Matthew 5
1 On seeing the crowds of people, Jesus went up the hill; and, when he had taken his seat, his disciples came up to him;
Noong nakita ni Jesus ang maraming tao, umakyat siya sa bundok. Nang makaupo na siya, lumapit sa kaniya ang mga alagad niya.
2 and he began to teach them, saying:
Nagsalita siya at tinuruan sila na sinasabi,
3 “Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven.
“Pinagpala ang mahihirap sa espiritu, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
4 Blessed are the mourners, for they will be comforted.
Pinagpala ang mga nagdadalamhati sapagkat sila ay aaliwin.
5 Blessed are the gentle, for they will inherit the earth.
Pinagpala ang mga maamo, sapagkat mamanahin nila ang mundo.
6 Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they will be satisfied.
Pinagpala ang mga nagugutom at nauuhaw sa katuwiran, sapagkat sila ay bubusugin.
7 Blessed are the merciful, for they will find mercy.
Pinagpala ang mga mahabagin sapagkat sila ay kahahabagan.
8 Blessed are the pure in heart, for they will see God.
Pinagpala ang may pusong dalisay, sapagkat makikita nila ang Diyos.
9 Blessed are the peacemakers, for they will be called children of God.
Pinagpala ang mga mapagpayapa, sapagkat tatawagin silang mga anak ng Diyos.
10 Blessed are those who have been persecuted in the cause of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven.
Pinagpala ang mga inuusig alang-alang sa katuwiran, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
11 “Blessed are you when people insult you, and persecute you, and say all kinds of evil lies about you because of me.
Pinagpala kayo kung inaalipusta kayo at inuusig ng mga tao o pagsalitaan ng lahat ng uri ng mga masasamang bagay na pawang mga kasinungalingan ng dahil sa akin.
12 Be glad and rejoice, because your reward in heaven will be great; this is the way they persecuted the prophets who lived before you.
Magsaya kayo at labis na magalak sapagkat malaki ang inyong gantimpala sa langit. Sapagkat sa ganitong paraan inusig ng mga tao ang mga propetang nabuhay noon bago pa kayo.
13 “You are salt for the world. But if salt becomes tasteless, how can it be made salty again? It is no longer good for anything, but is thrown away, and trampled underfoot.
Kayo ang asin ng mundo. Ngunit kung nawala ang lasa ng asin, paano muling maibabalik ang alat nito? Wala na itong pakinabang pa kundi itapon at tapak-tapakan ng mga tao.
14 It is you who are the light of the world. A town that stands on a hill cannot be hidden.
Kayo ang ilaw ng mundo. Ang lungsod na nakatayo sa isang burol ay hindi maitatago.
15 People do not light a lamp and put it under a basket, but on the lamp-stand, where it gives light to everyone in the house.
Ni hindi nagsisindi ang mga tao ng lampara at ilagay sa loob ng basket, bagkus sa isang patungan ng ilawan, at magliliwanag ito sa lahat ng nasa bahay.
16 Let your light so shine before the eyes of others so that, seeing your good actions, they will praise your Father who is in heaven.
Hayaan ninyong magliwanag ang inyong ilaw sa harapan ng mga tao sa paraang makikita nila ang inyong mga mabubuting gawa at papurihin ang inyong Amang nasa langit.
17 “Do not think that I have come to do away with the Law or the prophets; I have not come to do away with them, but to complete them.
Huwag ninyong isipin na pumarito ako upang sirain ang kautusan o ang mga propeta. Naparito ako hindi upang sirain ang mga ito kundi upang ito ay tuparin.
18 For I tell you, until the heavens and the earth disappear, not even the smallest letter, nor one stroke of a letter, will disappear from the Law until all is done.
Sapagkat totoo itong sinasabi ko sa inyo, hanggang hindi lilipas ang langit at lupa, wala ni isang tuldok o kudlit man ang mawawala sa kautusan, hanggang sa ang lahat ng mga bagay ay maganap.
19 Whoever, therefore, breaks one of these commandments, even the least of them, and teaches others to do so, will be the least esteemed in the kingdom of heaven; but whoever keeps them, and teaches others to do so, will be esteemed great in the kingdom of heaven.
Kung gayon, sinuman ang lalabag ng kahit isa sa kaliit-liitan sa mga kautusang ito at nagtuturo sa iba na gawin ang paglabag nito ay tatawaging pinakahamak sa kaharian ng langit. Ngunit ang sinumang tumupad sa mga ito at itinuturo sa iba na tupariin ito ay tatawaging dakila sa kaharian ng langit.
20 Indeed I tell you that, unless you obey God’s commands better than of the teachers of the Law, and Pharisees, you will never enter the kingdom of heaven.
Sapagkat sinasabi ko sa inyo na hangga't hindi hihigit ang inyong katuwiran sa katuwiran ng mga eskriba at mga Pariseo, hindi kayo makakapasok sa kaharian ng langit.
21 “You have heard that to our ancestors it was said – ‘You must not commit murder,’ and ‘Whoever commits murder will be brought to trial.’
Inyong narinig na sinabi sa kanila noong mga unang panahon, 'Huwag kang pumatay,' at 'Sinumang papatay ay manganganib sa paghuhukom.'
22 But I say to you that anyone who is angry at their brother or sister will be brought to trial; and whoever insults their brother or sister will be brought before the High Council, while whoever calls them a fool will be in danger of the fires of Gehenna. (Geenna g1067)
Ngunit sinasabi ko sa inyo na sinumang magalit sa kaniyang kapatid ay manganganib sa paghuhukom. At kung sinuman ang magsabi sa kaniyang kapatid na, 'Wala kang kuwentang tao!' ay manganganib sa konseho. At sinumang magsabi ng, 'Hangal ka!' ay manganganib sa apoy ng impiyerno. (Geenna g1067)
23 Therefore, when presenting your gift at the altar, if even there you remember that your brother or sister has something against you,
Kaya kung ikaw ay naghahandog ng iyong kaloob sa altar at maalala mo doon ang iyong kapatid na may anumang bagay laban sa iyo,
24 leave your gift there, before the altar, go and be reconciled to them, first, then come and present your gift.
iwan mo doon ang iyong kaloob sa harap ng altar at humayo ka. Makipag-ayos ka muna sa iyong kapatid, pagkatapos ay pumunta ka at ihandog mo ang iyong kaloob.
25 Be ready to make friends with your opponent, even when you meet them on your way to the court; otherwise they might hand you over to the judge, and the judge to the judicial officer, and you will be thrown into prison.
Makipagkasundo ka agad sa nagsakdal sa iyo habang siya ay kasama mo pa sa daan patungo sa hukuman, o ipapasakamay ka ng nagsakdal sa iyo sa hukom at ipapasakamay ka ng hukom sa pinuno at ikaw ay ipapatapon sa bilangguan.
26 I tell you, you will not come out until you have paid the last cent.
Totoo itong sinasabi ko sa inyo, hindi ka kailanman makalalabas doon hanggang mapagbayaran mo ang kahuli-hulihang salapi na iyong inutang.
27 “You have heard that it was said – ‘You must not commit adultery.’
Narinig ninyo na sinabi, 'Huwag kang mangangalunya.'
28 But I say to you that anyone who looks at a woman and desires her has already committed adultery with her in his heart.
Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang tumingin sa isang babae upang siya ay pagnasaan ay nangalunya sa babaing iyon sa kaniyang puso.
29 If your right eye causes you to sin, take it out and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it thrown into Gehenna. (Geenna g1067)
At kung ang iyong kanang mata ang nagiging sanhi ng iyong pagkatisod, dukutin mo ito at itapon sa malayo sapagkat mas mabuti para sa iyo na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa maitapon ang buo mong katawan sa impiyerno. (Geenna g1067)
30 And, if your right hand causes you to sin, cut it off and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it go down to Gehenna. (Geenna g1067)
At kung ang iyong kanang kamay ang sanhi ng iyong pagkadapa, putulin mo ito at itapon sa malayo. Sapagkat mas mabuti na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa ang buo mong katawan ay mapunta sa impiyerno. (Geenna g1067)
31 “It was also said – ‘Let anyone who divorces his wife serve her with a notice of separation.’
At sinabi din, 'Kung sinuman ang magpalayas sa kaniyang asawang babae, dapat niya itong bigyan ng kasulatan ng paghihiwalay.'
32 But I say to you that anyone who divorces his wife, except on the ground of some serious sexual sin, leads to her committing adultery; while anyone who marries her after her divorce is guilty of adultery.
Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang makipaghiwalay sa kaniyang asawang babae maliban lamang kung sa sekswal na imoralidad ang dahilan nito ay nagiging sanhi ng pangangalunya ng kaniyang asawa. At kung sinumang magpakasal sa kaniya pagkatapos siyang hiwalayan ay nangangalunya rin.
33 Again, you have heard that our ancestors were told – ‘Do not break your oaths, keep your vows to the Lord.’
Narinig ninyo rin na sinabi nang mga tao noong unang panahon, 'Huwag kang manunumpa ng kasinungalingan ngunit tuparin mo ang iyong mga sumpa sa Panginoon.'
34 But I say to you that you must not swear at all, either by heaven, since that is God’s throne,
Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag na lamang kayong manumpa, huwag sa langit dahil ito ang trono ng Diyos,
35 or by the earth, since that is his footstool, or by Jerusalem, since that is the city of the Great King.
huwag sa lupa dahil ito ang tapakan ng kaniyang mga paa, huwag din sa Jerusalem dahil ito ang lungsod ng dakilang Hari.
36 Nor should you swear by your head, since you cannot make a single hair either white or black.
Huwag ka ring manumpa sa pamamagitan ng iyong ulo sapagkat ni isa mang buhok ay hindi mo kayang gawing puti o itim.
37 Let your words be simply ‘Yes’ or ‘No’; anything beyond this comes from what is evil.
Ngunit hayaan mo ang iyong salita ay maging, 'Oo, kung oo' o 'Hindi, kung hindi.' Anuman ang lalabis pa sa mga ito ay galing sa kaniya na masama.
38 “You have heard that it was said – ‘An eye for an eye and a tooth for a tooth.’
Narinig ninyo itong sinabi, 'Mata para sa mata at ngipin para sa ngipin.'
39 But I say to you that you must not resist those who wrong you; but, if anyone strikes you on the right cheek, turn the other to them also.
Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag ninyong labanan ang taong masama, sa halip, sinumang sumampal sa iyong kanang pisngi, iharap mo rin sa kaniya ang kabila.
40 If someone sues you for your shirt, let them have your cloak as well.
At kung hiniling ng sinuman na magpunta sa hukuman kasama ka at kunin ang iyong tuniko, hayaan mo rin na mapasakaniya ang iyong balabal.
41 If you are forced to carry a soldier’s pack for one mile, carry it two.
At sinumang pumilit sa iyo na maglakad ng isang milya, lumakad ka ng dalawang milya kasama niya.
42 Give to anyone who asks and, if someone wants to borrow from you, do not turn them away.
Ibigay mo ang nanghihingi sa iyo at huwag mong talikuran ang sinumang nanghihiram sa iyo.
43 You have heard that it was said – ‘You must love your neighbor and hate your enemy.’
Inyong narinig na sinabing, 'Mahalin ninyo ang inyong kapwa at kamuhian ang inyong kaaway.'
44 But what I tell you is this: love your enemies, and pray for those who persecute you,
Ngunit sinasabi ko sa inyo, mahalin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ang mga umuusig sa inyo,
45 so that you may become children of your Father who is in heaven; for he causes his sun to rise on bad and good alike, and sends rain on the righteous and on the unrighteous.
upang magiging mga anak kayo ng inyong Amang nasa langit, sapagkat pinasisikat niya ang kaniyang araw sa mga masama at mabuti at kaniyang ipinadadala ang ulan sa mga matutuwid at sa mga hindi matutuwid.
46 For, if you love only those who love you, what reward will you have? Even the tax collectors do this!
Sapagkat kung mamahalin ninyo lamang ang mga nagmamahal sa inyo, anong gantimpala ang inyong makakamit? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis?
47 And, if you only welcome your brothers and sisters, what are you doing more than others? Even the Gentiles do this!
At kung ang mga kapatid ninyo lamang ang inyong babatiin, ano ang ginawa ninyo na higit sa iba? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga Gentil?
48 You, then, must become perfect – as your heavenly Father is perfect.
Kaya dapat kayong maging ganap sapagkat ang inyong Amang nasa langit ay ganap.
