Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently him that is before thee;
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 And put a knife to thy throat, if thou be a man given to appetite.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 Be not desirous of his dainties; seeing they are deceitful meat.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 Weary not thyself to be rich; cease from thine own wisdom.
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 Wilt thou set thine eyes upon that which is not? for [riches] certainly make themselves wings, like an eagle that flieth toward heaven.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 Eat thou not the bread of him that hath an evil eye, neither desire thou his dainties:
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 For as he reckoneth within himself, so is he: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 The morsel which thou hast eaten shalt thou vomit up, and lose thy sweet words.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 Speak not in the hearing of a fool; for he will despise the wisdom of thy words.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 Remove not the ancient landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 For their redeemer is strong; he shall plead their cause against thee.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Apply thine heart unto instruction, and thine ears to the words of knowledge.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 Withhold not correction from the child: [for] if thou beat him with the rod, he shall not die.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 My son, if thine heart be wise, my heart shall be glad, even mine:
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 Yea, my reins shall rejoice, when thy lips speak right things.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 Let not thine heart envy sinners: but [be thou] in the fear of the LORD all the day long:
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 For surely there is a reward; and thy hope shall not be cut off.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Hear thou, my son, and be wise, and guide thine heart in the way.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 Be not among winebibbers; among gluttonous eaters of flesh:
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 For the drunkard and the glutton shall come to poverty: and drowsiness shall clothe [a man] with rags.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Hearken unto thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Buy the truth, and sell it not; [yea], wisdom, and instruction, and understanding.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 The father of the righteous shall greatly rejoice: and he that begetteth a wise child shall have joy of him.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 Let thy father and thy mother be glad, and let her that bare thee rejoice.
26 My son, give me thine heart, and let thine eyes delight in my ways.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 For a whore is a deep ditch; and a strange woman is a narrow pit.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 Yea, she lieth in wait as a robber, and increaseth the treacherous among men.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 Who hath woe? who hath sorrow? who hath contentions? who hath complaining? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 They that tarry long at the wine; they that go to seek out mixed wine.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 Look not thou upon the wine when it is red, when it giveth its colour in the cup, when it goeth down smoothly.
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 At the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Thine eyes shall behold strange things, and thine heart shall utter froward things.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 Yea, thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, or as he that lieth upon the top of a mast.
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 They have stricken me, [shalt thou say], and I was not hurt; they have beaten me, and I felt it not: when shall I awake? I will seek it yet again.
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
