Matthew 5
1 On seeing the crowds of people, Jesus went up the hill; and, when he had taken his seat, his disciples came up to him;
ଜିସୁନ୍ ଆକୁଡ଼ାୟ୍ମରଞ୍ଜି ଆଗ୍ରିଜେନ୍ ଆନିନ୍ ଅବୟ୍ ବରୁଲୋଙନ୍ ଜିର୍ରେ ଇୟ୍ଲେ ତଙ୍କୁମେ, ଆରି ଆ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ଆମଙନ୍ ଜିର୍ରାଜି ।
2 and he began to teach them, saying:
ସିଲତ୍ତେ ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞନଙନ୍ ତନିୟନ୍ ଆସନ୍ ଉଲନେ,
3 “Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven.
“ପୁରାଡ଼ାଲୋଙନ୍ ଡୋଲେୟ୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆତେ ।
4 Blessed are the mourners, for they will be comforted.
ୟେୟେଡାମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ବନବ୍ୟୋନ୍ ଞାଙ୍ତଜି ।
5 Blessed are the gentle, for they will inherit the earth.
ଲଗଡ୍ ବୁଡ୍ଡିମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତନିୟନ୍ ଆସନ୍ ବାସାଏଞ୍ଜି ତିଆତେ ଆନିଞ୍ଜି ଞାଙ୍ତଜି ।
6 Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they will be satisfied.
ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଇସ୍ସୁମ୍ ବାତ୍ତେ କାବ୍ବାଡ଼ାନେନ୍ ଆସନ୍ ଆର୍ଲଡୟ୍ତେଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ବୋଓତଜି ।
7 Blessed are the merciful, for they will find mercy.
ସନାୟୁମ୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ସନାୟୁମନ୍ ଞାଙ୍ତଜି ।
8 Blessed are the pure in heart, for they will see God.
ମଡ଼ିର୍ ଉଗର୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍ଆଡଙ୍ ଗିୟ୍ତଜି ।
9 Blessed are the peacemakers, for they will be called children of God.
ଅନବ୍ମାୟ୍ମାୟ୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଅନ୍ଜି ଗାମ୍ଲେ ଅନୋଡ୍ଡେନ୍ ଡେତଜି ।
10 Blessed are those who have been persecuted in the cause of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven.
ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଇସ୍ସୁମ୍ ବାତ୍ତେ କାବ୍ବାଡ଼ାଡାଲନ୍ ଡନଣ୍ଡାୟନ୍ ଆଞ୍ରାଙ୍ତେଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆତେ ।”
11 “Blessed are you when people insult you, and persecute you, and say all kinds of evil lies about you because of me.
“ଆଙ୍ଗାଆଡିଡ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଲତ୍ତେଙ୍ଲୋଙ୍ଞେନ୍ ଗବ୍ରୟ୍ତବେଞ୍ଜି, ଡଣ୍ଡାୟ୍ତବେଞ୍ଜି ଆରି କାଜ୍ଜାନ୍ ପରାନ୍ସାତ୍ତିନ୍ ଆ ବର୍ନେଜି ବିରୁଦଲୋଙ୍ବେନ୍ ବର୍ତଞ୍ଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆଡିଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍ ।
12 Be glad and rejoice, because your reward in heaven will be great; this is the way they persecuted the prophets who lived before you.
ସର୍ଡାନାବା ଆରି ମଅଁୟ୍ନାବା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ଆସନ୍ ବର୍ତନ୍ନାନ୍ ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଗୋଗୋୟ୍ଡମ୍ ଆଡକ୍କୋ; ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସିଲଡ୍ ଆମ୍ମୁଙ୍ ଆ ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମର୍ଜିଆଡଙ୍ ଆନିଞ୍ଜି ଏତ୍ତେଲେମା ଡଣ୍ଡାୟେଞ୍ଜି ।”
13 “You are salt for the world. But if salt becomes tasteless, how can it be made salty again? It is no longer good for anything, but is thrown away, and trampled underfoot.
“ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପୁର୍ତିନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଆସନ୍ ବସିଡନ୍ ଅନ୍ତମ୍, ବନ୍ଡ ବସିଡନ୍ ମରେଡ୍ ତଡ୍ ଡେନ୍, ତିଆତେ ଆରି ଏଙ୍ଗାଲେ ମବ୍ରେଡ୍ତବୋ? ତିଆତେ ଆରି ଇନ୍ନିଙ୍ ବରାଁୟ୍ବାଁୟ୍ ତଡ୍, ତିଆତେ ଡୁଆରାନ୍ ସେଡ୍ତବୋ ଆରି ମନ୍ରାଞ୍ଜି ତିଆତେ ଞାଡାତଜି ଞାସଙ୍ତଜି ।”
14 It is you who are the light of the world. A town that stands on a hill cannot be hidden.
“ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପୁର୍ତିନ୍ ଆ ସନାଆର୍ । ତୋଣ୍ଡୋ ବରୁଲୋଙନ୍ ଆ ଗଡ଼ା ସଲନ୍ ଡକୋଲନ୍ ଅଃର୍ରପ୍ତିଏ;
15 People do not light a lamp and put it under a basket, but on the lamp-stand, where it gives light to everyone in the house.
ଆରି, ମନ୍ରାଞ୍ଜି ପିଙ୍କନ୍ ତର୍ରେ ମାଡ଼ିଞନ୍ ଆ ଜାୟ୍ତା ଅଃଡ୍ଡକ୍କୋଏଜି, ତିଆତେ ପିଙ୍କପିଲନ୍ ଆ ତୋଣ୍ଡୋଲୋଙ୍ ଡକ୍କୋତଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଅସିଙନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଅଡ଼୍କୋଞ୍ଜି ଅବ୍ସାଆର୍ତେ ।
16 Let your light so shine before the eyes of others so that, seeing your good actions, they will praise your Father who is in heaven.
ତିଅନ୍ତମ୍ ସନାଆର୍ବେନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଆ ତେମଡ୍ଲୋଙ୍ ଗିୟ୍ତାଏତୋ, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାବେନ୍ ଗିୟ୍ଲେ ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋତନେନ୍ ଆପେୟ୍ବେନ୍ଆଡଙ୍ ଆନିଞ୍ଜି ସେଙ୍କେତଜି ।”
17 “Do not think that I have come to do away with the Law or the prophets; I have not come to do away with them, but to complete them.
“ଞେନ୍ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ କି ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରଞ୍ଜି ଆ ଞନଙ୍ ମନାବ୍ୟାନ୍ ଆସନ୍ ଇୟ୍ଲାୟ୍, ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏବ୍ଡିସୟ୍ଡଙ୍; ମନାବ୍ୟାନ୍ ଆସନ୍ ଅଃନ୍ନିୟ୍ଲାୟ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ଅନବ୍ଡେଡମ୍ନ୍ ଆସନ୍ ଇୟ୍ଲାୟ୍ ।
18 For I tell you, until the heavens and the earth disappear, not even the smallest letter, nor one stroke of a letter, will disappear from the Law until all is done.
ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆଜାଡ଼ିଡମ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ଜାୟ୍ ରୁଆଙନ୍ ଡ ପୁର୍ତିନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ମାୟାଏ, ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ଆ ବର୍ନେଜି ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଡେଡମେନ୍ ଜାୟ୍ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ସିଲଡ୍ ବତନିଙ୍କାୟ୍ କି ବଜନବ୍ତଡ୍ ନିୟ୍ ଅଃମ୍ମାୟାଏ ।
19 Whoever, therefore, breaks one of these commandments, even the least of them, and teaches others to do so, will be the least esteemed in the kingdom of heaven; but whoever keeps them, and teaches others to do so, will be esteemed great in the kingdom of heaven.
ତିଆସନ୍ ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା କେନ୍ ଅଡ଼୍କୋ ବନାଞଞ୍ଜି ଆମଙ୍ଲୋଙ୍ ସିଲଡ୍ ଅନ୍ନିଙ୍ଆତେ ଅବୟ୍ ସନ୍ନା ବନାଞନ୍ ଆଲ୍ଲେତେ ଆରି ଏତ୍ତେଲେମା ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞନଙନ୍ ତିୟ୍ତେ, ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟଲୋଙନ୍ ଆନିନ୍ ସନ୍ନାଡମ୍ ଗାମ୍ଲେ ଓଡ୍ଡେତଜି; ବନ୍ଡ ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ତି ଅଡ଼୍କୋ ବନାଞନ୍ ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ତନେ ଆରି ଏତ୍ତେଲେମା ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞନଙନ୍ ତିୟ୍ତେ, ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟଲୋଙନ୍ ଆନିନ୍ ସୋଡ଼ାଡମ୍ ଗାମ୍ଲେ ଓଡ୍ଡେତଜି ।
20 Indeed I tell you that, unless you obey God’s commands better than of the teachers of the Law, and Pharisees, you will never enter the kingdom of heaven.
ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ସାସ୍ତ୍ରିଞ୍ଜି ଡ ପାରୁସିଞ୍ଜି ଏଙ୍ଗାଲେ ଡରମ୍ମ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଲୁମ୍ତଜି, ଆନିଞ୍ଜି ସିଲଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆରି ଗୋଗୋୟ୍ ଡରମ୍ମ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଏଃଲ୍ଲୁମ୍ଲୋ ଡେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଙ୍ଗାଲେ ଜନଙ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟଲୋଙନ୍ ଗନ୍ଲେ ଏଃର୍ରପ୍ତିଏ ।”
21 “You have heard that to our ancestors it was said – ‘You must not commit murder,’ and ‘Whoever commits murder will be brought to trial.’
“ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଅମ୍ଡଙେନ୍, ପୁର୍ବାନ୍ ଆ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବନରନ୍ ଡେଲୋ, ‘ମନ୍ରାନ୍ ଏରବ୍ବୁଡଙ୍, ଆରି ଆନା ମନ୍ରାନ୍ ରବ୍ବୁତେ, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଅନବ୍ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଡେତେ ।’
22 But I say to you that anyone who is angry at their brother or sister will be brought to trial; and whoever insults their brother or sister will be brought before the High Council, while whoever calls them a fool will be in danger of the fires of Gehenna. (Geenna g1067)
ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ବୋଞାଙନ୍ଆଡଙ୍ କାଜ୍ଜାନ୍ ବବ୍ରାବ୍ତେ, ତି ଆ ମନ୍ରାଆଡଙ୍ ଅବ୍ପନ୍ସୁଆତିତନେ । ଆରି ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ବୋଞାଙନ୍ଆଡଙ୍ ‘ଉଲ୍ଲୁ’ ଗାମ୍ତେ, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ସୋଡ଼ା ପନ୍ସୁଆତିସିଂଲୋଙନ୍ ଅବ୍ପନ୍ସୁଆତିତନେ; ଆରି ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ‘ବୁଡ୍ଡି ତଡ୍’ ଗାମ୍ତେ, ଆନିନ୍ ତଗୋନ୍ ଆବରିଜନ୍ ଆ ନରକଲୋଙ୍ ପନବ୍ରଡନ୍ ଞାଙ୍ତେ । (Geenna g1067)
23 Therefore, when presenting your gift at the altar, if even there you remember that your brother or sister has something against you,
ତିଆସନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆସନ୍ ତନମ୍ପିଲ୍ବାନ୍ ଅନମଙନ୍ ଏପାଙ୍ଲାୟ୍ ଆଡିଡ୍ ବୋଞାଙ୍ବେନ୍ ବୟନ୍ ଅନ୍ନିଙ୍ ଅବୟ୍ ବର୍ନେଲୋଙନ୍ ଅଲ୍ସଙ୍ଗତ୍ତାନ୍ ଡକୋ ଗାମ୍ଲେ ଏମନ୍ନେଏନ୍ ଡେନ୍,
24 leave your gift there, before the altar, go and be reconciled to them, first, then come and present your gift.
ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତନମ୍ପିଲନ୍ ଆ ମୁକ୍କାଗଡ୍ ତେତ୍ତେନ୍ ଅନମଙ୍ବେନ୍ ଡକ୍କୋଡାଲେ ଜିର୍ବା, ଆମ୍ମୁଙ୍ ବୋଞାଙ୍ବେନ୍ ବୟନ୍ ଇୟ୍ ମାୟ୍ମାୟ୍ନାବା ରୟ୍, ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ତିକ୍କି ଅନମଙ୍ବେନ୍ ଆୟ୍ ତିୟ୍ବା ।”
25 Be ready to make friends with your opponent, even when you meet them on your way to the court; otherwise they might hand you over to the judge, and the judge to the judicial officer, and you will be thrown into prison.
“ଅଲ୍ବାଡ୍ଡିମର୍ବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ଅନବ୍ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଆସନ୍ ସଦରନ୍ ଓରୋଙ୍ଲବେନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ସଦରନ୍ ଏଜିର୍ତେନ୍ ଆଡିଡ୍ ତଙର୍ଲୋଙନ୍ ଆନିନ୍ ସରିନ୍ ଲମାୟ୍ମାୟ୍ନାବା, ଅସମୟ୍ ଅଲ୍ବାଡ୍ଡିମର୍ବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ପନ୍ସୁଆତିମରନ୍ ଆସିଲୋଙ୍ ସୋରୋପ୍ପାୟ୍ତବେନ୍, ଆରି ପନ୍ସୁଆତିମରନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ସିପ୍ପାୟଞ୍ଜି ଆସିଲୋଙ୍ ସୋରୋପ୍ପାୟ୍ତବେନ୍, ସିପ୍ପାୟଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ବଣ୍ଡିସିଂଲୋଙନ୍ ଡକ୍କୋତବେଞ୍ଜି ।
26 I tell you, you will not come out until you have paid the last cent.
ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆଜାଡ଼ିଡମ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଅନଞିଡ୍ ତନଣ୍ଡେନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଏସୁଜ୍ଜାୟ୍ନେନ୍ ଜାୟ୍ ତେତ୍ତେ ସିଲଡ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ଜନଙ୍ ଡୁଙ୍ଲନ୍ ଜିର୍ରେ ଏଃର୍ରପ୍ତିଆୟ୍ ।”
27 “You have heard that it was said – ‘You must not commit adultery.’
“ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ‘ଏଡାରିଡଙ୍ନେ,’ ଗାମ୍ଲେ ଏଅମ୍ଡଙେନ୍ ।
28 But I say to you that anyone who looks at a woman and desires her has already committed adultery with her in his heart.
ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ପରାନ୍ସାତ୍ତିନ୍ ଇୟମ୍ଡାଲେ ଅନ୍ନିଙ୍ ଆଇବୟ୍ଆଡଙ୍ ଗିୟ୍ମଡ୍ତେ, ଆନିନ୍ ତି ଆଇମରନ୍ ବୟନ୍ ଆ ମନ୍ନଲୋଙନ୍ ଡାରିଲନେ ।
29 If your right eye causes you to sin, take it out and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it thrown into Gehenna. (Geenna g1067)
ଆରି, ଅର୍ଜଡ଼ୋମ୍ମଡ୍ବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ଇର୍ସେଲୋଙନ୍ ଗବ୍ଲୋଲବେନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ତବ୍ଲେ ସେଡ୍ବା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ସମ୍ପରା ଡଅଙ୍ବେନ୍ ନରକଲୋଙନ୍ ଆରସେଡ୍ତବେନ୍ ସିଲଡ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ମିୟ୍ମଡ୍ ମୋସ୍ସାଏତୋ । (Geenna g1067)
30 And, if your right hand causes you to sin, cut it off and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it go down to Gehenna. (Geenna g1067)
ଆରି, ଅର୍ଜଡ଼ୋମ୍ସିବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ଇର୍ସେଲୋଙନ୍ ଗବ୍ଲୋଲବେନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଡେୟ୍ଲେ ସେଡ୍ବା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ସମ୍ପରା ଡଅଙ୍ବେନ୍ ନରକଲୋଙନ୍ ଆରସେଡ୍ତବେନ୍ ସିଲଡ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ମିୟ୍ସି ମୋସ୍ସାଏତୋ ।” (Geenna g1067)
31 “It was also said – ‘Let anyone who divorces his wife serve her with a notice of separation.’
“ଆରି ବର୍ନେନ୍ ଡକୋ, ‘ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅମ୍ଡୁଙ୍ତେ, ତି ଆ ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅମ୍ରେଙଲନ୍ ତିୟେତୋ ।’
32 But I say to you that anyone who divorces his wife, except on the ground of some serious sexual sin, leads to her committing adultery; while anyone who marries her after her divorce is guilty of adultery.
ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ ଅଃଡ୍ଡାରିଲନ୍ ଜନଙ୍ଡେନ୍ ଆନ୍ନା ଡୋସା ଆସନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଅମ୍ଡୁଙ୍ତେ, ତି ଆ ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅବ୍ଡାରିନେତେ, ଆରି ଆନା ଆଡୁଙ୍ନେବଜନ୍ ବିବାତନେ, ଆନିନ୍ ଡାରିତନେ ।”
33 Again, you have heard that our ancestors were told – ‘Do not break your oaths, keep your vows to the Lord.’
“ଆରି ନିୟ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଅମ୍ଡଙ୍ଲେ ଏଜିର୍ରାୟ୍, ପୁର୍ବାନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏନ୍ନେଲେ ବନରନ୍ ଡେଲୋ, ‘ପ୍ରବୁନ୍ ଆମଙ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ଏପର୍ମାଡ଼ାଲନ୍ ତିଆତେ ଲୁମ୍ବା, ପର୍ମାଡ଼ାବେନ୍ ଏଆଲ୍ଲେଡଙେ ।’
34 But I say to you that you must not swear at all, either by heaven, since that is God’s throne,
ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଆଙ୍ଗିୟ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ରୁଆଙନ୍ ଆଞୁମ୍ଲୋଙ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ତରଙ୍କୁମ୍;
35 or by the earth, since that is his footstool, or by Jerusalem, since that is the city of the Great King.
ପୁର୍ତିନ୍ ଆଞୁମ୍ଲୋଙ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଡରକ୍କୋଜଙ୍; ଜିରୁସାଲମନ୍ ଆଞୁମ୍ଲୋଙ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ସୋଡ଼ା ରାଜାନ୍ ଆ ଗଡ଼ା;
36 Nor should you swear by your head, since you cannot make a single hair either white or black.
ଆରି ଅବବ୍ଲୋଙ୍ବେନ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତେତ୍ତେ ଆ ଉଉ ଅବୟ୍ ଓୟ୍ଲେ ଅବ୍ୟଗାଲେ କି ଅବ୍ଜେଏଲେ ଏଃର୍ରପ୍ତିଏ ।
37 Let your words be simply ‘Yes’ or ‘No’; anything beyond this comes from what is evil.
ବନ୍ଡ ‘ଓଓ’ କଡାଡ଼ିବେନ୍ ‘ଓଓ’ ଡେଏତୋ, ‘ଇଜ୍ଜା’ କଡାଡ଼ିନ୍ ‘ଇଜ୍ଜା’ ଡେଏତୋ; ଡିୟ୍ନେ ସିଲଡ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ଆରି ଗୋଗୋୟ୍ତେ, ତିଆତେ ପରାନ୍ସାତ୍ତିନ୍ ସିଲଡ୍ ଡୁଙ୍ତନାୟ୍ ।”
38 “You have heard that it was said – ‘An eye for an eye and a tooth for a tooth.’
“ଏନ୍ନେଲେ ବର୍ନେନ୍ ଡକୋ, ତିଆତେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆଅମ୍ଡଙ୍ଜି, ‘ଅମଡନ୍ ଆସନ୍ ଅମଡନ୍ ଆରି ଅଜିନ୍ ଆସନ୍ ଅଜିନ୍ ।’
39 But I say to you that you must not resist those who wrong you; but, if anyone strikes you on the right cheek, turn the other to them also.
ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ପେଲ୍ଲାମରନ୍ଆଡଙ୍ ଏଡଙ୍ଡଙେ, ଆର୍ପାୟ୍ ଆନା ଅର୍ଜଡ଼ୋମ୍ଗଡ୍ କୋତାୟ୍ତମ୍ଲୋଙ୍ବେନ୍ ତିଡ୍ତବେନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଆରି ମିୟ୍ତାଲ୍ଗଡ୍ ଆ କୋତାୟ୍ତମ୍ ନିୟ୍ ଅବ୍ତୁୟ୍ବା ।
40 If someone sues you for your shirt, let them have your cloak as well.
ଆରି ଆନ୍ନିଙ୍ ଅବୟ୍ନେ ସିନ୍ରିବେନ୍ ପାଙ୍ପାଙନ୍ ଆସନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ କେସୁଡାଲେ ପନ୍ସୁଆତିଲୋଙନ୍ କାୟ୍କାୟେନ୍ ଡେନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ମାଟବେନ୍ ନିୟ୍ ତିୟ୍ବା ।
41 If you are forced to carry a soldier’s pack for one mile, carry it two.
ଆରି ଅନ୍ନିଙ୍ ଅବୟ୍ ସିପ୍ପାୟନ୍ ଆ ଜନିରାନ୍ ବୋୟ୍ଲେ ଆମ୍ବେନ୍ଆଡଙ୍ ବଡଗାଁୟ୍ ବକୋସ ଆ ତଙର୍ ପାଙା ଗାମେନ୍ ଡେନ୍, ଆନିନ୍ ସରିନ୍ ବାଗୁ କୋସ ଜିର୍ବା ।
42 Give to anyone who asks and, if someone wants to borrow from you, do not turn them away.
ଆନା ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ବେଡ୍ତବେନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ତିୟ୍ବା, ଆରି ଆନା ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ରେୟାନ୍ ବେଡ୍ତବେନ୍, ଆନିନ୍ ଏଅସାଡଙ୍, ଆନିନ୍ ତିୟ୍ବା ।”
43 You have heard that it was said – ‘You must love your neighbor and hate your enemy.’
“ଗଡ଼ିବେନ୍ଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ବା, ଆରି ବନେରାବେନ୍ଆଡଙ୍ ଏଡ଼ୁର୍ମଡ୍ବା, ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆଅମ୍ଡଙ୍ଜି ।
44 But what I tell you is this: love your enemies, and pray for those who persecute you,
ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ବନେରାବେନ୍ଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ବା, ଆରି ଆନାଜି ଆମ୍ବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡଣ୍ଡାୟ୍ତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜି ଆସନ୍ ପାର୍ତନାନାବା,
45 so that you may become children of your Father who is in heaven; for he causes his sun to rise on bad and good alike, and sends rain on the righteous and on the unrighteous.
ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋତନେନ୍ ଆପେୟ୍ବେନ୍ ଆଅନ୍ଜି ଡେତବେନ୍; ଆନିନ୍ ପେଲ୍ଲାମରଞ୍ଜି ଡ ମନଙ୍ମରଞ୍ଜି ଆ ତୋଣ୍ଡୋଲୋଙ୍ ଆ ଓୟୋଙନ୍ ଅବ୍ଡୁଙ୍ନେତେ, ଆରି ଆନିନ୍ ଡରମ୍ମମରଞ୍ଜି ଡ ଏର୍ଡରମ୍ମମରଞ୍ଜି ଆସନ୍ ତରୁବନ୍ ଆପ୍ପାୟ୍ତାୟ୍ ।
46 For, if you love only those who love you, what reward will you have? Even the tax collectors do this!
ଆରି, ଆନାଜି ଆମ୍ବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତୁମ୍ ଏଡୁଙ୍ୟମେଞ୍ଜି ଡେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନି ଆ ପୁରସ୍କାର ଏଞାଙ୍ତେ? ପାନୁବେଡ୍ମରଞ୍ଜି ନିୟ୍ ତିଆତେ ଅଃଲ୍ଲୁମେଜି ପଙ୍?
47 And, if you only welcome your brothers and sisters, what are you doing more than others? Even the Gentiles do this!
ଆରି, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରମ୍ମଙ୍ ରମ୍ମଙ୍ ବୋଞାଙ୍ବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତୁମ୍ ଏଲୋମେଞ୍ଜି ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଇନି ଆରି ଗୋଗୋୟ୍ ଏଲୁମ୍ତେ? ଏର୍ଡର୍ନେମରଞ୍ଜି ନିୟ୍ ତିଆତେ ଅଃଲ୍ଲୁମେଜି ପଙ୍?
48 You, then, must become perfect – as your heavenly Father is perfect.
ତିଆସନ୍, ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋତନେନ୍ ଆପେୟ୍ବେନ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ସତଙ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ନିୟ୍ ଏତ୍ତେଲେ ସବ୍ତଙ୍ନାବା ।”
