Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, Consider well what is before thee;
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 For thou wilt put a knife to thy throat, If thou art a man given to appetite!
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 Long not for his dainties. For they are deceitful meat.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 Toil not to become rich; Cease from this, thy wisdom.
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 Wilt thou let thine eyes fly toward them? They are gone! For riches truly make to themselves wings; They fly away like the eagle toward heaven.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 Eat not the bread of him that hath an evil eye, And long not for his dainties;
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 For as he thinketh in his heart, so is he. “Eat and drink!” saith he to thee; But his heart is not with thee.
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 The morsel, which thou hast eaten, thou shalt vomit up; And thou wilt have thrown away thy sweet words.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 Speak not in the ears of a fool; For he will despise the wisdom of thy words.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 Remove not the ancient landmark, And enter not into the fields of the fatherless!
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 For their avenger is mighty; He will maintain their cause against thee.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Apply thy heart to instruction, And thine ears to the words of knowledge.
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 Withhold not correction from a child; If thou beat him with the rod, he will not die.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 My son, if thy heart be wise, My heart shall rejoice, even mine;
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 Yea, my reins shall exult, When thy lips speak right things.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 Let not thy heart envy sinners, But continue thou in the fear of the LORD all the day long;
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 For surely there shall be a reward, And thine expectation shall not be cut off.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Hear thou, my son, and be wise; And let thy heart go forward in the way!
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 Be not thou among winebibbers, And riotous eaters of flesh;
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 For the drunkard and the glutton shall come to poverty, And drowsiness will clothe a man with rags.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Hearken to thy father, who begat thee, And despise not thy mother when she is old.
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Buy the truth, and sell it not; Buy wisdom and instruction and understanding.
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 The father of a righteous man shall greatly rejoice; Yea, he who begetteth a wise child shall have joy in him.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 Let thy father and thy mother have joy; Yea, let her that bore thee rejoice!
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 My son, give me thy heart, And let thine eyes observe my ways!
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 For a harlot is a deep ditch; Yea, a strange woman is a narrow pit.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 Like a robber she lieth in wait, And increaseth the treacherous among men.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 Who hath woe? Who hath sorrow? Who contentions? Who anxiety? Who wounds without cause? Who dimness of eyes?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 They that tarry long at the wine; They that go in to seek mixed wine.
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 Look not thou upon the wine when it is red, When it sparkleth in the cup, When it goeth down smoothly.
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 At the last it biteth like a serpent, And stingeth like an adder.
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Thine eyes will look upon strange women, And thy heart will utter perverse things.
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 Yea, thou shalt be as one that lieth down in the midst of the sea, And as one that lieth down upon the top of a mast.
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 They have stricken me [[shalt thou say]], —I suffered no pain! They have beaten me, —I felt it not! When shall I awake? I will seek it yet again.
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
