Proverbs 17
1 Better is a dry morsel and quietness therewith, than an house full of feasting with strife.
Nasaysayaat ti maaddaan iti kinatalna a nabuyugan iti namaga a sangkasakmol a tinapay ngem ti balay a napnoan iti panagrambak a nabuyogan iti panagaapa.
2 A servant that dealeth wisely shall have rule over a son that causeth shame, and shall have part in the inheritance among the brethren.
Iturayan ti nasirib nga adipen ti anak nga agar-aramid iti nakababain ken makibingayto isuna iti tawid a kasla maysa isuna kadagiti agkakabsat.
3 The fining pot is for silver, and the furnace for gold: but the LORD trieth the hearts.
Ti pagguguran ket para iti pirak ken ti horno ket para iti balitok, ngem daldalusan ni Yahweh dagiti puso.
4 An evil-doer giveth heed to wicked lips; [and] a liar giveth ear to a mischievous tongue.
Ti tao nga agar-aramid iti dakes ket dumdumngeg kadagiti agsasao iti nadangkes a wagas; ipangpangag ti ulbod a tao dagiti agsasao iti dakes.
5 Whoso mocketh the poor reproacheth his Maker: [and] he that is glad at calamity shall not be unpunished.
Siasinoman a mangum-umsi kadagiti napanglaw ket lalaisenna ti Nangparsua kenkuana, ken madusa ti tao nga agragrag-o gapu iti kinaawan gasat dagiti dadduma.
6 Children’s children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
Dagiti appo ti korona dagiti natataenganen, ken dagiti nagannak ti mangmangiyeg iti dayaw kadagiti annakda.
7 Excellent speech becometh not a fool: much less do lying lips a prince.
Ti nasayaat a sao ket saan a maitutop para iti maag; ad-adda a saan a maitutop dagiti ulbod a bibig iti pamilia ti ari.
8 A gift is [as] a precious stone in the eyes of him that hath it: whithersoever it turneth, it prospereth.
Ti pasuksok ket kasla bato a maar-aramat iti panagsalamangka ti tao a mangit-ited iti daytoy; uray sadinoman ti turongenna, agballigi isuna.
9 He that covereth a transgression seeketh love: but he that harpeth on a matter separateth chief friends.
Ti siasinoman a mangpalabas iti maysa a nagkuranganda kenkuana ket makabirok iti ayat, ngem ti tao a mangul-ulit iti maysa a banag ket paad-adaywenna dagiti nasinged a gagayyemna.
10 A rebuke entereth deeper into one that hath understanding than an hundred stripes into a fool.
Ti panangtubngar ket umuneg iti kaunggan ti tao nga addaan pannakaawat, abakna ti sangagasut a saplit iti maag.
11 An evil man seeketh only rebellion; therefore a cruel messenger shall be sent against him.
Birbiruken laeng ti dakes a tao ti panagsukirna, isu nga addanto naranggas a mensahero a maibaon a maibusor kenkuana.
12 Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly.
Nasaysayaat ti makasabat iti oso a natakawan kadagiti annakna, ngem ti makasabat iti maag iti kinamaagna.
13 Whoso rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
No adda maysa a tao a mangisupapak iti dakes iti naimbag, saanto a pulos a panawan ti kinadakes ti balayna.
14 The beginning of strife is [as] when one letteth out water: therefore leave off contention, before there be quarrelling.
Ti pagrugian ti riri ket kas iti tao a nangibulos iti danum nga agayus iti sadinoman, isu nga adaywam ti riri sakbay a mairugi daytoy.
15 He that justifieth the wicked, and he that condemneth the righteous, both of them alike are an abomination to the LORD.
Siasinoman a mangwayawaya kadagiti nadangkes a tattao wenno mangdusa kadagiti agar-aramid iti nalinteg— dagitoy a tattao ket agpapada a makarimon kenni Yahweh.
16 Wherefore is there a price in the hand of a fool to buy wisdom, seeing he hath no understanding?
Apay pay laeng nga agbayad ti maag tapno makasursuro iti kinasirib no saanna met a kabaelan ti makasursuro?
17 A friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
Ti maysa a gayyem ket managayat iti amin a tiempo, ken tumpuar ti maysa a kabsat iti tiempo ti pannakariribuk.
18 A man void of understanding striketh hands, and becometh surety in the presence of his neighbour.
Ti tao nga awan nakemna ket mangpatalged kadagiti karkari ken agbalin nga akinrebbeng kadagiti utang ti kaarrubana.
19 He loveth transgression that loveth strife: he that raiseth high his gate seeketh destruction.
Ti siasinoman a makinkayat iti riri, kaykayatna met ti basol; ti tao nga agar-aramid iti nangato unay a balandra iti ruanganna, itultulokna met nga adda tultulang a matukkol.
20 He that hath a froward heart findeth no good: and he that hath a perverse tongue falleth into mischief.
Ti maysa a tao nga addaan iti saan a nasayaat a puso, saan a pulos a makasarak iti nasayaat; matnag iti pannakadidigra ti tao nga addaan iti ulbod a dila.
21 He that begetteth a fool [doeth it] to his sorrow: and the father of a fool hath no joy.
Ti siasinoman a maaddaan iti putot a maag ket mangmangiyeg iti ladingit iti bagina; saan nga agrag-o ti siasinoman nga ama iti maag nga anak.
22 A merry heart is a good medicine: but a broken spirit drieth up the bones.
Ti naragsak a puso ket nasayaat nga agas, ngem ti naburak nga espiritu ket mangpamaga kadagiti tultulang.
23 A wicked man taketh a gift out of the bosom, to pervert the ways of judgment.
Aw-awaten ti nadangkes a tao ti pasuksok tapno ballikugenna dagiti wagas ti kinalinteg.
24 Wisdom is before the face of him that hath understanding: but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
Ti tao nga addaan pannakaawat, iturturongna ti bagina iti kinasirib, ngem dagiti mata dagiti maag ket naiturong iti nagpatinggaan ti daga.
25 A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bare him.
Ti maag nga anak ket ladingit iti amana ken saem iti babai a nangipasngay kenkuana.
26 Also to punish the righteous is not good, [nor] to smite the noble for [their] uprightness.
Kasta met a saan a pulos a nasayaat ti panangdusa iti tao nga agar-aramid iti nalinteg; wenno saan a nasayaat a sapliten dagiti natakneng a tattao.
27 He that spareth his words hath knowledge: and he that is of a cool spirit is a man of understanding.
Ti tao nga addaan pannakaammo agus-usar iti bassit a sasao, ken managteppel ti tao nga addaan pannakaawat.
28 Even a fool, when he holdeth his peace, is counted wise: when he shutteth his lips, he is [esteemed as] prudent.
Uray ti maag ket maipagarup a masirib no naulimek isuna; no ikaemna ti ngiwatna, maibilang a nalaing isuna.
