Luke 7
1 After he had finished speaking in the hearing of the people, he entered into Capernaum [Village-Comfort, Village-Compassion].
| لەدوای ئەوەی عیسا لە وتەکانی بووەوە بۆ ئەو خەڵکەی کە گوێیان لێدەگرت، چووە ناو کەفەرناحوم. |
2 A certain centurion’s servant, who was dear to him, was sick and at the point of death.
| سەرپەلێک کۆیلەیەکی هەبوو زۆری خۆشدەویست، نەخۆش بوو و لە سەرەمەرگدا بوو. |
3 When he heard about Yeshua [Salvation], he sent to him elders of the Jews [Praisers], asking him to come and save his servant.
| کاتێک سەرپەلەکە هەواڵی عیسای بیست، پیرانی جولەکەی ناردە لای بۆ ئەوەی داوای لێ بکەن کە بێت و کۆیلەکەی چاک بکاتەوە. |
4 When they came to Yeshua [Salvation], they begged him earnestly, saying, “He is worthy for you to do this for him,
| ئەوانیش هاتنە لای عیسا و بە دڵ لێی پاڕانەوە و گوتیان: «شایانی ئەوەیە کە ئەمەی بۆ بکەیت، |
5 for he has agapao ·total devotion love· towards our nation, and he built our synagogue for us.”
| چونکە گەلی ئێمەی خۆشدەوێت و کەنیشتی بۆمان دروستکردووە.» |
6 Yeshua [Salvation] went with them. When he was now not far from the house, the centurion sent friends to him, saying to him, “Lord, don’t trouble yourself, for I am not worthy for you to come under my roof.
| عیساش لەگەڵیان چوو. بەڵام زۆری نەمابوو بگاتە ماڵەکە کە سەرپەلەکە هاوڕێکانی نارد پێی بڵێن: «گەورەم، ئەزیەت مەکێشە، شایانی ئەوە نیم خۆت بێیتە ماڵەکەم، |
7 Therefore I didn’t even think myself worthy to come to you; but say the word, and my servant will be healed.
| لەبەر ئەوە خۆمم بە شایانی ئەوە نەزانی کە بێمە لات. تەنها وشەیەک بفەرموو، خزمەتکارەکەم چاکدەبێتەوە، |
8 For I also am a man placed under authority, having under myself soldiers. I tell this one, ‘Go!’ and he goes; and to another, ‘Come!’ and he comes; and to my servant, ‘Do this,’ and he does it.”
| چونکە منیش خۆم کەسێکم لەژێر فەرماندام، سەربازیشم لەژێر دەستدایە. بەمە دەڵێم:”بڕۆ،“دەڕوات؛ بەوی دیکەش دەڵێم:”وەرە،“دێت؛ بە کۆیلەکەشم دەڵێم:”ئەمە بکە،“دەیکات.» |
9 When Yeshua [Salvation] heard these things, he marveled at him, and turned and said to the multitude who followed him, “I tell you, I have not found such great trusting faith, no, not in Israel [God prevails].”
| کاتێک عیسا گوێی لەمە بوو، پێی سەرسام بوو، ئینجا ئاوڕی لەو خەڵکە دایەوە کە دوای کەوتبوون، فەرمووی: «پێتان دەڵێم، لە ئیسرائیلدا باوەڕێکی بەهێزی ئاوام نەدیوە.» |
10 Those who were sent, teshuvah ·completely returning· to the house, found that the servant who had been sick was well.
| ئەوانەی نێردرابوون گەڕانەوە ماڵەکە، بینییان کۆیلەکە چاک بووەتەوە. |
11 Soon afterwards, he went to a city called Nain. Many of his disciples, along with a great multitude, went with him.
| بۆ ڕۆژی پاشتر، عیسا بۆ شارێک چوو ناوی نایین بوو، قوتابییەکانی و خەڵکێکی زۆری لەگەڵ چوون. |
12 Now when he came near to the gate of the city, behold, one who was dead was carried out, the only son of his mother, and she was a widow. Many people of the city were with her.
| کاتێک لە دەروازەی شارەکە نزیک بووەوە، تەرمێکی بینی بەسەر شانی خەڵکەوە، ئەویش کوڕە تاقانەی بێوەژنێک بوو، خەڵکێکی زۆری شارەکەی لەگەڵ بوو. |
13 When the Lord saw her, he had compassion on her, and said to her, “Don’t cry.”
| کاتێک مەسیح ژنەکەی بینی، دڵی پێی سووتا و پێی فەرموو: «مەگریێ.» |
14 He came near and touched the coffin, and the bearers stood still. He said, “Young man, I tell you, arise!”
| ئینجا هاتە پێشەوە و دەستی لە دارەمەیتەکە دا، هەڵگرانی ڕاوەستان. فەرمووی: «ئەی کوڕی گەنج، پێت دەڵێم، هەستە!» |
15 He who was dead sat up, and began to speak. And he gave him to his mother.
| مردووەکە ڕاستبووەوە و دەستی کرد بە قسەکردن، عیساش دایەوە دەست دایکی. |
16 Fear took hold of all, and they glorified God, saying, “A great prophet has arisen among us!” and, “God has visited his people!”
| هەموو ترسیان لێ نیشت، ستایشی خودایان کرد و گوتیان: «لەناوماندا پێغەمبەرێکی مەزن دەرکەوتووە، خوداش گەلەکەی خۆی بەسەرکردەوە!» |
17 This report went out concerning him in the whole of Judea [Praise], and in all the surrounding region.
| ئەم هەواڵەی ئەو لە هەموو یەهودیا و هەموو ناوچەکانی دەوروپشت بڵاو بووەوە. |
18 The disciples of John [Yah is gracious] told him about all these things.
| قوتابییەکانی یەحیا هەموو ئەمانەیان بە یەحیا ڕاگەیاند. ئەویش دووان لە قوتابییەکانی بانگکرد و |
19 John [Yah is gracious], calling to himself two of his disciples, sent them to Yeshua [Salvation], saying, “Are you the one who is coming, or should we look for another?”
| ناردنی بۆ لای مەسیحی خاوەن شکۆ بۆ ئەوەی لێی بپرسن: «ئایا تۆی ئەوەی کە دێت، یان چاوەڕێی یەکێکی دیکە بکەین؟» |
20 When the men had come to him, they said, “John [Yah is gracious] the Immerser has sent us to you, saying, ‘Are you he who comes, or should we look for another?’”
| پیاوەکان هاتنە لای عیسا و گوتیان: «یەحیای لەئاوهەڵکێش ئێمەی بۆ لات ناردووە، دەڵێت:”ئایا تۆی ئەوەی کە دێت، یان چاوەڕێی یەکێکی دیکە بکەین؟“» |
21 In that hour he cured many of diseases and plagues and evil spirits; and to many who were blind he gave sight.
| لەو کاتەدا عیسا زۆر کەسی لە نەخۆشی و دەرد و ڕۆحە پیسەکان چاککردەوە، بینایی بە چاوی زۆر لە کوێرەکان بەخشی. |
22 Yeshua [Salvation] answered them, “Go and tell John [Yah is gracious] the things which you have seen and heard: that the blind receive their sight, the lame walk, the people afflicted with tzara'at ·leprosy· are cleansed, the deaf hear, the dead are raised up, and the poor have good news preached to them.
| ئینجا لە وەڵامدا پێی فەرموون: «بڕۆن چیتان بینی و بیستتان بە یەحیای ڕابگەیەنن، کوێر دەبینێت، شەل دەڕوات، گەڕوگول پاک دەبێتەوە، کەڕ دەبیستێت، مردوو هەڵدەستێتەوە و هەژار مزگێنی پێدەدرێت. |
23 Blessed is he who finds no occasion for being scandalized ·to entrap, to cause weak knees that waiver, stumbling block that causes falling, distrusting one that should be trusted and obeyed, disapproving of authority, to judge unfavorably causing displeasure, indignant· in me.”
| خۆزگە دەخوازرێ بەوەی گومانم لێ ناکات.» |
24 When John [Yah is gracious]’s messengers had departed, he began to tell the multitudes about John [Yah is gracious], “What did you go out into the wilderness to see? A reed shaken by the wind?
| کاتێک نێردراوانی یەحیا ڕۆیشتن، عیسا ڕووی لە خەڵکەکە کرد و سەبارەت بە یەحیا فەرمووی: «بۆ بینینی چی چوونە چۆڵەوانی؟ قامیشێک کە با دەیجوڵێنێتەوە؟ |
25 But what did you go out to see? A man clothed in soft clothing? Behold, those who are gorgeously dressed, and live delicately, are in kings’ courts.
| ئەی بۆ بینینی چی چوون؟ مرۆڤێک کە جلوبەرگی گرانبەهای پۆشیوە؟ نەخێر، ئەوانەی جلوبەرگی گرانبەها دەپۆشن و خۆش ڕادەبوێرن لە کۆشکەکان دەژین. |
26 But what did you go out to see? A prophet? Yes, I tell you, and much more than a prophet.
| ئەی بۆ بینینی چی چوون؟ پێغەمبەرێک؟ بەڵێ، پێتان دەڵێم، لە پێغەمبەریش مەزنتر. |
27 This is he of whom it is written, ‘Behold, I send my messenger before your face, who will prepare your way before you.’
| یەحیا ئەو کەسەیە کە دەربارەی نووسراوە: «[من نێردراوی خۆم لەپێشتەوە دەنێرم، ئەوەی ڕێگات بۆ ئامادە دەکات.] |
28 “For I tell you, among those who are born of women there is not a greater prophet than John [Yah is gracious] the Immerser, yet he who is least in God’s Kingdom is greater than he.”
| من پێتان دەڵێم: لەنێو ئەوانەی لە ژن لەدایک بوون، کەس لە یەحیا پایەبەرزتر نییە، بەڵام بچووکترینی ئەوەی لە شانشینی خودایە لەو پایەبەرزترە.» |
29 When all the people and the tax collectors heard this, they declared God to be just, having been immersed with John [Yah is gracious]’s mikvah ·ritual washing baptism·.
| هەموو ئەوانەی گوێیان لێبوو، تەنانەت باجگرانیش دانیان بە دادپەروەری خودا نا، چونکە بە دەستی یەحیا لە ئاو هەڵکێشرا بوون. |
30 But the Pharisees [Separated] and the Torah-experts rejected ·to set aside, neutralize, violate, cast off, nullify, make void· the counsel of God, not being immersed by him themselves.
| بەڵام فەریسی و تەوراتناس خواستی خودایان دەرهەق بە خۆیان ڕەتکردەوە، چونکە لەسەر دەستی ئەو لە ئاو هەڵنەکێشرابوون. |
31 “To what then will I liken the people of this generation? What are they like?
| عیسا بەردەوام بوو و فەرمووی: «ئەم نەوەیە بە چی بەراورد بکەم؟ لە چی دەچن؟ |
32 They are like children who sit in the marketplace, and call to one another, saying, ‘We piped to you, and you didn’t dance. We mourned, and you didn’t weep.’
| لەو منداڵانە دەچن کە لە بازاڕدا دانیشتوون و یەکتری بانگ دەکەن و دەڵێن: «”زوڕنامان بۆ لێدان و هەڵنەپەڕین، شینمان بۆ گێڕان و نەگریان.“ |
33 For John [Yah is gracious] the Immerser came neither eating bread nor drinking wine, and you say, ‘He has a demon.’
| یەحیای لەئاوهەڵکێش هات، نە نان دەخوات و نە شەراب دەخواتەوە، دەڵێن:”ڕۆحی پیسی تێدایە.“ |
34 The Son of Man has come eating and drinking, and you say, ‘Behold, a gluttonous man, and a drunkard; a friend of tax collectors and sinners ·devoted to missing the mark and without share in the goal· devoted to sin ·miss the marks and be without share (and stained by definite crime vice)·!’
| کوڕی مرۆڤ هات، دەخوات و دەخواتەوە، دەڵێن:”ئەمە کابرایەکی نەوسن و مەیخۆرە، هاوڕێی باجگران و گوناهبارانە.“ |
35 Wisdom is justified by all her children.”
| بەڵام دانایی ڕاستەقینە لە بەرهەمیەوە دەردەکەوێت.» |
36 One of the Pharisees [Separated] invited him to eat with him. He entered into the Pharisee's [Separated]’s house, and sat at the table.
| یەکێک لە فەریسییەکان داوای لە عیسا کرد نانی لەگەڵ بخوات، ئەویش چووە ماڵی فەریسییەکە و لەسەر خوان دانیشت. |
37 Behold, a woman in the city who was a sinner ·devoted to missing the mark and without share in the goal·, when she knew that he was reclining in the Pharisee's [Separated]’s house, she brought an alabaster jar of ointment.
| لە شارەکە ئافرەتێکی گوناهبار هەبوو، زانی عیسا لە ماڵی فەریسییەکە دانیشتووە، بوتڵێکی ئەلەباستەریی بۆنی هێنا، |
38 Standing behind at his feet weeping, she began to wet his feet with her tears, and she wiped them with the hair of her head, kissed his feet, and anointed them with the ointment.
| لە دواوە بە گریانەوە لەلای پێی ڕاوەستا، پێیەکانی بە فرمێسک تەڕ کرد و بە قژی بۆی سڕییەوە، پێیەکانی ماچکرد و بە بۆنەکە چەوری کردن. |
39 Now when the Pharisee [Separated] who had invited him saw it, he said to himself, “This man, if he were a prophet, would have perceived who and what kind of woman this is who touches him, that she is a sinner ·devoted to missing the mark and without share in the goal·.”
| ئەو فەریسییەی کە عیسای داوەت کردبوو، کاتێک ئەمەی بینی، لە دڵیدا گوتی: «ئەگەر ئەمە پێغەمبەر بووایە، دەیزانی ئەم ئافرەتەی دەستی لێدەدات کێیە و چییە، چونکە گوناهبارە.» |
40 Yeshua [Salvation] answered him, “Simeon [Hearing], I have something to tell you.” He said, “Rabbi ·Teacher·, say on.”
| عیسا وەڵامی دایەوە: «شیمۆن، دەمەوێ شتێکت پێ بڵێم.» گوتی: «بفەرموو مامۆستا.» |
41 “A certain lender had two debtors. The one owed five hundred denarii (500 days wages), and the other fifty denarii (50 days wages).
| «کابرایەک قەرزی دابوو بە دوو کەس، بە یەکێکیان پێنج سەد دینار، ئەوەی دیکەیان پەنجا. |
42 When they couldn’t pay, he forgave them both. Which of them therefore will show agapao ·total devotion love· to him most?”
| هیچ کامیان نەیانبوو بیدەنەوە، کابرا لە هەردووکیان خۆشبوو. کامیان زیاتر کابرای خۆشدەوێت؟» |
43 Simeon [Hearing] answered, “He, I suppose, to whom he forgave the most.” He said to him, “You have judged correctly.”
| شیمۆن وەڵامی دایەوە: «لەو باوەڕەدام ئەوەی پارە زۆرەکەی لەلابوو.» پێی فەرموو: «حوکمەکەت ڕاستە.» |
44 Turning to the woman, he said to Simeon [Hearing], “Do you see this woman? I entered into your house, and you gave me no water for my feet, but she has wet my feet with her tears, and wiped them with the hair of her head.
| ڕووی کردە ئافرەتەکە و بە شیمۆنی فەرموو: «ئەم ئافرەتە دەبینیت؟ هاتمە ماڵەکەت و ئاوت نەدامێ بۆ ئەوەی پێیەکانم بشۆم، بەڵام ئەم بە فرمێسک پێی تەڕ کردم و بە قژی سڕییەوە. |
45 You gave me no kiss, but she, since the time I came in, has not ceased to kiss my feet.
| تۆ ماچت نەکردم، بەڵام ئەم لەو کاتەوەی هاتوومەتە ژوورەوە لە ماچکردنی پێیەکانم نەوەستاوە. |
46 You didn’t anoint my head with oil, but she has anointed my feet with ointment.
| تۆ زەیتت لە سەرم نەدا، بەڵام ئەم بە بۆن پێیەکانمی چەورکرد. |
47 Therefore I tell you, her abstract sins ·miss the marks·, which are many, are forgiven, for she showed agapao ·totally devoted love· much. But to whom little is forgiven, the same shows little agapao ·totally devoted love·.”
| لەبەر ئەم هۆیە پێت دەڵێم، گوناهە زۆرەکانی بەخشران و ئاوا خۆشەویستییە زۆرەکەی دەردەبڕێت. بەڵام ئەوەی کەم بەخشراوە، کەم خۆشەویستی دەردەبڕێت.» |
48 He said to her, “Your abstract sins ·miss the marks· are forgiven.”
| ئینجا بە ئافرەتەکەی فەرموو: «گوناهەکانت بەخشران.» |
49 Those who sat at the table with him began to say to themselves, “Who is this who even forgives abstract sins ·miss the marks·?”
| ئەوانەی لەگەڵی دانیشتبوون لە دڵی خۆیاندا گوتیان: «ئەمە کێیە تەنانەت گوناهیش دەبەخشێت؟» |
50 He said to the woman, “Your trusting faith has saved you. Go in peace.”
| عیسا بە ئافرەتەکەی فەرموو: «باوەڕت ڕزگاری کردیت. بڕۆ بە سەلامەت.» |
