinamanghorang igsoon nga lalaki nganhi kanako aron ang inyong mga pulong mapamatud-an ug dili kamo mamatay.” Busa gibuhat nila kini.
21 And they said each man unto his brother—Verily guilty, we are, respecting our brother, in that we saw the distress of his soul when he appealed unto us for favour and we hearkened not, —therefore, hath come in unto us this distress.
Miingon sila sa usag-usa, “Nakasala gayod kita sa atong igsoon kay niadtong nakita nato ang pagtuaw sa iyang kalag samtang siya nagahangyo kanato wala nato siya gipaminaw. Mao nga midangat kanato kining kalisod.”
22 And Reuben responded to them, saying—Spake I not unto you saying, Do not sin against the child! And ye hearkened not? His very blood, therefore lo! it is required.
Mitubag si Ruben kanila, “Dili ba nag-ingon man ako kaninyo, 'Ayaw kamo pagpakasala batok sa bata,' apan wala kamo naminaw? Karon, tan-awa, gipaninglan kita sa iyang dugo.”
23 But, they, knew not that Joseph was hearkening, —for, the interpreter, was between them.
Wala sila masayod nga nakasabot si Jose kanila, tungod kay aduna may tighubad tali kanila.
24 So he turned away from them, and wept, —then came back unto them and spake unto them, and took away from them Simeon, and bound him prisoner before their eyes.
Mitalikod siya gikan kanila ug mihilak. Mibalik siya ug nakigsulti ngadto kanila. Gikuha niya si Simeon gikan kanila ug gigapos siya samtang sila nagtan-aw.
25 Then commanded Joseph that their bags should be filled with corn, and their silver be returned each man’s into his sack, and provision be given for the journey, —and it was done to them thus.
Unya nagsugo si Jose sa iyang mga sulugoon sa pagpuno sa ilang mga sudlanan ug trigo, ug isulod pagbalik ang salapi sa ilang matag sako, ug hatagan sila ug pagkaon sa ilang pagpanaw. Gibuhat kini ngadto kanila.
26 So they lifted up their corn on their asses, —and went their way, from thence.
Gikargahan sa mga managsoon ang ilang mga asno sa mga trigo ug mibiya sila didto.
27 And the first opened his sack to give fodder to his ass at the inn, —and beheld his silver, yea there, it was in the mouth of his sack!
Samtang ang usa kanila miabli sa iyang sako aron sa pagkuha ug pagkaon alang sa iyang asno sa dapit nga pahulayanan, nakita niya ang iyang salapi. Tan-awa, anaa kini sa sulod sa iyang sako.
28 So he said unto his brethren My silver hath been returned, yea verily, there it is in my sack! Then went forth their heart and they turned trembling—each man unto his brother saying. What is this that God hath done to us?
Miingon siya sa iyang mga igsoong lalaki, “Ang akong salapi nahibalik. Tan-awa kini; anaa kini sa akong sako.” Ug nahugno ang ilang mga kasingkasing ug nangurog sila sa usag-usa. Miingon sila, “Unsa ba kining gibuhat sa Dios kanato?”
29 So they came in unto Jacob their father to the land of Canaan, —and told him all that had befallen them saying:
Miadto sila kang Jacob, nga ilang amahan sa yuta sa Canaan, ug gisuginlan siya sa tanang mga nahitabo kanila. Miingon sila,
30 The man that is lord of the land spake unto us harsh things, —and then delivered us up. as spies of the land.
“Ang tawo, nga agalon sa yuta, maisugon nga nagsulti kanamo ug gidudahan kami nga mga espiya sa yuta.
31 And we said unto him Honest men, are, we, —we are not spies!
Miingon kami kaniya, 'Matinud-anon kami nga mga tawo. Dili kami mga espiya.
32 Twelve brethren, are, we, sons of our father, —the one, is not, and the youngest is this day with our father in the land of Canaan.
Dose kami ka managsoon, mga anak nga lalaki sa among amahan. Ang usa patay na, ug ang kinamanghoran atua karon sa among amahan sa yuta sa Canaan.'
33 Then said the man the lord of the land unto us, Hereby, shall I get to know that honest men, ye are, —One brother of you, leave ye remaining with me, and corn for the famine of your houses, take ye and go your way;
Ang tawo, nga agalon sa yuta, miingon kanamo, 'Pinaagi niini, masayran ko kung matinud-anon ba kamo nga mga tawo. Ibilin ang usa sa inyong igsoon kanako, pagdala kamo ug trigo alang sa kagutom sa inyong mga panimalay, ug panlakaw kamo.
34 And bring ye in your youngest brother unto me, So must I get to know that ye are, not spies, but are honest men: Your brother, will I give up to you, and with the land, shall ye traffic.
Dad-a ang inyong kinamanghorang igsoon nga lalaki nganhi kanako. Unya masayran ko nga kamo dili mga espiya, ug kamo matinud-anon nga mga tawo. Unya pagawason ko ang inyong igsoon, makabaligya ug makapamalit na kamo dinhing yuta.'”
35 And it came to pass when, they, were emptying their, sacks then lo! each man’s bundle of silver, was in his sack, —and when they beheld their bundles of silver—they and their father, they were afraid,
Miabot ang higayon nga sa dihang gihuwad nila ang ilang mga sako, ug, tan-awa, ang kada iya nga sudlanan nga puno sa plata anaa sa ilang matag sako. Sa dihang nakita nila ug sa ilang amahan ang ilang mga plata, nangahadlok sila.
36 And Jacob their father said unto them, Me, have ye bereaved, —Joseph, is not, and, Simeon, is not, and Benjamin, ye would take! Against me, have happened all these things.
Ang ilang amahan nga si Jacob miingon kanila, “Gikuhaan ninyo ako ug mga anak. Patay na si Jose, si Simeon wala na, ug ipalayo pa gayod ninyo gikan kanako si Benjamin. Supak kanako kining tanang mga butanga.”
37 Then spake Reuben unto his father saying, My two sons, shalt thou put to death, if I bring him not unto thee, —Come give him up upon my hand, and I, will restore him unto thee.
Misulti si Ruben sa iyang amahan nga nag-ingon, “Mamahimo mong patyon ang duha ko ka mga anak nga lalaki kung dili ko madala pagbalik diha kanimo si Benjamin. Isalig siya sa akong mga kamot, ug dad-on ko siya pagbalik nganhi kanimo.”
38 And he said, My son shall not go down with you, —For, his brother, is dead and, he alone, is left, and as surely as there befall him any mischief by the way wherein ye go, so surely shall ye bring down my grey hairs with sorrow unto hades. (Sheol h7585)
Miingon si Jacob, “Dili nako palugsongon uban kaninyo ang akong anak. Tungod kay patay na ang iyang igsoon ug siya na lamang ang nahibilin. Kung adunay mahitabo kaniya sa dalan nga inyong pagalakwan, nan kamoy makaingon sa pagdala sa ubanon kong buhok ngadto sa seol tungod sa kasub-anan.” (Sheol h7585)
