Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently him that is before thee;
Bir önderle yemeğe oturduğunda Önüne konulana dikkat et.
2 And put a knife to thy throat, if thou be a man given to appetite.
İştahına yenilecek olursan, Daya bıçağı kendi boğazına.
3 Be not desirous of his dainties; seeing they are deceitful meat.
Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın, Böyle yemeğin ardında hile olabilir.
4 Weary not thyself to be rich; cease from thine own wisdom.
Zengin olmak için didinip durma, Çıkar bunu aklından.
5 Wilt thou set thine eyes upon that which is not? for [riches] certainly make themselves wings, like an eagle that flieth toward heaven.
Servet göz açıp kapayana dek yok olur, Kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.
6 Eat thou not the bread of him that hath an evil eye, neither desire thou his dainties:
Cimrinin verdiği yemeği yeme, Lezzetli yemeklerini çekmesin canın.
7 For as he reckoneth within himself, so is he: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar, “Ye, iç” der sana, Ama yüreği senden yana değildir.
8 The morsel which thou hast eaten shalt thou vomit up, and lose thy sweet words.
Yediğin azıcık yemeği kusarsın, Söylediğin güzel sözler de boşa gider.
9 Speak not in the hearing of a fool; for he will despise the wisdom of thy words.
Akılsıza öğüt vermeye kalkma, Çünkü senin sözlerindeki sağduyuyu küçümser.
10 Remove not the ancient landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
Eski sınır taşlarının yerini değiştirme, Öksüzlerin toprağına el sürme.
11 For their redeemer is strong; he shall plead their cause against thee.
Çünkü onların Velisi güçlüdür Ve onların davasını sana karşı O yürütür.
12 Apply thine heart unto instruction, and thine ears to the words of knowledge.
Uyarıları zihnine işle, Bilgi dolu sözlere kulak ver.
13 Withhold not correction from the child: [for] if thou beat him with the rod, he shall not die.
Çocuğunu terbiye etmekten geri kalma, Onu değnekle dövsen de ölmez.
Onu değnekle döversen, Canını ölüler diyarından kurtarırsın. (Sheol h7585)
15 My son, if thine heart be wise, my heart shall be glad, even mine:
Oğlum, bilge yürekli olursan, Benim yüreğim de sevinir.
16 Yea, my reins shall rejoice, when thy lips speak right things.
Dudakların doğru konuştuğunda Gönlüm de coşar.
17 Let not thine heart envy sinners: but [be thou] in the fear of the LORD all the day long:
Günahkârlara imrenmektense, Sürekli RAB korkusunda yaşa.
18 For surely there is a reward; and thy hope shall not be cut off.
Böylece bir geleceğin olur Ve umudun boşa çıkmaz.
19 Hear thou, my son, and be wise, and guide thine heart in the way.
Oğlum, dinle ve bilge ol, Yüreğini doğru yolda tut.
20 Be not among winebibbers; among gluttonous eaters of flesh:
Aşırı şarap içenlerle, Ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme.
21 For the drunkard and the glutton shall come to poverty: and drowsiness shall clothe [a man] with rags.
Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır, Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.
22 Hearken unto thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
Sana yaşam veren babanın sözlerine kulak ver, Yaşlandığı zaman anneni hor görme.
23 Buy the truth, and sell it not; [yea], wisdom, and instruction, and understanding.
Gerçeği satın al ve satma; Bilgeliği, terbiyeyi, aklı da.
24 The father of the righteous shall greatly rejoice: and he that begetteth a wise child shall have joy of him.
Doğru kişinin babası coştukça coşar, Bilgece davranan oğulun babası sevinir.
25 Let thy father and thy mother be glad, and let her that bare thee rejoice.
Annenle baban seninle coşsun, Seni doğuran sevinsin.
26 My son, give me thine heart, and let thine eyes delight in my ways.
Oğlum, beni yürekten dinle, Gözünü gittiğim yoldan ayırma.
27 For a whore is a deep ditch; and a strange woman is a narrow pit.
Çünkü fahişe derin bir çukur, Ahlaksız kadın dar bir kuyudur.
28 Yea, she lieth in wait as a robber, and increaseth the treacherous among men.
Evet, soyguncu gibi pusuda bekler Ve birçok erkeği yoldan çıkarır.
29 Who hath woe? who hath sorrow? who hath contentions? who hath complaining? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
Ah çeken kim? Vah çeken kim? Kimdir çekişip duran? Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim? Gözleri kanlı olan kim?
30 They that tarry long at the wine; they that go to seek out mixed wine.
İçmeye oturup kalkamayanlar, Karışık şarapları denemeye gidenlerdir.
31 Look not thou upon the wine when it is red, when it giveth its colour in the cup, when it goeth down smoothly.
Şarabın kızıl rengine, Kadehte ışımasına, Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma.
32 At the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
Sonunda yılan gibi ısırır, Engerek gibi sokar.
33 Thine eyes shall behold strange things, and thine heart shall utter froward things.
Gözlerin garip şeyler görür, Aklından ahlaksızlıklar geçer.
34 Yea, thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, or as he that lieth upon the top of a mast.
Kendini kâh denizin ortasında, Kâh gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın.
35 They have stricken me, [shalt thou say], and I was not hurt; they have beaten me, and I felt it not: when shall I awake? I will seek it yet again.
“Dövdüler beni ama incinmedim, Vurdular ama farketmedim” dersin, “Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?”
