Proverbs 25
1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah, king of Judah, collected.
Sau đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, do triều thần của Vua Ê-xê-chia, nước Giu-đa sưu tầm và sao chép:
2 It is the glory of God to conceal a thing; But it is the glory of kings to search out a matter.
Vinh quang của Đức Chúa Trời là giữ kín một điều gì, tìm tòi, khám phá là vinh quang của các vua.
3 As the heavens for their height, And as the earth for its depth, So is the heart of kings unsearchable!
Không ai biết trời cao, đất thấp bao nhiêu, lòng vua chúa cũng khó dò như vậy!
4 Take away the dross from the silver, And there will come forth a vessel for the founder;
Khi khử sạch cáu cặn khỏi bạc, con có vật liệu để chế tạo vật quý.
5 Take away the wicked man from the presence of the king, And his throne will be established by righteousness.
Khi trừ diệt người xấu trước mặt vua, ngôi nước ngươi sẽ vững mạnh nhờ công lý.
6 Put not thyself forth in the presence of the king, Nor set thyself in the place of the great;
Trước mặt vua, con chớ phô trương, cũng đừng tranh địa vị với hàng cao trọng,
7 For better is it that one should say to thee, “Come up hither!” Than that he should put thee in a lower place, In the presence of the prince whom thine eyes behold.
Thà ngồi thấp, rồi được nhấc lên cao, còn hơn bị hạ trước bao nhiêu người.
8 Go not forth hastily to engage in a suit, Lest thou know not what to do in the end of it, When thine adversary hath put thee to shame.
Đừng hấp tấp kiện thưa ai cả, vì biết đâu con phải bị thua. Khi danh dự tổn thương, con sẽ làm gì?
9 Maintain thy cause with thine adversary, But reveal not another's secret;
Tốt hơn cả là hai bên ngồi đối chất, nhưng đừng tiết lộ điều gì cho người khác,
10 Lest he that heareth it put thee to shame, And thy infamy depart not from thee.
Kẻo đối phương nghe được, lên án con nói xấu, và con không thể rút lại được lời mình.
11 A word spoken in season Is like apples of gold in figured-work of silver.
Lời bàn đúng lúc, chẳng khác gì trái táo vàng trên đĩa bạc.
12 As a ring of gold, and an ornament of fine gold, So is a wise reprover to an attentive ear.
Nghe lời chỉ trích của người khôn ngoan, là giá trị hơn đeo nữ trang bằng vàng.
13 As the cold of snow in the time of harvest, So is a faithful messenger to them that send him; For he refresheth the spirit of his masters.
Một sứ giả trung tín làm thỏa dạ chủ mình. Như tuyết mát lạnh giữa mùa gặt với nắng hè gay gắt.
14 As clouds and wind without rain, So is the man that boasteth falsely of giving.
Hứa cho, nhưng chẳng giữ lời, giống như có mây, có gió, rồi lại chẳng mưa.
15 By long forbearing is a prince appeased; And a soft tongue breaketh bones.
Lòng kiên nhẫn thắng hơn cường lực, lưỡi dịu dàng bẻ gãy cả xương.
16 Hast thou found honey? eat what is sufficient for thee, Lest thou be surfeited with it, and vomit it up.
Con có thích mật ong? Cũng đừng ăn nhiều quá, kẻo con phải mửa ra!
17 Let thy foot be seldom in the house of thy friend, Lest he be surfeited with thee and hate thee.
Chớ đến nhà láng giềng thường quá, e nhàm mặt, người sẽ chán ghét con.
18 A battle-hammer, and a sword, and a sharp arrow, Is the man who beareth false witness against his neighbor.
Lời chứng gian vô cùng hiểm nguy, hại người chẳng khác nào gươm, tên, và dùi cui.
19 As a broken tooth, and a wavering foot, So is trust in an unfaithful man in time of trouble.
Đặt lòng tin vào một người không đáng tin cậy, chẳng khác gì nhai với răng bị gãy, hay đi với chân khập khiễng.
20 As he that taketh off a garment on a cold day, As vinegar upon nitre, So is he that singeth songs to a heavy heart.
Hát xướng trước người đang âu sầu buồn bã, cũng như lột áo người ngày đông tháng giá, như đổ giấm vào vết thương.
21 If thine enemy be hungry, give him bread to eat; And if he be thirsty, give him water to drink;
Đói cho ăn, khát cho uống, săn sóc kẻ thù, cho nước họ uống.
22 For thou wilt heap coals of fire upon his head, And the LORD will reward thee.
Làm như vậy con sẽ chất than lửa đỏ trên đầu họ, và Chúa Hằng Hữu sẽ thưởng cho con.
23 As the north wind bringeth forth rain, So a backbiting tongue maketh an angry countenance.
Gió bấc đem mưa, nói hành sinh giận.
24 Better is it to dwell in a corner of the housetop, Than with a quarrelsome woman in a large house.
Thà ở nơi góc mái nhà, còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự.
25 As cold water to the thirsty, So is good news from a far country.
Được tin lành từ xứ xa đưa vào, như được nước mát lúc khát khao.
26 As a troubled fountain, and as a corrupted spring, So is a righteous man falling before the wicked.
Người công chính ngã quỵ trước người gian ác, sẽ như suối nước bị dấy đục một nguồn nước bị hư.
27 To eat much honey is not good; So the search of high things is weariness.
Ăn nhiều mật có hại, tìm vinh quang cá nhân quá cũng không tốt.
28 As a city broken through and without a wall, So is he that hath no rule over his spirit.
Ai không chế ngự lòng mình, chẳng lo tự chủ, như thành bỏ ngỏ không có tường.
