Matthew 27
1 Now when morning was come, all the chief priests and the elders of the people took counsel against Jesus to put him to death:
Við dagrenningu hittust æðstu prestarnir og leiðtogarnir á ný til að ræða hvernig þeir ættu að fá Jesú dæmdan til dauða.
2 and they bound him, and led him away, and delivered him up to Pilate the governor.
Eftir það bundu þeir hann og sendu til Pílatusar, rómverska landstjórans.
3 Then Judas, which betrayed him, when he saw that he was condemned, repented himself, and brought back the thirty pieces of silver to the chief priests and elders,
Þegar Júdasi, þeim er sveik hann, varð ljóst að Jesús hafði verið dæmdur til dauða, iðraðist hann gjörða sinna. Hann fór aftur með peningana til æðstu prestanna og hinna leiðtoganna og sagði:
4 saying, I have sinned in that I betrayed innocent blood. But they said, What is that to us? see thou [to it].
„Ég hef syndgað með því að svíkja saklausan mann.“„Það er þitt mál og þú um það!“svöruðu þeir hranalega.
5 And he cast down the pieces of silver into the sanctuary, and departed; and he went away and hanged himself.
Þá hljóp hann inn í musterið, fleygði peningunum á gólfið, fór síðan burt og hengdi sig.
6 And the chief priests took the pieces of silver, and said, It is not lawful to put them into the treasury, since it is the price of blood.
Æðstu prestarnir tíndu peningana upp og sögðu: „Okkur er óheimilt að setja þá í samskotabaukinn, því það er ólöglegt að leggja í hann peninga sem greiddir eru fyrir morð.“
7 And they took counsel, and bought with them the potter’s field, to bury strangers in.
Síðan ræddu þeir málið og ákváðu loks að kaupa akur nokkurn fyrir peningana, en þar fannst leir sem leirkerasmiðir notuðu við iðn sína. Þetta svæði gerðu þeir síðan að grafreit fyrir útlendinga sem létust í Jerúsalem,
8 Wherefore that field was called, The field of blood, unto this day.
og það er ástæða þess að grafreiturinn er enn kallaður „Blóðakur“.
9 Then was fulfilled that which was spoken by Jeremiah the prophet, saying, And they took the thirty pieces of silver, the price of him that was priced, whom [certain] of the children of Israel did price;
Þar með rættist spádómur Jeremía: „Og ég tók þessa þrjátíu silfurpeninga – en á það mátu Ísraelsmenn hann –
10 and they gave them for the potter’s field, as the Lord appointed me.
og keypti akur leirkerasmiðsins, eins og Drottinn hafði sagt mér að gera.“
11 Now Jesus stood before the governor: and the governor asked him, saying, Art thou the King of the Jews? And Jesus said unto him, Thou sayest.
Nú stóð Jesús frammi fyrir Pílatusi, rómverska landsstjóranum. „Ert þú Kristur, konungur Gyðinga, “spurði landstjórinn. „Já, “svaraði Jesús.
12 And when he was accused by the chief priests and elders, he answered nothing.
Þá tóku æðstu prestarnir og leiðtogar þjóðarinnar að bera fram ákærur, en hann svaraði engu.
13 Then saith Pilate unto him, Hearest thou not how many things they witness against thee?
„Heyrirðu ekki hvað þeir segja?“spurði Pílatus,
14 And he gave him no answer, not even to one word: insomuch that the governor marveled greatly.
og honum til mikillar furðu svaraði Jesús engu orði.
15 Now at the feast the governor was wont to release unto the multitude one prisoner, whom they would.
Landstjórinn var vanur að náða einn fanga ár hvert, á páskahátíðinni, einhvern þann sem fólkið kysi.
16 And they had then a notable prisoner, called Barabbas.
Þetta árið var alræmdur glæpamaður að nafni Barrabas í fangelsi.
17 When therefore they were gathered together, Pilate said unto them, Whom will ye that I release unto you? Barabbas, or Jesus which is called Christ?
Pílatus spurði fólkið sem hafði safnast saman framan við höllina: „Hvorn viljið þið að ég náði, Barrabas eða Jesú, sem kallast Kristur?“
18 For he knew that for envy they had delivered him up.
Pílatusi var fullljóst að ástæðan fyrir því að leiðtogar Gyðinga höfðu handtekið Jesú var öfund vegna vinsælda hans meðal fólksins.
19 And while he was sitting on the judgment-seat, his wife sent unto him, saying, Have thou nothing to do with that righteous man: for I have suffered many things this day in a dream because of him.
En rétt í þessu, meðan Pílatus var að stjórna málaferlunum, var komið með eftirfarandi skilaboð frá konu hans: „Láttu þennan góða mann í friði, því í nótt fékk ég hræðilega martröð hans vegna.“
20 Now the chief priests and the elders persuaded the multitudes that they should ask for Barabbas, and destroy Jesus.
Meðan Pílatus var að íhuga skilaboðin frá konu sinni, kepptust æðstu prestarnir og leiðtogar fólksins við að telja mannfjöldanum trú um að best væri að fá Barrabas lausan, en Jesú tekinn af lífi.
21 But the governor answered and said unto them, Whether of the twain will ye that I release unto you? And they said, Barabbas.
Þegar Pílatus spurði aftur: „Hvorn þeirra viljið þið fá lausan?“hrópaði múgurinn hátt: „Barrabas!“
22 Pilate saith unto them, What then shall I do unto Jesus which is called Christ? They all say, Let him be crucified.
„Hvað á ég þá að gera við Jesú, sem kallast Kristur?“spurði Pílatus. „Krossfestu hann!“hrópaði mannfjöldinn.
23 And he said, Why, what evil hath he done? But they cried out exceedingly, saying, Let him be crucified.
„Hvers vegna?“spurði Pílatus ákveðinn. „Hvað illt hefur hann gert?“Þá hrópaði fólkið enn hærra: „Krossfestu hann! Krossfestu hann!“
24 So when Pilate saw that he prevailed nothing, but rather that a tumult was arising, he took water, and washed his hands before the multitude, saying, I am innocent of the blood of this righteous man: see ye [to it].
Þegar Pílatus sá að hann kom engu til leiðar, og allt var að fara í upplausn, bað hann um skál með vatni, þvoði hendur sínar í augsýn mannfjöldans og sagði: „Ég er saklaus af blóði þessa góða manns. Þið berið ábyrgðina!“
25 And all the people answered and said, His blood [be] on us, and on our children.
Og múgurinn kallaði á móti: „Blóð hans komi yfir okkur og börnin okkar!“
26 Then released he unto them Barabbas: but Jesus he scourged and delivered to be crucified.
Þá lét Pílatus Barrabas lausan, en lét húðstrýkja Jesú og afhenti hann rómversku hermönnunum til krossfestingar.
27 Then the soldiers of the governor took Jesus into the palace, and gathered unto him the whole band.
Fyrst fóru þeir með hann í vopnabúrið og kölluðu saman alla herdeildina.
28 And they stripped him, and put on him a scarlet robe.
Þeir afklæddu hann og færðu í skarlatsrauða skikkju.
29 And they plaited a crown of thorns and put it upon his head, and a reed in his right hand; and they kneeled down before him, and mocked him, saying, Hail, King of the Jews!
Síðan fléttuðu þeir kórónu úr hvössum þyrnum og settu hana á höfuð hans. Að því búnu létu þeir prik í hægri hönd hans – það átti að vera veldissproti – og krupu síðan frammi fyrir honum, hæddu hann og æptu: „Lengi lifi konungur Gyðinga!“
30 And they spat upon him, and took the reed and smote him on the head.
Og þeir hræktu á hann, rifu af honum prikið og börðu hann með því í höfuðið.
31 And when they had mocked him, they took off from him the robe, and put on him his garments, and led him away to crucify him.
Eftir þessa niðurlægingu færðu hermennirnir hann úr skikkjunni klæddu hann í hans eigin föt og fóru með hann til krossfestingar.
32 And as they came out, they found a man of Cyrene, Simon by name: him they compelled to go [with them], that he might bear his cross.
Á leiðinni til aftökustaðarins mættu þeir manni frá Kýrene í Afríku, Símoni að nafni, og neyddu hann til að bera kross Jesú.
33 And when they were come unto a place called Golgotha, that is to say, The place of a skull,
Þeir komu nú á stað sem kallast Golgata, en það þýðir „hauskúpuhæð“.
34 they gave him wine to drink mingled with gall: and when he had tasted it, he would not drink.
Þar gáfu hermennirnir Jesú beiskt vín til deyfingar, en þegar hann hafði bragðað það, vildi hann það ekki.
35 And when they had crucified him, they parted his garments among them, casting lots:
Eftir að hermennirnir höfðu krossfest Jesú vörpuðu þeir hlutkesti um föt hans,
36 and they sat and watched him there.
en síðan settust þeir niður til að halda vörð um hann.
37 And they set up over his head his accusation written, THIS IS JESUS THE KING OF THE JEWS.
Þeir settu skilti á krossinn og þar stóð: Jesús, konungur Gyðinga.
38 Then are there crucified with him two robbers, one on the right hand, and one on the left.
Tveir ræningjar voru einnig krossfestir þennan sama morgun.
39 And they that passed by railed on him, wagging their heads,
Fólk, sem leið átti hjá, hreytti ónotum í Jesú, hristi höfuðið og sagði:
40 and saying, Thou that destroyest the temple, and buildest it in three days, save thyself: if thou art the Son of God, come down from the cross.
„Þú ert maðurinn sem getur brotið niður musterið og reist það aftur á þremur dögum. Komdu nú niður af krossinum, ef þú ert sonur Guðs!“
41 In like manner also the chief priests mocking [him], with the scribes and elders, said,
Og æðstu prestarnir og leiðtogarnir hæddu hann einnig og sögðu með fyrirlitningu: „Hann bjargaði öðrum, en sjálfum sér getur hann ekki bjargað. Þú þykist vera konungur Ísraels. Komdu nú niður af krossinum og þá skulum við trúa á þig! Hann sagðist treysta Guði. Hvers vegna bjargar Guð honum þá ekki, ef hann hefur mætur á honum? Hann sagðist vera sonur Guðs, var það ekki?“
42 He saved others; himself he cannot save. He is the King of Israel; let him now come down from the cross, and we will believe on him.
43 He trusteth on God; let him deliver him now, if he desireth him: for he said, I am the Son of God.
44 And the robbers also that were crucified with him cast upon him the same reproach.
Á sama hátt smánuðu ræningjarnir hann.
45 Now from the sixth hour there was darkness over all the land until the ninth hour.
Um hádegið varð myrkur um alla jörðina í þrjár stundir, allt til klukkan þrjú.
46 And about the ninth hour Jesus cried with a loud voice, saying, Eli, Eli, lama sabachthani? that is, My God, my God, why hast thou forsaken me?
En þá hrópaði Jesús hátt: „Elí, Elí, lama sabaktaní!“Það þýðir „Guð minn, Guð minn, hví hefur þú yfirgefið mig?“
47 And some of them that stood there, when they heard it, said, This man calleth Elijah.
Sumir þeirra, sem þarna stóðu, misskildu þetta og héldu að hann væri að kalla á Elía spámann.
48 And straightway one of them ran, and took a sponge, and filled it with vinegar, and put it on a reed, and gave him to drink.
Einn þeirra hljóp þá til og fyllti svamp af súru víni, setti hann á stöng og rétti Jesú það að drekka.
49 And the rest said, Let be; let us see whether Elijah cometh to save him.
„Láttu hann eiga sig, “sögðu hinir. „Sjáum til hvort Elía kemur að bjarga honum.“
50 And Jesus cried again with a loud voice, and yielded up his spirit.
Þá hrópaði Jesús aftur og gaf upp andann.
51 And behold, the veil of the temple was rent in twain from the top to the bottom; and the earth did quake; and the rocks were rent;
Og í sama bili rofnaði fortjaldið í musterinu í tvennt, – en það huldi hið allra helgasta, – ofan frá og niður úr, jörðin skalf og björgin klofnuðu.
52 and the tombs were opened; and many bodies of the saints that had fallen asleep were raised;
Þá opnuðust margar grafir og heilagt fólk, sem þar hafði legið, lifnaði við.
53 and coming forth out of the tombs after his resurrection they entered into the holy city and appeared unto many.
Eftir upprisu Jesú fór þetta fólk út úr gröfunum og gekk inn í Jerúsalem og birtist þar mörgum.
54 Now the centurion, and they that were with him watching Jesus, when they saw the earthquake, and the things that were done, feared exceedingly, saying, Truly this was the Son of God.
Þegar foringinn og hermenn hans, sem gættu Jesú, fundu jarðskjálftann og sáu hvað gerðist, greip þá skelfing og þeir hrópuðu: „Þessi maður hefur áreiðanlega verið sonur Guðs!“
55 And many women were there beholding from afar, which had followed Jesus from Galilee, ministering unto him:
Margar konur, sem farið höfðu með Jesú frá Galíleu og þjónað honum, fylgdust úr fjarlægð með því sem fram fór.
56 among whom was Mary Magdalene, and Mary the mother of James and Joses, and the mother of the sons of Zebedee.
Þeirra á meðal var María Magdalena, María móðir Jakobs og Jóse, og móðir Jakobs og Jóhannesar (Sebedeussona.)
57 And when even was come, there came a rich man from Arimathaea, named Joseph, who also himself was Jesus’ disciple:
Þegar kvöld var komið fór Jósef frá Arímaþeu, ríkur maður og vinur Jesú,
58 this man went to Pilate, and asked for the body of Jesus. Then Pilate commanded it to be given up.
til Pílatusar og bað um lík Jesú. Pílatus lét honum það eftir.
59 And Joseph took the body, and wrapped it in a clean linen cloth,
Jósef tók þá líkið, vafði það í hreint léreft
60 and laid it in his own new tomb, which he had hewn out in the rock: and he rolled a great stone to the door of the tomb, and departed.
og lagði í gröf, sem hann hafði nýlega látið höggva handa sjálfum sér. Síðan velti hann stórum steini fyrir dyr grafarinnar og fór burt.
61 And Mary Magdalene was there, and the other Mary, sitting over against the sepulchre.
María Magdalena og María hin sátu skammt frá og fylgdust með því sem gerðist.
62 Now on the morrow, which is [the day] after the Preparation, the chief priests and the Pharisees were gathered together unto Pilate,
Daginn eftir – að kvöldi fyrsta dags páskahátíðarinnar – fóru farísearnir og æðstu prestarnir til Pílatusar
63 saying, Sir, we remember that that deceiver said, while he was yet alive, After three days I rise again.
og sögðu: „Herra, svikari þessi sagði eitt sinn: „Eftir þrjá daga mun ég rísa upp.“
64 Command therefore that the sepulchre be made sure until the third day, lest haply his disciples come and steal him away, and say unto the people, He is risen from the dead: and the last error will be worse than the first.
Við viljum því biðja þig að setja vörð við gröfina í þrjá daga til þess að lærisveinar hans komi ekki og steli líkinu, og segi svo öllum að hann hafi lifnað við. Ef svo færi, yrðu seinni svikin verri hinum fyrri!“
65 Pilate said unto them, Ye have a guard: go your way, make it [as] sure as ye can.
„Notið ykkar eigin musterislögreglu, “svaraði Pílatus, „hún ætti að geta gætt grafarinnar nægilega vel.“
66 So they went, and made the sepulchre sure, sealing the stone, the guard being with them.
Þeir fóru og gengu tryggilega frá gröfinni. Síðan settu þeir innsigli keisarans á steininn í viðurvist varðmannanna, til þess að gröfin yrði ekki opnuð.
