1 Samuel 14
1 And it came about, on a certain day, that Jonathan son of Saul said unto the young man bearing his armour: Come! and let us pass over unto the garrison of the Philistines, that is on the other side, yonder! but, to his father, he told it not.
Usa ka adlaw niana, miingon si Jonatan nga anak nga lalaki ni Saul ngadto sa batan-ong tigdala sa iyang hinagiban, “Dali, mangadto kita sa kuta sa mga Filistahanon nga anaa sa pikas bahin.” Apan wala niya sultihi ang iyang amahan.
2 Now, Saul, was tarrying in the uttermost part of Gibeah, under the pomegranate tree that is in Migron, —and, the people that were with him, were about six hundred men;
Nagpuyo si Saul ibabaw sa sibsibanan sa Gabaon ilalom sa kahoy nga granada nga anaa sa Migron. Adunay mga 600 ka mga tawo ang uban kaniya,
3 and, Ahijah, son of Ahitub, brother of Ichabod, son of Phinehas, son of Eli, was priest of Yahweh in Shiloh, wearing an ephod, —and, the people, knew not that Jonathan had departed.
lakip na si Ahijah ang anak nga lalaki ni Ahitub (nga igsoong lalaki ni Icabod) ang anak nga lalaki ni Pinehas ang anak nga lalaki ni Eli, nga mao ang pari ni Yahweh didto sa Silo, nga nagsul-ob sa ephod. Wala masayod ang katawhan nga milakaw si Jonatan.
4 And, between the passes by which Jonathan sought to cross over up to the garrison of the Philistines, there was a crag of rock on the one side, and a crag of rock on the other side; and, the name of the one, was Bozez, and the name of the other, Seneh.
Sa matag-kilid nga bahin sa agianan nga gustong adtoan ni Jonatan aron makaabot sa kampo sa mga Filistihanon, adunay usa ka batoon nga pangpang sa pikas ug sa laing bahin usab ang usa ka batoon nga pangpang. Ang ngalan sa usa nga batoon nga pangpang mao ang Boses ug ang laing batoong pangpang gitawag ug Sene.
5 The one crag, was a pillar on the north, over against Michmash, —and, the other, on the south, over against Geba.
Ang usa ka batoon nga pangpang nagbarog dapit sa amihanan atubangan sa Mikmas, ug ang lain sa habagatan atubangan sa Gabaa.
6 So Jonathan said unto the young man bearing his armour—Come! and let us cross over unto the garrison of these uncircumcised, peradventure, Yahweh may work by us, —for there is no restraint with Yahweh, to save by many, or by few.
Miingon si Jonatan sa batan-ong tigdala sa iyang hinagiban, “Dali, adtoon ta ang kampo niining mga walay tuli nga katawhan. Tingali ug mamuhat si Yahweh alang kanato, kay wala gayoy makapugong kang Yahweh sa pagluwas sa kadaghanan o sa diyutay lamang nga mga tawo.”
7 And his armour-bearer said to him, Do all that is in thy heart, —decide for thyself (lo! I am with thee!), according to thine own heart.
Mitubag ang batan-ong tigdala sa iyang hinagiban, “Buhata ang tanan nga anaa sa imong kasingkasing. Padayon, kay tan-awa, magauban ako kanimo, sa pagtuman sa tanan mong mga sugo.”
8 Then said Jonathan, Lo! we, are crossing over unto the men, —and will discover ourselves unto them.
Unya miingon si Jonatan, “Moagi kita sa mga tawo ug magpakita kita ngadto kanila.
9 If, thus, they say unto us, Keep quiet until we get to you, then will we stand still where we are, and will not go up unto them;
Kung moingon sila kanato 'Pabilin usa diha hangtod nga makaanha kami kaninyo'—nan magpabilin lamang kita sa atong nahimutanangan ug dili moadto kanila.
10 but, if thus, they say, Come up unto us, then will we go up; for Yahweh hath delivered them into our hand, —This, then, is our sign.
Apan kung motubag sila, 'Duol kamo kanamo,' nan moadto kita; tungod kay gitugyan sila ni Yahweh sa atong mga kamot. Mao kini ang atong ilhanan.”
11 So they two discovered themselves unto the garrison of the Philistines, —and the Philistines said—Lo! Hebrews, coming forth out of the holes, wherein they had hidden themselves.
Busa nagpakita silang duha sa ilang kaugalingon sa kampo sa mga Filistihanon. Miingon ang mga Filistihanon, “Tan-awa, nanggawas na sa mga lungag ang mga Hebreohanon kung asa sila nagtago.”
12 And the men of the garrison responded to Jonathan and his armour-bearer, and said—Come up unto us, and we will let you know a thing. Then said Jonathan unto his armour-bearer—Come up after me, for Yahweh hath delivered them into the hand of Israel.
Unya gitawag si Jonatan sa mga tawo nga anaa sa kampo ug ang batan-on nga tigdala sa iyang hinagiban, ug miingon, “Saka kamo nganhi kanamo, ug may ipakita kami kaninyo.” Miingon si Jonatan sa tigdala sa iyang hinagiban, “Sunod kanako, tungod kay gitugyan sila ni Yahweh sa kamot sa Israel.”
13 So Jonathan went up on his hands and on his feet, and, his armour-bearer, followed him, —and they fell before Jonathan, and, his armour-bearer, was slaying after him.
Misaka si Jonatan gamit ang iyang mga kamot ug mga tiil, ug misunod ang tigdala sa iyang hinagiban. Gipangpatay ni Jonatan ang mga Filistihanon ug ang tigdala sa iyang hinagiban mipatay sa pipila kanila nga nagsunod kaniya.
14 And the first smiting wherewith Jonathan and his armour-bearer smote, was about twenty men, —within, as it were, half a furrow’s length of a yoke of land.
Kana ang unang pagsulong nga gibuhat ni Jonatan ug sa tigdala sa iyang hinagiban, mikabat sa 20 ka tawo ang napatay niadtong dapita nga katunga sa usa ka ektarya.
15 And there came to be a trembling in the camp, in the field, and among all the people, the outposts and the spoilers, they too, trembled, —and the earth quaked, so it became a preternatural trembling.
Adunay kaguliyang sulod sa kampo, sa kapatagan, ug taliwala sa katawhan. Bisan ang kasundalohan sa kampo ug ang mga nagkabayo nagngalisang. Naglinog, ug adunay dakong kaguliyang nga nahitabo.
16 And the scouts of Saul in Gibeah of Benjamin looked, and lo! the camp, melted away, hither and thither.
Unya sa pagtan-aw sa mga magbalantay ni Saul nga anaa sa Gabaon sa Benjamin; nagkatibulaag ang pundok sa kasundalohan sa mga Filistihanon, ug nagpanganhi sila ug nagpangadto.
17 Then said Saul unto the people who were with him: Number, I pray you, and see who hath departed from us. So they numbered; and lo! Jonathan and his armour-bearer were missing.
Unya miingon si Saul sa katawhan nga atua uban kaniya, “Ihapa ug susiha kung kinsa ang nawala gikan kanato.” Sa pag-ihap nila, wala didto si Jonatan ug ang tigdala sa iyang hinagiban.
18 Then said Saul unto Ahijah, Bring near the ark of God; for the ark of God was, on that day, in the midst of the sons of Israel.
Miingon si Saul kang Ahija, “Dad-a dinhi ang arka sa Dios,” kay niadtong taknaa anaa man kini sa katawhan sa Israel.
19 And it came to pass, as soon as Saul had spoken unto the priest, that, the tumultuous noise that was in the camp of the Philistines, went on and on, increasing. Then said Saul unto the priest, —Withdraw thy hand.
Samtang nakigsulti si Saul sa pari, ang kasamok sa kampo sa mga Filistihanon nagpadayon ug nagkadako. Unya giingnan ni Saul ang pari, “Buhii nalang kana.”
20 And Saul and all the people that were with him gathered themselves together, and came as far as the host, —and lo! the sword of every man was against his fellow, an exceeding great confusion.
Si Saul ug ang tibuok katawhan nga uban kaniya nagtigom ug miasdang ngadto sa panggubatan. Ang espada sa matag Filistihanon nakigbatok sa iyang kaubanan nga lomulupyo, ug adunay hilabihang pagkalibog.
21 And, the Hebrews who had aforetime belonged to the Philistines, who had come up with them in the host, even they, turned round so as to be with Israel who were with Saul and Jonathan.
Karon, kadtong mga Hebreohanon nga uban kaniadto sa mga Filistihanon, ug nagpuyo uban kanila sa kampo, nakig-abin sila sa mga Israelita nga uban ni Saul ug ni Jonatan.
22 And, all the men of Israel who had hidden themselves throughout the hill country of Ephraim, heard that the Philistines had fled, and, they also, followed hard after them in the battle.
Sa pagkadungog sa tibuok katawhan nga nagtago sa kabungtoran duol sa Efraim nga nanagan ang mga Filistihanon, bisan sila migukod usab kanila diha sa gubat.
23 Thus did Yahweh, on that day, save Israel, —and, the battle, passed over by Beth-aven.
Busa giluwas ni Yahweh ang Israel niadtong adlawa, ug ang gubat milapas pa ngadto sa Bet-aven.
24 Now, the men of Israel, were tired out on that day, —yet had Saul bound the people by an oath, saying—Cursed, be the man that eateth food until the evening, and I be avenged upon mine enemies. So none of the people had tasted food.
Nianang adlawa nangaguol ang katawhan sa Israel tungod kay nanumpa man si Saul sa katawhan ug miingon, “Matinunglo ang tawong mokaon sa bisan unsang kalan-on hangtod sa kagabhion ug ako magapanimalos sa akong mga kaaway.” Busa walay bisan usa sa ka mga sundalo ang mitilaw ug pagkaon.
25 And, all the land, had entered into the forest, —and there was honey upon the face of the ground.
Unya misulod ang tibuok katawhan sa lasang ug adunay dugos didto sa yuta.
26 So the people came into the forest, and lo! there were streams of honey, —but no man reached his hand to his mouth, because the people revered the oath.
Sa dihang nakasulod na ang katawhan sa lasang, midagayday ang dugos, apan walay si bisan kinsa nga nagbutang sa iyang kamot sa iyang baba kay ang katawhan nahadlok man sa panumpa.
27 But, Jonathan, heard not his father putting the people on oath, so he reached forth the end of the staff that was in his hand, and dipped it in the honey-copse, —and brought back his hand to his mouth, and his eyes were brightened.
Apan si Jonatan wala makadungog sa pagpanumpa sa iyang amahan alang sa katawhan. Gituy-od niya ang tumoy sa sungkod nga anaa sa iyang kamot ug gituslob kini sa dugos. Gibutang niya ang iyang kamot ngadto sa iyang baba, ug mihayag ang iyang panan-aw.
28 Then responded one from among the people, and said—With an oath, did thy father charge the people, saying—Cursed, be the man that eateth food to-day! And so the people were faint.
Unya ang usa sa mga tawo, miingon, “Ang imong amahan hugtanon nga nanumpa sa katawhan, pinaagi sa pagsulti, 'Matinunglo ang tawo nga mokaon sa kalan-on niining adlawa,' bisan pa man kung naluya na ang katawhan tungod sa kagutom.”
29 Then said Jonathan: My father hath afflicted the land, —See, I pray you, how my own eyes have been brightened, because I tasted a little of this honey.
Unya miingon si Jonatan, “Ang akong amahan nagpasamok sa yuta. Tan-awa kung giunsa paghayag sa akong panan-aw tungod kay nakatilaw ako ug diyutay niining dugosa.
30 How much more if haply the people had, eaten freely, to-day of the spoil of their enemies, which they found? for, now, would not the smiting of the Philistines have been, mighty?
Unsa pa kaha kung gitugotan ang katawhan sa pagkaon karong adlawa sa inilog gikan sa ilang mga kaaaway nga ilang nakaplagan? Tungod kiini gamay ra ang ilang napatay nga mga Filistihanon.”
31 Howbeit they smote the Philistines on that day from Michmash to Aijalon, —but the people became exceeding faint.
Gisulong nila ang mga Filistihanon nianang adlawa gikan sa Mikmas hangtod sa Aijalon. Gipangkapoy gayod ang katawhan.
32 And the people darted greedily upon the spoil, and took sheep, and oxen, and calves, and felled them to the ground, —and the people did eat, with the blood.
Nag-inilogay ang katawhan sa inilog ug nanguha sa mga karnero, mga torong baka ug sa mga nating baka, ug gipang-ihaw nila kini sa yuta. Unya nangaon niini ang katawhan lakip ang dugo.
33 And they told Saul, saying, Lo! the people, are sinning against Yahweh, by eating with the blood. And he said—Ye have dealt treacherously, roll unto me, here, a great stone.
Unya gisultihan nila si Saul, “Tan-awa, nagpakasala ang katawhan batok kang Yahweh pinaagi sa pagkaon lakip ang dugo.” Miingon si Saul, “Nagmaluibon kamo. Karon, ipaligid ang dakong bato dinhi kanako.”
34 And Saul said—Disperse yourselves among the people, and say unto them—Bring near unto me every man his ox, and every man his lamb, and slay them here, and then eat, so shall ye not sin against Yahweh, by eating with the blood. And all the people brought near—every man that which was in his hand, that night, and they slew them there.
Miingon si Saul, “Adto kamo sa katawhan, ug sultihi sila, 'Padad-a ang tagsatagsa ka tawo sa iyang torong baka ug sa iyang karnero, ihawa kini dinhi, ug kan-a. Ayaw kamo pagpakasala batok kang Yahweh pinaagi sa pagkaon lakip ang dugo.'” Busa nagdala ang matag usa ka tawo sa iyang kaugalingong torong baka niadtong gabhiona ug giihaw kini didto.
35 And Saul built an altar unto Yahweh, —the same, was the first altar that he built unto Yahweh.
Nagtukod si Saul ug halaran alang kang Yahweh nga mao ang unang halaran nga gibuhat ni Saul alang kang Yahweh.
36 Then said Saul—Let us go down after the Philistines by night, and make of them a prey until the morning light, and let us not leave of them, a man. And they said, All that is good in thine eyes, do! Then said the priest, Let us draw near hither unto God.
Unya miingon si Saul, “Gukdon ta ang mga Filistihanon sa kagabhion ug ilogan sila hangtod sa kabuntagon; dili kita magbilin bisan usa ka buhi.” Mitubag sila, “Buhata ang gituohan mong maayo.” Apan miingon ang pari, “Moduol una kita sa Dios dinhi.”
37 So Saul asked of God, Shall I go down after the Philistines? wilt thou deliver them into the hand of Israel? But he answered him not, that day.
Nangutana si Saul sa Dios, “Angay ko bang gukdon ang mga Filistihanon? Itugyan mo ba sila sa kamot sa Israel?” Apan wala mitubag ang Dios kaniya nianang adlawa.
38 Then said Saul, Come near hither, all ye chiefs of the people, —and get to know and see, wherein, hath been this sin, to-day.
Unya miingon si Saul, “Paduol kamo dinhi, kamong tanan nga pangulo sa katawhan; sayra ug susiha kung giunsa pagkahitabo kining sala karong adlawa.
39 For, by the life of Yahweh, who saveth Israel, though it be in Jonathan my son, yet shall he, die. But there was none ready to answer him, of all the people.
Kay, ingon nga buhi si Yahweh, nga nagluwas sa Israel, bisan pa kung si Jonatan kini nga akong anak nga lalaki, sigurado gayod nga mamatay siya.” Apan walay si bisan kinsa taliwala sa kalalakihan ang mitubag kaniya.
40 Then said he unto all Israel—Ye, shall be on one side, and, I and Jonathan my son, will be on the other side. And the people said unto Saul, What is good in thine eyes, do!
Unya miingon siya sa tibuok Israel, “Kinahanglan mobarog kamo didto sa pikas bahin, ug sa atbang ako ug si Jonatan ang akong anak nga lalaki. Miingon ang katawhan kang Saul, “Buhata ang gituohan mong maayo alang kanimo.”
41 And Saul said unto Yahweh—O God of Israel! now set forth the truth. Then were, Jonathan and Saul, taken, and, the people, escaped.
Busa miingon si Saul kang Yahweh, ang Dios sa Israel, “Ipadayag ang Thummim.” Napilian sa pagripa si Jonatan ug si Saul, apan wala mapilii ang katawhan.
42 And Saul said, Cast lots between me, and Jonathan my son. Then was, Jonathan, taken.
Unya miingon si Saul, “Pagripa taliwala kanako ug sa akong anak nga lalaki nga si Jonatan.” Unya ang napili mao si Jonatan.
43 And Saul said unto Jonathan, Come tell me, what thou hast done. So Jonathan told him, and said, I, just tasted, with the end of the staff that was in my hand, a little honey, here I am—I must die!
Unya miingon si Saul kang Jonatan, “Sultihi ako kung unsa ang imong nabuhat.” Miingon si Jonatan kaniya, “Mitilaw ako sa diyutay nga dugos pinaagi sa tumoy sa akong sungkod nga diha sa akong kamot. Ania ako; mamatay gayod ako.”
44 Then said Saul: So, may God do, and, so, may he add, surely thou must, die, Jonathan!
Miingon si Saul, “Ang Dios ang magabuhat niana ug labaw na usab kanako, kung dili ka mamatay, Jonatan.”
45 But the people said unto Saul—Shall, Jonathan, die, who hath wrought this great salvation in Israel? Far be it! By the life of Yahweh, there shall not fall a hair of his head to the ground, for, with God, hath he wrought this day. So the people delivered Jonathan, that he died not.
Unya miingon ang katawhan kang Saul, “Angay bang mamatay si Jonatan, nga naghimo niining dakong kadaugan alang sa Israel? Dili gayod! Ingon nga buhi si Yahweh, wala gayoy mahulog nga bisan usa sa iyang buhok sa iyang ulo ngadto sa yuta, kay namuhat siya uban sa Dios karong adlawa.” Busa giluwas sa katawhan si Jonatan aron dili siya mamatay.
46 Then Saul went up from following the Philistines, —and, the Philistines, departed unto their own place.
Unya mihunong na sa paggukod si Saul sa mga Filistihanon, ug namauli ang mga Filistihanon sa ilang kaugalingong dapit.
47 And, Saul, took possession of the kingdom over Israel, —and made war round about against all his enemies—against Moab, and against the sons of Ammon, and against Edom, and against the kings of Zobah, and against the Philistines, and, whomsoever he turned against, he was victorious.
Sa pagsugod ni Saul sa paghari sa Israel, nakig-away siya batok sa tanan niyang kaaway bisan asa. Nakig-away siya batok sa Moab, sa mga Amonihanon, sa taga-Edom, sa mga hari sa Soba, ug sa mga Filistihanon. Bisan asa siya makaliso, naghimo siya ug pagsilot kanila.
48 Then made he ready a force, and smote the Amalekites, —and delivered Israel out of the hand of such as plundered them.
Nagmaisogon gayod siya ug gipildi ang mga Amalekanhon. Giluwas niya ang Israel gikan sa mga kamot niadtong nanulis kanila.
49 And the sons of Saul were Jonathan, and Ishvi, and Malchishua, —and, the names of his two daughters, were, the name of the firstborn, Merab, and, the name of the younger, Michal, —
Ang mga anak nga lalaki ni Saul mao sila si Jonatan, si Ishvi, ug si Malchishua. Ang ngalan sa iyang duha ka mga anak nga babaye mao sila si Merab, ang kamagulangan, ug ang kamanghoran mao si Mical.
50 and, the name of Saul’s wife, was Ahinoam, daughter of Ahimaaz, —and the name of the prince of his host, Abner, son of Ner, Saul’s uncle.
Ang ngalan sa asawa ni Saul mao si Ahinoam; anak siya nga babaye ni Ahimaas. Ang ngalan sa pangulo sa iyang kasundalohan mao si Abner ang anak nga lalaki ni Ner, nga uyoan ni Saul.
51 And, Kish, was Saul’s father, and, Ner, Abner’s father, was son of Abiel.
Si Kis mao ang amahan ni Saul; ug si Ner nga amahan ni Abner, mao ang anak nga lalaki ni Abiel.
52 And the war was severe against the Philistines all the days of Saul, —and, whensoever Saul saw any mighty man, or any son of valour, he drew him unto himself.
Adunay gubat kanunay batok sa mga Filistihanon sa tanang adlaw ni Saul. Sa dihang makakita si Saul ug tawong kusgan, o tawong lig-on, ipaduol niya ang iyang kaugalingon kaniya.
