Proverbs 1
1 The proverbs of Solomon, the son of David, king of Israel:
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 That one may learn wisdom and instruction, And receive words of understanding;
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 That one may gain the instruction of prudence, Justice, equity, and uprightness;
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 Which will give caution to the simple, To the young man wisdom and discretion;
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 Let the wise man hear, and he will increase his knowledge, And the man of understanding will gain wise counsels;
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 So as to understand a proverb and a deep maxim, The words of the wise and their dark sayings.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 The fear of the LORD is the beginning of knowledge; Fools despise wisdom and instruction.
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 Hear, O my son! the instruction of thy father, And neglect not the teaching of thy mother!
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 For they shall be a graceful wreath for thy head, And a chain around thy neck.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 My son, if sinners entice thee, Consent thou not!
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 If they say, “Come with us, Let us lie in wait for blood, Let us lurk secretly for him who is innocent in vain;
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
12 Let us swallow them up alive, like the underworld, Yea, in full health, as those that go down into the pit; (Sheol h7585)
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 We shall find all kinds of precious substance, We shall fill our houses with spoil;
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 Thou shalt cast thy lot among us; We will all have one purse;”—
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 My son, walk thou not in their way, Refrain thy foot from their path!
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 For their feet run to evil, And make haste to shed blood.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 For as the net is spread in vain Before the eyes of any bird,
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 So they lie in wait for their own blood; They lurk secretly for their own lives.
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 Such are the ways of every one greedy of unjust gain; It taketh away the life of the possessor thereof.
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 Wisdom crieth out in the highway; In the market-place she uttereth her voice;
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 At the head of the noisy streets she crieth aloud; At the entrances of the gates, throughout the city, she proclaimeth her words [[saying]]:
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 How long, ye simple ones, will ye love simplicity? How long will scoffers delight themselves in scoffing, And fools hate knowledge?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 Turn ye at my reproof! Behold, I will pour out my spirit to you; I will make known my words to you!
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 “Because I have called, and ye have refused, —Because I have stretched out my hand, and no one hath regarded.
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 Because ye have rejected all my counsel, And have slighted my rebuke, —
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 I also will laugh at your calamity, I will mock when your fear cometh;
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 When your fear cometh upon you like a storm. And destruction overtaketh you like a whirlwind, When distress and anguish come upon you.
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 Then will they call upon me, but I will not answer! They will seek me early, But they shall not find me!
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 Because they have hated knowledge, And have not chosen the fear of the LORD, —
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 Because they would not attend to my counsel, And have despised all my reproof, —
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 Therefore shall they eat of the fruit of their own way, And be filled to the full with their own devices;
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 Yea, the turning away of the simple shall slay them, And the carelessness of fools shall destroy them.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 But whoso hearkeneth to me shall dwell securely, And shall not be disquieted with the fear of evil.”
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
