Matthew 23
1 Then Jesus, speaking to the crowds and to his disciples, said,
ହେୱେଡ଼ାଲିଂ ଜିସୁ ମାନାୟାରିଂ ଆରି ଚେଲାରିଂ ଇଚାନ୍,
2 “The teachers of the Law and the Pharisees now occupy the chair of Moses.
“ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍ ମସାତି ଗାଦିତ କୁଚ୍ଚାର୍ଣ୍ଣା ।
3 Therefore practice and lay to heart everything that they preach but do not practice.
ଲାଗିଂ ହେୱାର୍ ଇନାକା କିଦେଙ୍ଗ୍ ଇନାରା, ହେଦାଂ କିୟାଟ୍ । ମାତର୍ ହେୱାର୍ତି କାମାୟ୍ କାବାଡ଼୍ତାକେ ପାଚେ ହାଲ୍ମାଟ୍ । ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାର୍ ନିଜେ ହିତି ହିକ୍ୟା ସମାନ୍ କାମାୟ୍ କିଉର୍ ।
4 While they make up heavy loads and pile them on other people’s shoulder’s they decline, themselves, to lift a finger to move them.
ହେୱାର୍ ହିକ୍ୟା ସବୁ ଲକାର୍ତି ଗାଗାଡ଼୍ ଜପି ଜବର୍ ବଜ୍ ଲାଦିକିନାର୍, ମାତର୍ ହେୱିଜ଼ୁ ବଜ୍ ପିଣ୍ଡ୍ଦେଂ କାଜିଂ ଜାର୍ତିଂ ୱାଚ୍କା ହୁକେ ପା ଅଲପ୍ ହାଂ କିଉର୍ ।
5 All their actions are done to attract attention. They widen their phylacteries, and increase the size of their tassels,
ହେୱାର୍ ଲକାଂ ଚଚ୍ଚେଙ୍ଗ୍ ଇଞ୍ଜି ଜାର୍ ଜାର୍ତି ସବୁ କାମାୟ୍ କିବାନାର୍, ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାର୍ ଜାର୍ ସାସ୍ତର୍ ବଚନ୍ ଲେକାଆତି ନିଦାଣ୍ତ ପତାତ ଡରି ଗାଚ୍ୟାତାର୍ନା ଆରି ହେୱାର୍ ହେନ୍ଦ୍ରା କେତେକ୍ ଲାମା କିତାର୍ ଆରି ଆଙ୍ଗିନି ଚେଲିଂ ଗାଜା କିତାର୍,
6 and like to have the place of honor at dinner, and the best seats in the synagogues,
ଆରେ ବଜିତ ମୁଡ଼୍ ବାହା ଆରି କୁଟୁମ୍ ଇଞ୍ଜ ମୁଡ଼୍ ବାହାତ କୁଚ୍ଚେଂ ୱାର୍ୟା ଆନାର୍ ।”
7 and to be greeted in the markets with respect, and to be called ‘Rabbi’ by everybody.
ଆରେ ଆଟ୍ ବାଜାର୍ତ ଜୱାର୍ ପାୟାଦେଂ ଆରି ମାନାୟ୍ତିଂ “ଏ ଗୁରୁ” ଇଞ୍ଜି ଇନ୍ୟା ଆଦେଂ ୱାର୍ୟା ଆନାର୍ ।
8 But do not allow yourselves to be called ‘Rabbi,’ for you have only one teacher, and you yourselves are all brothers and sisters.
ମାତର୍ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଗୁରୁ ଇଞ୍ଜି କୁକ୍ୟାମାଟ୍, ଇନାକିଦେଂକି ମିୱାର୍ତି ରକାନ୍ ଗୁରୁ ଆରି ଏପେଙ୍ଗ୍ ୱିଜ଼ାକାଦେର୍ ଟଣ୍ଡାର୍ ।
9 And do not call anyone on the earth your ‘Father,’ for your have only one Father, the heavenly Father.
ଆରେ, ପୁର୍ତିତ ଇନେରିଂ ଏ ଆବା ଇନ୍ମାଟ୍, ଇନାକିଦେଂକି ମିୱାର୍ତି ରୱାନ୍ ଆବା, ହେୱାନ୍ ସାର୍ଗେତ ମାନାନ୍ ।
10 Nor must you allow yourselves to be called ‘leaders,’ for you have only one leader, the Christ.
ଆରେ, ମାଲିକ୍ ଇଞ୍ଜି ପା ଇନେର୍ କୁକ୍ତେମେର୍, ଇନାକିଦେଂକି ରକାନ୍ ମତର୍ ମି ମାଲିକ୍ ଆନାନା କ୍ରିସ୍ଟ ।
11 The person who wants to be the greatest among you must be your servant.
ମାତର୍ ମି ବିତ୍ରେ ଇମ୍ଣାକାନ୍ ଗାଜାକାନ୍, ହେୱାନ୍ ମି ହେବା କିନାକାନ୍ ଆନାନ୍ ।
12 Whoever exalts themselves will be humbled, and whoever humbles themselves will be exalted.
ଇନେର୍ ଜାର୍ତିଂ ଉଚ୍ କିନାନ୍, ତାଙ୍ଗ୍ ନିଚ୍କିୟା ଆନାତ୍ ଆରି ଇନେର୍ ଜାର୍ତିଂ ନିଚ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନିଂ ଉଚ୍ କିୟା ଆନାତ୍ ।
13 But alas for you, teachers of the Law and Pharisees, hypocrites that you are! You turn the key of the kingdom of heaven in people’s faces. For you do not go in yourselves, and do not allow those who try to go in to do so.
“ହାୟ୍, ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରେ ପାରୁସିକାଦେର୍, ମି ସେସ୍ ଦସା ଏଚେକ୍ ବଇଁକାର୍! ଆଡ଼େ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦାର୍ମି କୁଦା, ସାର୍ଗେ ରାଜିନି ହଣି ଦୁୱେର୍ ଗେସ୍ତି ଇଡ଼୍ତାଦେର୍ଣ୍ଣା । ନିଜେ ହେବେ ହଣୁଦେରା ଆରି ଇମ୍ଣାକାର୍ ହଣ୍ଡେଙ୍ଗ୍ ସେସ୍ଟା କିନାରା, ହେୱାରିଂ ହାଜ଼ି ପିସ୍ତି ହିଉଦେରା ।
ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍, ମି ଦସା ବେସି ଆବ୍ଡ଼ୁ ଆନାତ୍ ।”
15 Alas for you, teachers of the law and Pharisees, hypocrites that you are! You scour land and sea to make a single convert, and, when they are gained, you make them twice as deserving of Gehenna as you are yourselves. (Geenna g1067)
ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଆରେ “ସାସ୍ତିର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍, ଦସା ବେସି ଆବ୍ଡ଼ୁ । ଏପେଙ୍ଗ୍ ହାମ୍ଦୁର୍ ନାସି ଦେସ୍ତ ହାଲ୍ଜି ରକାନିଂ ମି ଦରମ୍ତ ମୁଚ୍ଚେଂ କାଜିଂ ଡେକ୍ଚି ବୁଲାନାଦେରା । ମାତର୍ ହେ ଲାକେ ରୱାନିଂ ଗାଟା ଆତିସ୍, ତାଙ୍ଗ୍ ନରକ୍ ହାନି କାଜିଂ ମିତାଂ ରି ଗୁଣ୍ ଆଦିକ୍ କିୟ୍କିତାଦେର୍ଣ୍ଣା!” (Geenna g1067)
16 Alas for you, you blind guides! You say ‘if any swear by the Temple, their oath counts for nothing; but, if anyone swears by the gold of the Temple, their oath is binding them’!
“ଆଡ଼େ କାଣା ହାଜ଼ି ଚଚ୍ନାକାଦେର୍, ମି ଦସା ଏଚେକ୍ କସ୍ଟମାନାତ୍ । ଏପେଙ୍ଗ୍ ସିକ୍ୟା ହିଜ଼ି ମାନାଦେର୍, ଇନେର୍ ମନ୍ଦିର୍ ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିତିସ୍, ହେଦାଂ ହେୱାନ୍ ମାନିକିଦେଂ ବଲତ୍କାର୍ ଆକାୟ୍, ମାତର୍ ମନ୍ଦିର୍ତ ମାନି ହନା ତର୍ଦ ଇନେର୍ ପାର୍ମାଣ୍ କିତାର୍, ହେୱାନିଂ ହେଦାଂ ମାନିକିଦେଂ ପଡ଼ାନାତ୍ ।
17 Fools that you are and blind! Which is the more important? The gold? Or the Temple which has given sacredness to the gold?
ଡ଼େ କାଣା ନିର୍ବୁଦିୟାର୍, ହନା ଗାଜା କି ହନାତିଂ ପୁଇପୁୟା କିଜ଼ି ମାନି ମନ୍ଦିର୍ ଗାଜା?”
18 You say, too, ‘If anyone swears by the altar, their oath counts for nothing, but, if anyone swears by the offering placed on it, their oath is binding on them’!
ଆରେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଇଞ୍ଜିମାନାଦେର୍, ଇନେର୍ ଗାର୍ଣିତ ପାର୍ମାଣ୍ କିତିସ୍ ହେଦାଂ ଇନାକା ଆକାୟ୍, ମତର୍ ଇମ୍ଣାକାର୍ ତା ଜପି ମାନି ଆକାତ୍ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ତାକେ ମାନାଦେରା ।
19 Blind indeed! Which is the more important? The offering? Or the altar which gives sacredness to the offering?
ଡ଼େ କାଣାର୍, ଇମ୍ଣାକା ମୁଡ଼୍ଦାକା-ଗାର୍ଣି କି ଆକାତ୍ତିଂ ପୁଇପୁୟା କିଜ଼ି ମାନି ଗାର୍ଣି?
20 Therefore a person, swearing by the altar, swears by it and by all that is on it,
ଲାଗିଂ, ଇନେର୍ ଗାର୍ଣି ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ଗାର୍ଣି ଆରି ତା ଜପି ମାନି ୱିଜ଼ୁ ଆକାତ୍ ଆଡ଼୍ମାଡ଼୍ଦିଂ ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍ ।
21 and a person, swearing by the Temple, swears by it and by him who dwells in it,
ଆରେ, ଇନେର୍ ମନ୍ଦିର୍ ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ମନ୍ଦିର୍ ଆରି ହେବେ ବାହାକିତିକାଂ ଇସ୍ୱର୍ ତର୍ଦାଂ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍;
22 while a person, swearing by heaven, swears by the throne of God, and by him who sits on it.
ଆରେ, “ଇନେର୍ ସାର୍ଗେତିଂ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ଇସ୍ୱର୍ତି ଗାଦି ହେବେ କୁଚ୍ଚି ମାଚି ଇସ୍ୱର୍ ତର୍ଦାଂ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍ ।”
23 Alas for you, teachers of the Law and Pharisees, hypocrites that you are! You pay tithes on mint, fennel, and caraway seed, and have neglected the weightier matters of the Law – justice, mercy, and good faith. These last you ought to have put into practice, without neglecting the first.
“ଡ଼େ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍ ଇନାକିଦେଂକି ଏପେଙ୍ଗ୍ ପଦିନା, ସଁପ୍, ଆରି ଜିରାତିଂ ଦସ୍ବାଗ୍ ର ବାଗ୍ ଇସ୍ୱର୍ତିଂ ଦାନ୍ ହିନାଦେରା । ଆରେ ବିଦିନି ଆଗେ ବିସ୍ରେକାଂ ହୁଡ଼୍ୱାଙ୍ଗ୍ ଆତିସ୍ପା ଅବ୍ୟାସ୍ କିନାକା ଲଡ଼ା, ନ୍ୟାୟ୍ ବିଚାର୍, ଦୟା, ଆରେ ପାର୍ତିତିଂ ଇ ସବୁ ପିସ୍ତାର୍ଣ୍ଣା; ମାତର୍ ଇ ୱିଜ଼ୁ ମାନି କିନାକା ଆରି ବିନ୍ ସବୁ ପିହ୍ନାକା ମାନାତ୍ ।”
24 You blind guides, to strain out a gnat and to swallow a camel!
“ଡ଼େ କାଣା ହାଜ଼ି ଚଚ୍ନାକାଦେର୍, ଏପେଙ୍ଗ୍ ପ୍ରାଚ୍ତିଂ ପୁଚାଦେର୍ଣ୍ଣା, ମାତର୍ ଉଟ୍ତିଂ ଗୁସ୍ସି ମାନାଦେର୍ ।”
25 Alas for you, teachers of the Law and Pharisees, hypocrites that you are! You clean the outside of the cup and the dish, but inside they are filled with the results of greed and self-indulgence.
“ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ କେତେକ୍ ବଇଁକାର୍ ମି ସେସ୍ ହାଜ଼ି, ଡ଼େ ଦରମ୍ ଗୁରୁ ଆରି ପାରୁସିର୍ । ଏପେଙ୍ଗ୍ ଗିନା ଆରି ତାଡ଼ିଆନି ବାର୍ ବାଗାଙ୍ଗ୍ ସକଟ୍ କିଜ଼ି ମାନାଦେର୍, ମାତର୍ ହେୱାକାଂ ବିତ୍ରେ ଆକର୍ ଆରି ଦାରିକାମ୍ତ ବାର୍ତି ।”
26 You blind Pharisee! First clean the inside of the cup and the dish, so that the outside may become clean as well.
“କାଣା ପାରୁସିର୍! ଆଗେ ଗିନାନି ବିତ୍ରେ ସକଟ୍ କିୟାଟ୍, ଇନେସ୍ ହେବେନିକା ବାର୍ତ ପା ନିର୍ମଲ୍ ଆନାତ୍ ।”
27 Alas for you, teachers of the Law and Pharisees, hypocrites that you are! You are like whitewashed tombs, which indeed look fair outside, while inside they are filled with dead people’s bones and all kinds of filth.
“ହାୟ୍, ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ କାପ୍ଟିୟାର୍ ସାସ୍ତିର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍, ଇନେକିଦେଂକି ଏପେଙ୍ଗ୍ ଡ଼ିଞ୍ଜିନି ରଙ୍ଗ୍ନି ଦୁଗେର୍ ଲାକେ । ହେଦାଂ ବାର୍ତ ହଲ୍ନାକା ଚଞ୍ଚାନାତ୍, ମାତର୍ ବିତ୍ରେ ହାତାକାର୍ତି ମେର୍ଗାଣା ପ୍ଡେକୁ ଆରି ସବୁ ବାନି ବିଟାଡ଼୍ତ ବାର୍ତି;
28 It is the same with you. Outwardly, and to others, you have the look of religious people, but inwardly you are full of hypocrisy and sin.
ହେ ଲାକେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ପା ବାର୍ତ ମାନାୟାର୍ କାଣ୍କୁକାଂ ଦାର୍ମି ଚନ୍ଞ୍ଜାନାଦେର୍, ମାତର୍ ମି ବିତ୍ରେ କୁଟ୍ ଆରି ପାପ୍ତ ବାର୍ତି ।”
29 Alas for you, teachers of the Law and Pharisees, hypocrites that you are! You build the tombs of the prophets, and decorate the monuments of religious people,
“ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁ ଆରି ପାରୁସିର୍ ମି ଦସା କେତେକ୍ ବଇଁକାର୍ ଆନାତ୍! ଇନାକିଦେଂକି ଏପେଙ୍ଗ୍ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାର୍ତି ଦୁଗେର୍ ହଲ୍ନାକା ରଚ୍ଚି ଆରି ଦାର୍ମିର୍ତି ଦୁଗେର୍କାମ୍ ହଲିକିଜ଼ି ମାନାଦେର୍,
30 and say ‘Had we been living in the days of our ancestors, we should have taken no part in their murder of the prophets!’
ଆସେଙ୍ଗ୍ ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ମା ଆବା ଲାତ୍ରା ସମୁତ ମାଚିସ୍, ତେବେ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାର୍ତାଂ ନେତେର୍ତ ହେୱାର୍ତି ମେହାଣ୍ ଆମାଟ୍ ।
31 By doing this you are furnishing evidence against yourselves that you are true children of the people who murdered the prophets.
ଲାଗିଂ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଜେ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାର୍ ପାଗ୍ନାକାର୍ ଲାତ୍ରାକାଦେର୍, ହେ ବିସ୍ରେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଆଁ ଜାର୍ ଜାର୍ କାଜିଂ ସାକି ହିନାଦେରା ।”
32 Go on then, finish what your ancestors began!
“ବାଟିଙ୍ଗ୍ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଆଗେ ତାଙ୍ଗାଟ୍, ମି ଆବାଲାତ୍ରାତି ବାକି କାମାୟ୍ତିଂ ପୁରା କିୟାଟ୍ ।”
“ଡ଼େ ରାଚ୍କୁ! କାଲାଟିରାଚ୍ନି ବସ୍ୟାର୍! ନରକ୍ ଡାଣ୍ଡ୍ତାଂ ରାକ୍ୟା ପାୟା ଆନାପ୍ ଇଞ୍ଜି ଇନେସ୍ ଆହା କିନାଦେରା? (Geenna g1067)
34 That is why I send you prophets, wise people, and teachers of the Law, some of whom you will crucify and kill, and some of whom you will scourge in your synagogues, and persecute from town to town;
ଲାଗିଂ ଆନ୍ ଇଞ୍ଜ୍ନାଙ୍ଗା; ମି ତାକେ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍କିନାକାର୍, ହିକାୟ୍କିନି ଗୁରୁ ଆରି ଗିଆନିରିଂ ପକ୍ତାନାଂ । ହେୱାର୍ ବିତ୍ରେ କେତେଜାଣ୍ତିଂ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଟୁଣାଦେର୍, କେତେକ୍ ଜାଣ୍ତିଂ କ୍ରୁସ୍ତ ଦୁପ୍ନାଦେର୍, ଆରି ବିନ୍ଲୁଗାଂ କୁଟୁମ୍ ଇଞ୍ଜ କର୍ଡା ହୁକେ ଇଡ଼୍ଜି ର ଗାଡ଼୍ଦାଂ ଆରେ ର ଗାଡ଼୍ଦ ପେସ୍ନାଦେର୍ ।
35 so that on your heads may fall every drop of innocent blood split on earth, from the blood of innocent Abel down to that of Zechariah, Barachiah’s son, whom you murdered between the Temple and the altar.
ଇନେସ୍କି ଦର୍ମି ହେବଲ୍ତାଂ ନେତେର୍ତାଂ, ଇମ୍ଣି ବେରିକିୟତି ମେହି ଜିକରିୟ ଏପେଙ୍ଗ୍ ମନ୍ଦିର୍ନି ପୁଇପୁୟା ବାହାତ ଆରି ଗାର୍ଣି ମାଦ୍ନି ବାହାତ ଅସ୍ତାଦେର୍, ତା ଅସ୍ତି ପାତେକ୍ ପୁର୍ତିତ ଜେତେକ୍ ଦାର୍ମି ଲଗାରିଂ ଅସ୍ତାର୍ଣ୍ଣା, ହେ ୱିଜ଼ାକାର୍ତି ହାନି ଦାଣ୍ଡ୍ ମି ଜପି ଆର୍ଦାନାତ୍ ।
36 All this, I tell you, will come home to the present generation.
ଆନ୍ ମିଙ୍ଗ୍ ହାତ୍ପା ଇଞ୍ଜ୍ନାଙ୍ଗା, ଇ ୱିଜ଼ାର୍ ମାନାୟାରିଂ ଅସ୍ତିଲେ ନଂନି ମାନାୟ୍ ଜପି ଇ ସବୁ ପଡ଼ାନାତ୍ ।”
37 Jerusalem! Jerusalem! She who slays the prophets and stones the messengers sent to her – Oh, how often have I wished to gather your children around me, as a hen gathers her brood under her wings, and you would not come!
“ଏ ଜିରୁସାଲମ୍, ଏ ଜିରୁସାଲମ୍ । ଏନ୍ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍କିନାକାରିଂ ଟୁଟାୟ୍ନା ଆରି ଇସ୍ୱର୍ ପକ୍ତି କାବୁର୍ ହିନାକାରିଂ କାଲ୍କୁ ଇଡ଼୍ନାର୍ । କୁଜ଼ୁ ତା ମାରା ତାରେନ୍ ହିମ୍ଣାକାଂ ଆସ୍ତି ଇଡ୍ତି ଲାକେ, ନି ଲକ୍ତିଂ ନା କାକା ତାରେନ୍ ରାକ୍ୟାକିଦେଂ କାଜିଂ ଆନ୍ କେତେହଟ୍ ସେସ୍ଟା କିତାଂନ୍ନା । ମାତର୍ ଏନ୍ନାଙ୍ଗ୍ ହେଦାଂ କିଦେଙ୍ଗ୍ ହିଦ୍ୱାତାୟ୍ନା ।
38 Verily, your house is left to you desolate!
ହୁଡ଼ା, ମି ମନ୍ଦିର୍ ମି କେଇଦ ପିସ୍ତି ହିଦ୍ୟାଆନାତା ।
39 For nevermore, I tell you, will you see me, until you say – ‘Blessed is He who comes in the name of the Lord!’”
ଆନ୍ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ହାତ୍ପା ଇଞ୍ଜି ଇଟ୍ନାଙ୍ଗା, ‘ମାପ୍ରୁ ତର୍ଦ ଇନେର୍ ୱାନାରା, ହେୱାନ୍ ଦନ୍ୟ’ ଇଦାଂ ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ପାତେକ୍ ଇନ୍ୱାତାଂନ୍ନା, ନଙ୍ଗ୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଏନ୍ନାଙ୍ଗ୍ ଆରେ ହୁଡ଼୍ଦେଂ ଆଡୁୟ୍ ।”
