Proverbs 29
1 He who is often rebuked and stiffens his neck will be destroyed suddenly, with no remedy.
Człowiek, który na częste karanie zatwardza kark swój, nagle zniszczeje, i nie wskóra.
2 When the upright thrive, the people rejoice; but when the wicked rule, the people groan.
Gdy się rozmnażają sprawiedliwi, weseli się lud; ale gdy panuje bezbożnik, wzdycha lud.
3 Whoever 'ahav ·affectionately loves· wisdom brings joy to his father; but a companion of prostitutes squanders his wealth.
Mąż, który miłuje mądrość, uwesela ojca swego; ale kto chowa nierządnicę, traci majętność.
4 The king by mishpat ·justice· makes the land stable, but he who takes bribes tears it down.
Król sądem ziemię utwierdza; ale mąż, który dary bierze, podwraca ją.
5 A man who flatters his neighbor spreads a net for his feet.
Człowiek, który pochlebia przyjacielowi swemu, rozciąga sieć przed nogami jego.
6 An evil man is snared by his rebellious breach of relationship, but the upright can sing and be glad.
Występek złego jest mu sidłem; ale sprawiedliwy śpiewa i weseli się.
7 The upright care about justice for the poor. The wicked are not concerned about knowledge.
Sprawiedliwy wyrozumiewa sprawę nędznych; ale niezbożnik nie ma na to rozumu i umiejętności.
8 Mockers stir up a city, but wise men turn away anger.
Mężowie naśmiewcy zawodzą miasto; ale mądrzy odwracają gniew.
9 If a wise man goes to court with a foolish man, the fool rages or scoffs, and there is no peace.
Mąż mądry, wiedzieli spór z mężem głupim, choćby się gniewał, choćby się też śmiał, nie będzie miał pokoju.
10 The bloodthirsty hate a man of integrity; and they seek the life of the upright.
Mężowie krwawi nienawidzą uprzejmego; ale uprzejmi staranie wiodą o duszę jego.
11 A fool vents all of his anger, but a wise man brings himself under control.
Wszystkiego ducha swego wywiera głupi, ale mądry na dalszy czas go zawściąga.
12 If a ruler listens to lies, all of his officials are wicked.
Pana, który rad słucha słów kłamliwych, wszyscy słudzy jego są niepobożni.
13 The poor man and the oppressor have this in common: Adonai gives sight to the eyes of both.
Ubogi i zdzierca spotkali się; a wszakże obydwóch oczy Pan oświeca.
14 The king who fairly judges the poor, his throne shall be established forever.
Króla, który sądzi uciśnionych według prawdy, stolica jego na wieki utwierdzona będzie.
15 The rod of correction gives wisdom, but a child left to himself causes shame to his mother.
Rózga i karność mądrość daje; ale dziecię swawolne zawstydza matkę swoję.
16 When the wicked increase, rebellious breach of relationships increases; but the upright will see their downfall.
Gdy się rozmnażają niezbożni, rozmnaża się i przestępstwo; ale sprawiedliwi upadek ich oglądają.
17 Correct your son, and he will give you peace; yes, he will bring delight to your soul.
Karz syna twego, a sprawić odpocznienie, i sposobi rozkosz duszy twojej.
18 Where there is no revelation, the people cast off restraint; but one who keeps the Torah ·Teaching· is blessed.
Gdy proroctwo ustaje, lud bywa rozproszony; ale kto strzeże zakonu, błogosławiony jest.
19 A servant can’t be corrected by words. Though he understands, yet he will not respond.
Sługa nie bywa słowami naprawiony; bo choć rozumie, jednak nie odpowiada.
20 Do you see a man who is hasty in his words? There is more hope for a fool than for him.
Ujrzysz człowieka skwapliwego w sprawach swoich; ale lepsza jest nadzieja o głupim, niż o nim.
21 He who pampers his servant from youth will have him become a son in the end.
Kto w rozkoszy chowa z dzieciństwa sługę swego, na ostatek będzie chciał być za syna.
22 An angry man stirs up strife, and a wrathful man abounds in rebellious breach of relationships.
Człowiek gniewliwy wszczyna zwadę, a pierzchliwy wiele grzeszy.
23 A man’s pride brings him low, but one of lowly spirit gains kavod ·weighty glory·.
Pycha człowiecza poniża go; ale pokorny w duchu sławy dostępuje.
24 Whoever is an accomplice of a thief is an enemy of his own soul. He sh'ma ·hears obeys· an oath, but dares not testify.
Kto spółkuje ze złodziejem, ma w nienawiści duszę swoję; także też kto przeklęstwa słyszy, a nie objawia go.
25 The fear of man proves to be a snare, but whoever puts his trust in Adonai is kept safe.
Strach człowieczy stawia sobie sidło; ale kto ma nadzieję w Panu, wywyższony będzie.
26 Many seek the ruler’s favor, but a man’s mishpat ·justice· comes from Adonai.
Wiele tych, co szukają twarzy panów; aleć od Pana jest sąd każdego.
27 A dishonest man detests the upright, and the upright in their ways detest the wicked.
Sprawiedliwym jest mąż niezbożny obrzydliwością; a zasię kto w uprzejmości chodzi, jest niezbożnym obrzydliwością.
