Proverbs 31
1 The words given to King Lemuel; the prophecy which his mother taught him.
Ang mga pulong ni Haring Lemuel— ang panagna nga gitudlo sa iyang inahan.
2 What, O my son! and what, O son of my womb! Yea, what, O son of my vows! [[shall I say to thee?]]
Unsa man, akong anak? Ug unsa man, anak sa akong sabakan? ug unsa man, anak sa akong mga panaad? —
3 Give not thy strength to women, Nor thy ways to that which destroyeth kings!
Ayaw ihatag ang imong kusog sa babaye, o ang imong mga pamaagi niadtong maglaglag sa mga hari.
4 It is not for kings, O Lemuel! It is not for kings to drink wine, Nor for princes to desire strong drink;
Dili kini alang sa mga hari, Lemuel, dili kini alang sa mga hari aron pag-inom sa bino, ni ang mga magmamando aron mangutana, “Hain man ang isog nga ilimnon?”
5 Lest they drink, and forget the law, And pervert the rights of any of the afflicted.
Tungod kay kung moinom sila, makalimtan nila kung unsa ang kasugoan, ug yatakan ang mga katungod sa tanang mga gidaogdaog.
6 Give strong drink to him who is ready to perish, And wine to him that hath a heavy heart;
Hatagi ug isog nga ilimnon ang mga tawo nga mangahanaw ug bino niadtong hilabihan ang kasakit.
7 Let him drink and forget his poverty, And remember his misery no more!
Moinom siya ug mahikalimtan niya ang iyang kawalad-on ug dili niya mahinumdoman ang iyang kasamok.
8 Open thy mouth for the dumb, In the cause of every orphan!
Pakigsulti alang niadtong dili makasulti, alang sa kaayohan sa tanan nga hapit na mangahanaw.
9 Open thy mouth, judge righteously, And maintain the cause of the poor and needy!
Pagsulti ug paghukom pinaagi sa sukdanan kung unsa ang husto ug labani ang katungod sa mga kabos ug nagakinahanglan nga mga tawo.
10 Who can find a capable woman? Her worth is far above pearls.
Kinsa man ang makakita ug takos nga asawa? Ang iyang kabililhon labaw pa sa mga alahas.
11 The heart of her husband trusteth in her, And he is in no want of gain.
Ang kasingkasing sa iyang bana mosalig kaniya, ug dili gayod siya mahimong kabos.
12 She doeth him good, and not evil, All the days of her life.
Mobuhat gayod siya ug maayong mga butang alang kaniya ug dili ang daotan sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi.
13 She seeketh wool and flax, And worketh willingly with her hands.
Magpili siya ug balahibo sa karnero ug lanot sa lino nga tanom, ug magabuhat uban ang kalipay sa iyang mga kamot.
14 She is like the merchants' ships; She bringeth her food from afar.
Sama siya sa nagpatigayon nga mga sakayan; nagdala siya sa iyang pagkaon gikan sa halayo.
15 She riseth while it is yet night, And giveth food to her family, And a task to her maidens.
Mobangon siya samtang gabii pa ug mohatag ug pagkaon sa iyang panimalay, ug ibahinbahin niya ang buluhaton alang sa iyang mga sulugoong babaye.
16 She layeth a plan for a field, and buyeth it; With the fruit of her hands she planteth a vineyard.
Maghunahuna siya ug uma ug paliton kini, uban sa kinitaan sa iyang mga kamot motanom siya ug paras.
17 She girdeth her loins with strength, And maketh strong her arms.
Bistihan niya ang iyang kaugalingon sa kusog ug himoon niyang kusgan ang iyang mga bukton.
18 She perceiveth how pleasant is her gain, And her lamp is not extinguished in the night.
Makita niya kung unsa ang maayo nga makaginansya siya; sa tibuok gabii wala gipalong ang iyang lampara.
19 She putteth forth her hands to the distaff, And her hands take hold of the spindle.
Gibutang niya ang iyang mga kamot sa lamboranan, ug iyang gigunitan ang nilubid nga tanod.
20 She spreadeth out her hand to the poor, Yea, she reacheth forth her hands to the needy.
Gituy-od niya ang iyang kamot sa mga tawong kabos; gituy-od niya ang iyang kamot sa mga tawong nanginahanglan.
21 She hath no fear for her household on account of the snow, For all her household are clothed with crimson.
Dili siya mahadlok sa niyebe alang sa iyang panimalay, kay ang tibuok niya nga panimalay nabistihan sa dagtom pula.
22 She maketh for herself coverlets; Her clothing is of fine linen and purple.
Naghimo siya ug hapin alang sa iyang higdaanan, ug nagbisti siya ug labing maayo nga tapul nga lino.
23 Her husband is known in the gates, When he sitteth with the elders of the land.
Inila ang iyang bana sa mga ganghaan, kung molingkod siya kauban sa mga kadagkoan sa yuta.
24 She maketh linen garments and selleth them, And delivereth girdles to the merchant.
Naghimo siya ug lino nga mga panapton ug gibaligya kini, ug nagbaligya siya ug mga bakus sa mga nagapatigayon.
25 Strength and honor are her clothing; And she laugheth at the days to come.
Nabistihan siya uban ang kusog ug kadungganan, ug mokatawa siya sa dihang moabot ang panahon.
26 She openeth her mouth with wisdom, And kind instruction is upon her tongue.
Magabuka siya sa iyang baba uban ang kaalam ug ang balaod sa pagkamaluluy-on anaa sa iyang dila.
27 She looketh well to the ways of her household, And eateth not the bread of idleness.
Nagabantay siya sa tanang pamaagi sa iyang panimalay ug dili mokaon sa tinapay nga walay pulos
28 Her children rise up, and extol her; Her husband, and praiseth her, [[saving, ]]
Mobangon ang iyang mga anak ug tawgon siya ug bulahan ug ang iyang bana modayeg kaniya, ug moingon,
29 “Many daughters have done, virtuously, But thou excellest them all.”
“Daghang buotan nga mga babaye, apan silang tanan dili makalabaw kanimo.”
30 Grace is deceitful, and beauty vain; But the woman that feareth the LORD, she shall be praised.
Ang katahom malimbongon, ug ang kaanyag walay kapuslanan, apan ang babaye nga mahinadlokon kang Yahweh, pagadayegon siya.
31 Give ye her of the fruit of her hands, And let her works praise her in the gates.
Ihatag kaniya ang kinitaan sa iyang mga kamot ug tugoti ang iyang mga buhat nga modayeg kaniya diha sa mga ganghaan.
