Romans 2
1 Therefore you have nothing to say in your own defense, whoever you are who set yourself up as a judge. In judging others you condemn yourself, for you who set yourself up as a judge do the very same things.
Busa ikaw walay ikapangulipas, O tawo, bisan kinsa ikaw, nga magahukom sa laing tawo; kay sa imong paghukom kaniya, sa imo rang kaugalingon nagahukom kag silot, kay ikaw nga nagahukom nagabuhat man usab sa maong mga butang.
2 And we know that God’s judgment falls unerringly on those who do them.
Nahibalo kita nga matarung ang hukom sa Dios batok sa mga nagabuhat sa maong mga butang.
3 You who judge those that do such things and yet are yourself guilty of them – do you suppose that you of all people will escape God’s judgment?
Nagdahum ka ba, O tawo, nga makaikyas ka sa hukom sa Dios, ikaw nga nagahukom sa mga nagabuhat sa maong mga butang nga imo usab nga ginabuhat?
4 Or do you think lightly of his abundant kindness, patience, and forbearance, not realizing that his kindness is meant to lead you to repentance?
O ginatamay mo ba ang kadagaya sa iyang pagkamapuanguron ug pagkamainantuson ug pagkamapailubon? Wala ka ba masayud nga ang pagkamapuanguron sa Dios alang man sa pag-agda kanimo sa paghinulsol?
5 Hard-hearted and impenitent as you are, you are storing up for yourself wrath on the day of wrath, when God’s justice as a judge will be revealed;
Apan tungod sa imong kagahi ug pagkadili mahinulsolon sa kasingkasing nagatigum ikaw ug kapungot nga tagana alang sa imong kaugalingon alang unya sa adlaw sa kapungot sa diha nga igapadayag na ang matarung nga hukom sa Dios.
6 for he will give to everyone what their actions deserve.
Kay siya magabalus ra sa matag-usa ka tawo sumala sa iyang mga binuhatan:
7 To those who, by perseverance in doing good, aim at glory, honor, and all that is imperishable, he will give immortal life; (aiōnios g166)
kanila nga uban sa pailub diha sa mga maayong pagbuhat, nagapangita sa himaya ug sa kadungganan ug sa pagkadili mamatay, kanila magahatag siyag kinabuhi nga dayon; (aiōnios g166)
8 while as to those who are factious, and disobedient to truth but obedient to evil, wrath and anger, distress and despair,
apan aduna unyay kasuko ug kapungot alang sa mga malalison ug wala magsunod sa kamatuoran kondili nagasunod hinoon sa pagkadili matarung.
9 will fall on every human being who persists in wrongdoing – on the Jew first, but also on the Greek.
Aduna unyay kagul-anan ug kasakitan alang sa matag-usa ka tawo nga magabuhat ug dautan, alang sa Judio una sa tanan, ug unya usab alang sa Gresyanhon;
10 But there will be glory, honor, and peace for everyone who does right – for the Jew first, but also for the Greek,
apan aduna usab unyay himaya ug kadungganan ug kalinaw alang sa matag-usa ka tawo nga magabuhat ug maayo, alang sa Judio una sa tanan, ug unya usab alang sa Gresyanhon.
11 since God shows no partiality.
Kay ang Dios walay pinalabi.
12 All who, when they sin, are without Law will also perish without Law; while all who, when they sin, are under Law, will be judged as being under Law.
Ang tanang nanagpakasala nga walay kasugoan mangalaglag nga walay kasugoan; ug ang tanang nanagpakasala nga ilalum sa kasugoan pagahukman pinaagi sa kasugoan.
13 It is not those who hear the words of a Law that are righteous before God, but it is those who obey it that will be pronounced righteous.
Kay dili ang mga nagapatalinghug sa kasugoan maoy matarung sa atubangan sa Dios, kondili ang mga nagatuman sa kasugoan mao ang pakamatarungon.
14 When Gentiles, who have no Law, do instinctively what the Law requires, they, though they have no Law, are a Law to themselves;
Kon tuman sa kinaiya ang mga Gentil nga walay kasugoan magabuhat sa gimbut-an sa kasugoan, nan, sila kasugoan na sa ilang kaugalingon, bisan wala silay kasugoan.
15 for they show the demands of the Law written on their hearts; their consciences corroborating it, while in their thoughts they argue either in self-accusation or, it may be, in self-defense –
Sila nagapakita nga ang gimbut-an sa kasugoan nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, ug ang ilang tanlag usab magapamatuod niini ug ang ilang nagakasumpaki nga mga hunahuna magasumbong o tingali magapangulipas ba kanila
16 on the day when God passes judgment on people’s inmost lives, as the good news that I tell declares that he will do through Christ Jesus.
unya sa maong adlaw nga, sumala sa akong Maayong Balita, pagahukman na sa Dios ang mga tinagoan sa mga tawo pinaagi kang Cristo Jesus.
17 But, perhaps, you bear the name of ‘Jew,’ and are relying on Law, and boast of belonging to God, and understand his will,
Apan kon ikaw nagatawag sa imong kaugalingon nga Judio ug nagasalig sa kasugoan ug nagapagawal sa imong kalabutan sa Dios
18 and, having been carefully instructed from the Law, have learned to appreciate the finer moral distinctions.
ug nasayud ka sa iyang kabubut-on ug nakauyon sa mga butang halangdon, kay binansay man tuod ikaw sa kasugoan,
19 Perhaps you are confident that you are a guide to the blind, a light to those who are in the dark, an instructor of the unintelligent,
ug kon nagatoo ka nga ikaw magtotultol sa mga buta, kahayag sa mga gingitngitan,
20 and a teacher of the childish, because in the Law you possess the outline of all knowledge and truth.
magpapanton sa mga hungog, magtutudlo sa mga kabataan, kay nakabaton man tuod ikaw sa dagway sa kahibalo ug sa kamatuoran nga anaa sa kasugoan
21 Why, then, you teacher of others, don’t you teach yourself? Do you preach against stealing, and yet steal?
nan, karon, ikaw nga nagapanudlo sa uban, dili ba usab nimo tudloan ang imong kaugalingon? Ikaw nga nagawali batok sa pagpangawat, nagapangawat ka ba?
22 Do you forbid adultery, and yet commit adultery? Do you loathe idols, and yet plunder temples?
Ikaw nga nagaingon nga ang tawo kinahanglan dili manapaw, nanapaw ka ba? Ikaw nga ngil-aran ug mga larawan, nagapangawat ka ba sa sulod sa ilang mga templo?
23 Boasting, as you do, of your Law, do you dishonor God by breaking the Law?
Ikaw nga nagapasigarbo tungod sa kasugoan, gipakaulawan mo ba ang Dios pinaagi sa paglapas sa kasugoan?
24 For, as scripture says – ‘The Gentiles insult God’s name because of you’!
Kay sumala sa nahisulat, "Tungod kaninyo ang ngalan sa Dios ginapasipad-an taliwala sa mga Gentil."
25 Circumcision has its value, if you are obeying the Law. But, if you are a breaker of the Law, your circumcision is no better than uncircumcision.
Sa pagkatinuod, ang sirkunsisyon may kapuslanan kon magatuman ikaw sa kasugoan; apan kon magalapas ikaw sa kasugoan ang imong sirkunsisyon mahimo nang dili sirkunsisyon.
26 If, then, an uncircumcised man pays regard to the requirements of the Law, won’t he, although not circumcised, be regarded by God as if he were?
Busa, kon ang usa ka tawong walay sirkunsisyon magatuman sa mga lagda sa kasugoan, dili ba ang iyang pagkawalay sirkunsisyon pagaisipon nga sirkunsisyon?
27 Indeed, the person who, owing to his birth, remains uncircumcised, and yet scrupulously obeys the Law, will condemn you, who, for all your written Law and your circumcision, are yet a breaker of the Law.
Sa ingon niana, siya nga walay sirkunsisyon sa lawas apan nagatuman sa kasugoan, siya magahukom kanimo sa silot, kanimo nga nakabaton sa sinulat nga kasugoan ug nga may sirkunsisyon apan nagalapas sa kasugoan.
28 For a man who is only a Jew outwardly is not a real Jew; nor is outward bodily circumcision real circumcision. The real Jew is the person who is a Jew in soul;
Kay ang usa ka tawo dili tinuod nga Judio kon ang iyang pagka-Judio anaa ra sa dayag nga panagway; ug ang tinuod nga sirkunsisyon dili ang anaa ra sa dayag diha sa lawas.
29 and the real circumcision is the circumcision of the heart, a spiritual and not a literal thing. Such a person wins praise from God, though not from people.
Kay ang tinuod nga Judio mao kadtong tawo nga Judio diha sa kinasuloran sa iyang pagkatawo, ug ang tinuod nga sirkunsisyon maoy usa ka butang nga iya sa kasingkasing, espirituhanon ug dili sumala sa mga letra sa kasugoan. Siya magadawat sa pagdalayeg nga dili gikan sa tawo kondili gikan sa Dios.
