Proverbs 14
1 Every wise woman buildeth her house: but the foolish plucketh it down with her own hands.
Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
2 He that walketh in his uprightness feareth the LORD: but he that is perverse in his ways despiseth him.
Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
3 In the mouth of the foolish is a rod of pride: but the lips of the wise shall preserve them.
W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
4 Where no oxen are, the crib is clean: but much increase is by the strength of the ox.
Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
5 A faithful witness will not lie: but a false witness uttereth lies.
Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
6 A scorner seeketh wisdom, and [findeth it] not: but knowledge is easy unto him that hath understanding.
Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
7 Go into the presence of a foolish man, and thou shalt not perceive [in him] the lips of knowledge.
Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
8 The wisdom of the prudent is to understand his way: but the folly of fools is deceit.
Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
9 The foolish make a mock at guilt: but among the upright there is good will.
Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
10 The heart knoweth its own bitterness; and a stranger doth not intermeddle with its joy.
Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
11 The house of the wicked shall be overthrown: but the tent of the upright shall flourish.
Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
12 There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.
Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
13 Even in laughter the heart is sorrowful; and the end of mirth is heaviness.
Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
14 The backslider in heart shall be filled with his own ways: and a good man [shall be satisfied] from himself.
Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
15 The simple believeth every word: but the prudent man looketh well to his going.
Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
16 A wise man feareth, and departeth from evil: but the fool beareth himself insolently, and is confident.
Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
17 He that is soon angry will deal foolishly: and a man of wicked devices is hated.
Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
18 The simple inherit folly: but the prudent are crowned with knowledge.
Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
19 The evil bow before the good; and the wicked at the gates of the righteous.
źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
20 The poor is hated even of his own neighbour: but the rich hath many friends.
Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
21 He that despiseth his neighbour sinneth: but he that hath pity on the poor, happy is he.
Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
22 Do they not err that devise evil? but mercy and truth [shall be to] them that devise good.
Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
23 In all labour there is profit: but the talk of the lips [tendeth] only to penury.
W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
24 The crown of the wise is their riches: [but] the folly of fools is [only] folly.
Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
25 A true witness delivereth souls: but he that uttereth lies [causeth] deceit.
Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
26 In the fear of the LORD is strong confidence: and his children shall have a place of refuge.
Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
27 The fear of the LORD is a fountain of life, to depart from the snares of death.
Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
28 In the multitude of people is the king’s glory: but in the want of people is the destruction of the prince.
W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
29 He that is slow to anger is of great understanding: but he that is hasty of spirit exalteth folly.
Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
30 A sound heart is the life of the flesh: but envy is the rottenness of the bones.
Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
31 He that oppresseth the poor reproacheth his Maker: but he that hath mercy on the needy honoureth him.
Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
32 The wicked is thrust down in his evil-doing: but the righteous hath hope in his death.
Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
33 Wisdom resteth in the heart of him that hath understanding: but [that which is] in the inward part of fools is made known.
W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
34 Righteousness exalteth a nation: but sin is a reproach to any people.
Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
35 The king’s favour is toward a servant that dealeth wisely: but his wrath shall be [against] him that causeth shame.
Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
