Acts 7
1 And the High-priest said—Are these things, so?
Тунчи англуно рашай пхучля Стефаностар: — Када чячимо?
2 And, he, said—Brethren and fathers, hearken! The God of Glory, appeared unto our father Abraham, while he was in Mesopotamia, before he dwelt in Haran, —
Стефано пхэнда: — Пхралалэ тай дада! Пошунэн ман! Пативакоро Дэвэл авиля амарэстэ пропапостэ Авраамостэ, кала вов инте джювда дэ Месопотамия — ды кодэлэ, сар вов ачиля тэ джювэ дэ Харрано.
3 And said unto him—Get thee forth, out of thy land, and from among thy kindred, and come unto the land which, unto thee, I will point out.
«Ачяв кадэва тхан тай пэхкоро родо, — пхэнда лэсти Дэвэл, — тай джя дэ пхув, сави Мэ сикавава тути».
4 Then, coming forth out of the land of the Chaldeans, he dwelt in Haran; and, from thence, when his father was dead, he removed him into this land, in which, ye, now dwell;
Авраамо ачявда пхув халдеенгири тай пэрэлагля дэ Харрано. Котарь, сар муля Авраамохкоро дад, Дэвэл пэрэлиджялда Авраамо дэ кодыя пхув, дэ сави тумэ екхатар джювэн.
5 And gave him no inheritance therein, not even a place to set his foot on; and yet promised to give it unto him in possession, and unto his seed after him, when as yet he had not a child.
Дэвэл на дэня лэсти катэ нисави пхув, и которици пхуякоро на дэня. Нэ Дэвэл пхэнда, со дэла кадыя пхув лэсти тай лэхкэрэ родости, кала Авраамостэ инте на сля чяворэн.
6 But God, spake thus—His seed shall be a sojourner in a foreign land, and they will bring it into bondage, and ill-treat it four-hundred years;
Дэвэл пхэнэлас лэсти: «Тирэ чявэ на авэна хулая котэ, тев джювэна; вонэ авэна котэ копыля и лиджяна грыжа штаршэл бэрша.
7 And, the nation unto which they shall be in bondage, will, I, judge—said God; and, after these things, shall they come forth, and render divine service unto me, in this place.
Нэ Мэ марава кодэлэн манушэн, ко терэла лэн копыленца, — пхэнда Дэвэл, — и тунчи вонэ выджяна котарь тай авэна тэ тэлё Манди пэ кадэва тхан».
8 And he gave unto him a covenant of circumcision; and, thus, he begat Isaac, and circumcised him on the eighth day, and Isaac, Jacob, and Jacob, the twelve patriarchs.
Тунчи Дэвэл дэня Авраамости завето тэ обчинэпэ. Авраамо ачиля дадэґа Исаакости и обчинда лэ пэ охтанго диво. Исаако ачиля дадэґа Иаковости, а Иаково — дэшудуенди патриархонэнди.
9 And, the patriarchs, being jealous of Joseph, gave him up into Egypt; and, God, was, with him,
Патриархуля калэ їлэґа дыкхэнас пэ Иосифо и битиндэ лэ дэ Египто. Нэ Дэвэл сля Иосифоґа
10 And rescued him out of all his tribulations, and gave him favour and wisdom before Pharaoh king of Egypt; and he appointed him governor over Egypt and all his house.
тай фирисарда лэ всавиря бидатар. Вов дэня Иосифости годи тай терда кади, тэ авэл вов дэ патива фараоностэ, саво сля тхагари дэ Египто. Кодэва терда Иосифо прыбэшлэґа дэ всаворо Египто тай дэ всаворо лэхкоро цэр.
11 And there came a famine upon all Egypt and Canaan, and great tribulation, and our fathers could not find pasture.
Тунчи дэ всаворо Египто тай Ханаано ачиля бокх тай сля бари грыжа. Тай амарэ пропапуря нитев на аракхэнас хамо.
12 But Jacob, hearing there was corn in Egypt, sent off our fathers, first;
Кала Иаково шунда, со дэ Египто исин ворзо, вов бичалда пордэ амарэн пропапонэн пэрво моло.
13 And, the second time, Joseph was made known unto his brethren, and, the race of Joseph was made, manifest, unto Pharaoh.
Кала вонэ авиле авэр моло, Иосифо оттердапэ пэхкэрэ пхралэнди, тай фараоно уджянгля пала родо Иосифохкоро.
14 And Joseph, sending forth, called for Jacob his father, and all the kindred, consisting of seventy-five souls;
Тунчи Иосифо бичалда тэ акхарэ пэхкэрэ дадэ Иаково тай всаворо пэхкоро родо, савэн сля эфтадэша панч манушэн.
15 And Jacob went down [into Egypt]. And he died, he, and our fathers;
Иаково авиля дэ Египто, тев муля и вов, и амарэ пропапуря.
16 And were brought over into Shechem, and laid in the tomb which Abraham had purchased, for a price of silver, of the sons of Hamor in Shechem.
Лэнгэрэ трупуля пэрэлиджялдэ дэ Шэхемо и тховдэ дэ склепо, саво Авраамо тинда пала рупь Хаморохкэрэ чявэндэ дэ Шэхемо.
17 Now, just as the time of the promise was drawing near wherewith God had agreed with Abraham, the people grew, and were multiplied in Egypt, —
Кала поджиля пашэ вряма, соб тэ терэлпэ пав лавэ, саво дэня Дэвэл Авраамости, амарэн манушэн дэ Египто ачеласпэ будэр.
18 Until there arose another sort of king over Egypt, who had not known Joseph.
Кади сля ды колэ, сар ваздэняпэ дэ Египто авэр тхагари, саво на джянгля пала Иосифо.
19 The same, dealing craftily with our race, ill-treated our fathers, so as to cause their babes to be exposed, to the end they might not be suffered to live.
Вов прытасавэлас амарэн пропапунэн тай хрантимаґа выджялас пэ амарэн манушэн: вов заачявэлас тэ вычувэ чяворэн, савэ бэяндепэ, соб вонэ тэ мэрэн.
20 In which season, Moses, was born, and was exceeding goodly, —who was nourished up three months in the house of his father;
Дэ кадыя вряма бэяндяпэ Моисеи и сля фартэ шукар англа Дэвэл. Трин чён лэ парварэнас дэ дадэхкоро цэр,
21 But, when he was exposed, the daughter of Pharaoh rescued him, and nourished him for herself, as a son.
а кала поджиля вряма тэ ачявэ лэ, Моисее лиля пэстэ фараонохкири чей тай выбарярда лэ, сар пэхкэрэ чявэ.
22 And, so Moses was trained in all the wisdom of the Egyptians, and was mighty in his words and works.
Моисеи сля сиклярдо дэ всавири Египтохкири годи; вов сля зорало и дэ лав, и дэ рындонэн.
23 And, when there was being fulfilled unto him a period of forty years, it came up on his heart to look after his brethren the sons of Israel;
Кала лэсти сля саранда бэрш, вов задумисарда тэ дыкхэ, сар джювэн лэхкэрэ пхрала израильтянуря.
24 And, seeing one being wronged, he defended him, and avenged him that was getting worn out, smiting the Egyptian.
Тунчи вов удыкхля, со екхэ лэндар марэл египтянино. Лэсти ачиля дор кадэлэ манушэ, тай вов умарда египтянино.
25 But he supposed his brethren would understand that, God, through his hand, would give them deliverance; whereas they understood not.
Моисеи думисарэлас, со лэхкэрэ пхрала полэна: чэрэз лэ Дэвэл отмукэл лэн пэ воля, нэ вонэ када на полиле.
26 On the following day also, he appeared unto them, as they were contending, and would have reconciled them in peace, saying—Men! ye are, brothers! Wherefore wrong ye one another?
Пэ авэр диво Моисеи удыкхля, сар марэнпэ дуй израильтянуря. Вов камля тэ слиджя лэн, соб тэ на марэнпэ. «Чявалэ, тумэ ж пхрала, — пхэнда вов, — пэ со ж тумэ задэн холи екх екхэсти?»
27 But, he that was wronging his neighbour, thrust him away, saying—Who hath appointed, thee, to be ruler and judge over us?
Тунчи кодэва, саво марэлас аврэ, отчута пэстар Моисее тай пхэнда: «Ко тховда тут, соб ту тэ авэх пхурэдэрэґа тай сундисарэґа понад амэн?
28 Art, thou, wishing, to kill me, in the same way thou didst kill, yesterday, the Egyptian?
Чи ту камэх и ман тэ умарэ, сар арати умардан египтянино?»
29 And Moses fled at this saying, and became a sojourner in the land of Midian, where he begat two sons.
Кала Моисеи шунда кадэла лава, вов нашля тай ачиля тэ джювэ дэ Мадианохкири пхув, сар мануш авря пхувятар. Котэ лэстэ дэ ире бэяндепэ дуй чявэ.
30 And, when forty years were fulfilled, there appeared unto him, in the desert of Mount Sinai, a messenger, in a flame of fire, in a bush.
Проджиля саранда бэрш, тай Моисеести авиля ангело дэ шуки пхув, надур плаестар Синаи, дэ яга, савяґа пхаболас терново рандь.
31 And, Moses, seeing it, marvelled at the sight; and, as he was going near to observe, there came a voice of the Lord—
Моисеи дэласпэ дыво, кала када дыкхля. Вов поджиля пашэ, соб фэдэр тэ роздыкхэ, и шунда ґласо Раехкоро:
32 I, am the God of thy fathers, The God of Abraham and Isaac and Jacob. And Moses becoming, terrified, durst not observe.
«Мэ Дэвэл тирэн пропапонэн, Дэвэл Авраамохкоро, Исаакохкоро тай Иаковохкоро». Моисеи ж тинисявэлас даратар и даралас тэ подыкхэ.
33 And the Lord said unto him—Loose the sandals of thy feet; for, the place whereon thou art standing, is, hallowed ground.
Рай пхэнда лэсти: «Злэ пэхкэрэ цуруля, колэсти со тхан, пэ саво ту ачех — свэнто пхув.
34 I have, indeed seen, the ill-treatment of my people that is in Egypt, and, unto their groaning, have I hearkened, and have come down to rescue them. Now, therefore, come! I will send thee into Egypt.
Мэ удыкхлём, дэ савэ бибахталима джювэн Мурэ мануша дэ Египто и ушундом лэнгоро ровимо. Мэ сджилём, соб тэ дэ лэнди воля. А кана джя, Мэ бичалав тут дэ Египто».
35 The same Moses whom they had refused, saying—Who hath appointed thee to be ruler and judge? the same, both as ruler and redeemer, did God send, by the hand of the messenger who had appeared unto him in the bush:
Кодэлэ Моисее, ка вонэ отчутэ пэстар тай пала ка дэдумане: «Ко тховда тут, соб ту тэ авэх пхурэдэрэґа тай сундисарэґа понад амэн?» — Дэвэл бичалда кана сар пхурэдэрэ и фирисаре чэрэз ангело, саво сикавдапэ лэсти дэ терново рандь.
36 The same, led them forth, doing wonders and signs in Egypt, and in the Red Sea, and in the desert, forty years:
Моисеи вылиджялда лэн Египтостар, терэлас дывуря тай допхэнимо дэ Египто, паша Лоло море и дэ шуки пхув, тев сле вонэ саранда бэрш.
37 The same, is the Moses that said unto the sons of Israel—A prophet, unto you, will God raise up, from among your brethren, like unto me:
Кадэва ж Моисеи пхэнда израильтянонэнди: «Тумарэ пхралэндар Дэвэл ваздэла тумэнди Англунаре, сар ман».
38 The same, is he that came to be in the assembly in the desert, with the messenger who was speaking with him in Mount Sinai, and with our fathers, he who welcomed living utterances, to give unto us:
Кала вов їтханэ Израилёхкэрэ манушэнца стидэняпэ дэ шуки пхув, ангело пхэнэлас лэґа тай амарэ пропапунэнца пэ плай Синаи. Тунчи Моисеи прылиля джювдо лав и пэрэдэня лэ амэнди.
39 Unto whom, our fathers would not become obedient, but thrust him away, and turned in their hearts unto Egypt,
Нэ амарэ дада отпхэндэпэ тэ кандэ лэ, отчутэ лэ тай скамле тэ рисявэ дэ Египто.
40 Saying unto Aaron—Make as gods who shall go before us; for, as for this Moses who brought us forth out of Egypt, we know not what hath befallen him!
Вонэ пхэндэ Аароности: «Стер амэнди дэвлэн, савэ англа амэн джяна. Колэсти со амэ на джянах, со тердапэ кадэлэ Моисееґа, саво вылиджялда амэн Египтостар».
41 And so they fell to calf-making in those days, and offered sacrifice unto the idol, and rejoiced in the works of their hands.
Дэ кодэлэ дивэ вонэ тердэ совнакунэ гуруворэ, андэ кадэлэ дэвлорэсти жэртва тай сле лошалэ рындостар, саво тердэ пэхкэрэ вастэнца.
42 But God, turned, and delivered them up to be doing divine service unto the host of heaven, —just as it is written in a book of the prophets—Victims and sacrifices did ye offer unto me, forty years in the desert, O house of Israel?
Дэвэл же отрисардапэ лэндар и ачявда лэн тэ тэлён болыбнахкэрэ чэргэнэнди, сар искриисардо пала када дэ лилэн англунаренгэрэн: «Цэр Израилёхкоро! Чи важ Ман тумэ чинэнас тай анэнас жэртвы дэ шуки пхув, сар саранда бэрш котэ сле?
43 Nay! but ye took with you the tent of Moloch, and the star of the god Rephan, —the forms which ye made to bow down unto them: therefore will I carry you away beyond Babylon.
Тумэ лиле пэґа дэвлорэ Молохохкири катуна, чэргэнь тумарэ дэвлорэстар Ремфаностар, и кода, со тердэ тумарэ васта, соб кадэлэсти тэ тэлё. Пала кода Мэ бичалава тумэн дэ копылен дурэдэр Вавилоностар».
44 The tent of witness, was with our fathers in the desert, according as he who was speaking unto Moses, gave instructions, to make it, according to the model which he had seen.
Тумарэ дадэндэ дэ шуки пхув сля Катуна Допхэнимахкири, стерди пав прыпхэнимо, саво Дэвэл дэня Моисеести, и пав кодэва рындо, саво дыкхля Моисеи.
45 Which our fathers succeeding to, also brought in, with Joshua, when taking possession of the nations, which God put out from before our fathers until the days of David;
Кала амарэ дада прылиле кадыя Катуна, вонэ тай лэнгоро пхурэдэр Исусо Навиёхкоро влиджялдэ ла дэ пхувен, тев джювдэ манушэнгэрэ родуля, савэн Дэвэл розтрадэня англа лэн. И кади сля ды колэ, кала ачиля тхагареґа Давидо,
46 Who found favour before God, and asked to find a habitation for the God of Jacob.
савэ Дэвэл камэлас и саво мангля Дэвлэстар тэ аракхэ цэр, тев тэлён, важ родо Иаковохкоро.
47 But, Solomon, built him a house.
Нэ цэр Дэвлэсти стерда Соломоно.
48 Although indeed, the Most High, not in hand-made places, dwelleth; just as, the prophet, saith—
Барэдэрэхкоро же на джювэл дэ цэрэн, савэ стердэ мануша. Англунари дэдумэл пала када:
49 Heaven is my thrown, and, the earth, is my footstool: What manner of house, will ye build me, saith the Lord, —Or what shall be the place of my resting?
«Болыбэн — троно Муро, тай пхув исин тхан, тев ачен Мурэ пурэ. Саво тумэ камэн тэ терэ Манди цэр? — пхэнэл Рай. — Тев тхан, соб Манди тэ отцинявэ?
50 Hath not, my hand, made all these things?
Чи на Мурэ вастэґа вса откада стердо?»
51 Ye stiff-necked and uncircumcised in hearts and in ears, ye, always, against the Holy Spirit, do strive! As your fathers, ye also:
Тумэ — накандинэ, тумэ — мануша барунэ їлэнца и кашукэ канэнца! Тумэ, сар тумарэ пропапуря, всавири вряма на уштавэн Свэнтонэ Фаности!
52 Which of the prophets, did not your fathers persecute? Yea they slew them who declared beforehand concerning the coming of the Righteous One—of whom, now, ye, have become, betrayers and murderers!
Ка англунарендар на камле тэ вытрадэ тумарэ пропапуря? Вонэ умардэ кодэлэн, ко пхэнэнас пэ англал, со авэла Чячюно. А кана тумэ прэдэне тай умардэ Лэ!
53 Who, indeed, received the law through ranks of messengers, —and guarded it not.
Тумэ прылиле Упхэнимо, саво пэрэдэне тумэнди ангелуря, нэ на тердэ пав лэ.
54 And, while they were hearing these things, they were being pierced in their hearts, and began gnashing their teeth against him.
Кала вонэ шундэ када, вонэ мижыле и ачиле тэ стасавэ пэхкэрэ данда.
55 But he, being already full of Holy Spirit, looking steadfastly into heaven, saw the glory of God, and Jesus standing on the right hand of God;
Стефано же пхэрдиля Свэнтонэ Фаноґа и ваздэня якха дэ болыбэн, и удыкхля патив Дэвлэхкири тай Исусо, Саво ачелас пав чячи риг Дэвлэстар.
56 And said—Lo! I see the heavens opened, and the Son of Man, standing, on the right hand of God.
— Дыкхэн, — пхэнда вов, — мэ дыкхав оттердо болыбэн и Чявэ Манушыканэ, Саво ачел пав чячё васт Дэвлэстар.
57 And, crying out with a loud voice, they held their ears, and rushed with one accord upon him;
Тунчи вонэ всавэрэ затердэ пэхкэрэ кана, фартэ типисиле и чутэпэ пэр лэстэ.
58 And, thrusting him forth outside the city, proceeded to stone him. And, the witnesses, laid their garments at the feet of a young man named Saul.
Вонэ выцырдэне Стефано пала форо тай ачиле тэ чувэ дэ лэ бара. Кодэла, ко дыкхле сар лэ дошарэнас, тховдэ пэхкири їда паша пурэн тэрнэ чявэстэ, савэ акхарэнас Савло.
59 And they stoned Stephen, as he was invoking and saying—Lord Jesus! give welcome unto my spirit.
Кала вонэ чувэнас пэр лэстэ барэнца, Стефано мангляпэ: — Рае Исусо! Прылэ муро фано!
60 And, kneeling down, he cried out with a loud voice—Lord! do not charge against them, this sin. And, having said this, he fell asleep.
Тунчи вов тэлэдэня пэ чянгэн и фартэ затиписиля: — Рае, отмук лэнди кадэва бэзимо! Кадэлэ лавэнца вов муля.
