Proverbs 24
1 Be not thou envious of wicked men, And desire not to be with them!
Chớ ganh ghét kẻ làm ác. Ðừng ước ao ở cùng chúng nó.
2 For their heart studieth destruction, And their lips speak mischief.
Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá, Và môi họ nói ra sự tổn hại.
3 Through wisdom is a house builded, And by understanding is it established;
Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên, Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
4 Yea, by knowledge are the chambers filled With all precious and goodly substance.
Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ Các thứ tài vật quí báu đẹp đẽ.
5 The wise man is strong; Yea, the man of understanding establisheth his strength.
Người khôn ngoan có sức mạnh, Và người tri thức gia thêm năng lực.
6 For by wise counsel shalt thou make war, And by the multitude of counsellors cometh success.
Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc; Ðâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
7 Wisdom is too high for the fool; He openeth not his mouth at the gate.
Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại; Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
8 He that deviseth to do evil Shall be called mischief-master.
Kẻ nào toan làm điều ác, Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
9 The purpose of folly is sin; And a scoffer is an abomination to men.
Tư tưởng ngu dại là tội lỗi; Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
10 If thy spirit faint in the day of adversity, Faint will be thy strength.
Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn, Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
11 Deliver thou those who are dragged to death, And those who totter to the slaughter, —O keep them back!
Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết, Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
12 If thou sayst, “Behold, we knew it not!” Doth not he that weigheth the heart observe it? Yea, he that keepeth thy soul knoweth it. And he will render to every man according to his works.
Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến; Thì Ðấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao? Và Ðấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư? Chớ thì Ngài chẳng báo cho mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
13 Eat honey, my son, for it is good, And the honeycomb, which is sweet to thy taste;
Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành; Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
14 So learn thou wisdom for thy soul! When thou hast found it, there shall be a reward, And thy expectation shall not be cut off.
Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy; Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
15 Plot not, O wicked man! against the habitation of the righteous; Spoil not his resting-place!
Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình; Ðừng phá tan chỗ nghĩ ngơi của người.
16 For though the righteous fall seven times, yet shall he rise up again; But the wicked shall fall into mischief.
Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần, cũng chổi dậy; Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
17 Rejoice not when thine enemy falleth, And let not thy heart be glad when he stumbleth;
Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng; Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
18 Lest the LORD see, and it displease him, And he turn away his anger from him.
Kẻo e Ðức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng, Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
19 Fret not thyself on account of evil men, Neither be thou envious of the wicked;
Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác, Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
20 For there shall be no posterity to the evil man; The lamp of the wicked shall be put out.
Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo, Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
21 My son, fear thou the LORD and the king; And mingle not with them that are given to change!
Hỡi con, hãy kính sợ Ðức Giê-hô-va và tôn kính vua; Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
22 For their calamity shall rise up suddenly, And their ruin, coming from them both, in a moment.
Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình; Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?
23 These also are words of the wise. It is not good to have respect of persons in judgment.
Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến: Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
24 He that saith to the wicked, “Thou art righteous,” Him shall the people curse; Nations shall abhor him.
Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình, Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
25 But it shall be well with them that punish him, And the blessing of prosperity shall come upon them.
Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng, Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
26 He that giveth a right answer Kisseth the lips.
Ai đáp lời chánh đáng, Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
27 Arrange thy work without, And prepare it in thy field: Afterwards thou mayst build thy house.
Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con, Và sắm sẵn tại trong ruộng con; Rồi sau hãy cất nhà của con.
28 Be not a witness without cause against thy neighbor, And deceive not with thy lips.
Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình; Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
29 Say not, “As he hath done to me, So will I do to him; I will render to the man according to his doings.”
Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi; Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
30 I passed by the field of the slothful, And by the vineyard of the man void of understanding,
Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác, Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
31 And, lo! it was all overgrown with thorns, And the face thereof was covered with nettles, And the stone wall thereof was broken down.
Thấy cây tật lê mọc khắp cùng, Gai góc che khuất mặt đất, Và tường đá của nó đã phá hư rồi
32 Then I saw, and considered it well; I looked upon it. and received instruction.
Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó; Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
33 “A little sleep, a little slumber! A little folding of the hands to rest!”
Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay ngủ một chút,
34 So shall poverty come upon thee like a highwayman; Yea, want like an armed man.
Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo, Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.
