Luke 2
1 And it came to pass in those days that there went out a decree from Caesar Augustus, that all the world should be registered.
Um þetta leyti fyrirskipaði rómverski keisarinn, Ágústus, að manntal skyldi tekið um allt Rómaveldi.
2 (This registering was the first made while Quirinius was governor of Syria.)
Þetta fyrsta manntal var gert þegar Kýreníus var landstjóri á Sýrlandi.
3 And all went to be registered, each to his own city.
Þess vegna urðu allir að fara til ættborgar sinnar og láta skrá sig þar.
4 And Joseph also went up from Galilee out of the city of Nazareth into Judaea, to the city of David, which is called Bethlehem, because he was of the house and lineage of David,
Þar sem Jósef var af ætt Davíðs konungs, varð hann að fara frá heimabæ sínum, Nasaret í Galíleu, til Betlehem í Júdeu, hinnar fornu borgar Davíðs,
5 to be registered with Mary who had been betrothed to him, who was with child.
ásamt Maríu unnustu sinni sem þá var að því komin að eiga barn.
6 And it came to pass, while they were there, that the days for her delivery were completed.
Meðan þau voru í Betlehem, fæddi hún sitt fyrsta barn og var það drengur. Hún vafði hann reifum og lagði hann í jötu, því ekkert rúm var fyrir þau í gistihúsinu.
7 And she brought forth her firstborn son, and wrapped him in swathing-clothes, and laid him in a manger, because there was no room for them in the inn.
8 And there were in the same country shepherds abiding in the field, and keeping watch over their flock by night.
Þessa sömu nótt voru fjárhirðar á völlunum utan við þorpið og gættu hjarðar sinnar.
9 And an angel of the Lord came to them, and the glory of the Lord shone around them; and they were in great fear.
Allt í einu birtist þeim engill og ljóminn af dýrð Drottins lýsti upp umhverfið. Hirðarnir urðu skelkaðir,
10 And the angel said to them, Fear not; for lo! I bring you good tidings of great joy, which shall be to the whole people;
en engillinn hughreysti þá og sagði: „Verið óhræddir! Ég flyt ykkur miklar gleðifréttir sem berast eiga öllum mönnum:
11 for to you hath been born this day, in the city of David, a Saviour, who is the Christ, the Lord.
Frelsari ykkar, sjálfur konungurinn Kristur, fæddist í nótt í Betlehem!
12 And this shall be the sign to you: Ye shall find a babe wrapped in swathing-clothes, [[lying]] in a manger.
Þið munuð finna reifabarn, liggjandi í jötu – það er hann!“
13 And suddenly there was with the angel a multitude of the heavenly host praising God, and saying,
Um leið var með englunum fjöldi annarra engla – herskarar himnanna – og þeir lofuðu Guð og sungu:
14 “Glory to God in the highest, and on earth peace among men of good will!”
„Dýrð sé Guði í upphæðum og friður á jörðu með öllum þeim sem hann elskar.“
15 And it came to pass, when the angels had gone away from them into heaven, that the shepherds said one to another, Let us go at once to Bethlehem, and see that which hath come to pass, which the Lord hath made known to us.
Þegar englarnir voru farnir aftur til himna, sögðu hirðarnir hver við annan: „Flýtum okkur til Betlehem og sjáum þennan stórkostlega atburð, sem Drottinn hefur sagt okkur frá!“
16 And they came with haste, and found Mary and Joseph, and the babe lying in the manger.
Þeir hlupu til þorpsins og fundu bæði Maríu, Jósef og barnið í jötunni.
17 And when they had seen it, they made known abroad what had been told them concerning this child.
Fjárhirðarnir sögðu síðan öllum hvað gerst hafði og hvað engillinn hafði sagt þeim um þetta barn.
18 And all who heard wondered at the things which were told them by the shepherds.
Allir sem heyrðu frásögn hirðanna, undruðust mjög,
19 But Mary kept all these things, and pondered them in her heart.
en María lagði allt þetta vel á minnið og hugleiddi það með sjálfri sér.
20 And the shepherds returned, glorifying and praising God for all which they had heard and seen, as had been told them.
Fjárhirðarnir fóru nú aftur út í hagann og lofuðu Guð fyrir allt sem þeir höfðu heyrt og séð, og engillinn hafði sagt þeim.
21 And when eight days were completed for him to be circumcised, his name was called Jesus, the name given by the angel before he was conceived in the womb.
Að átta dögum liðnum var drengurinn umskorinn og gefið nafnið Jesús, eins og engillinn nefndi hann, áður en hann var getinn í móðurlífi.
22 And when the days of their purification according to the law of Moses were completed, they brought him to Jerusalem to present him to the Lord,
Þegar tími var kominn til að María færði hreinsunarfórn í musterinu, eins og lög Móse krefjast þegar barn hefur fæðst, fóru foreldrar Jesú með hann upp til Jerúsalem til að færa hann Drottni.
23 as it is written in the law of the Lord: “Every first-born male shall be called holy to the Lord,”
Guð segir svo í þessum lögum: „Ef kona fæðir dreng fyrstan barna sinna, skal hann helgaður Drottni.“
24 and to offer a sacrifice, according to what is directed in the law of the Lord: “A pair of turtle doves, or two young pigeons.”
Um leið færðu foreldrar Jesú einnig hreinsunarfórnina, sem lögin kröfðust, en hún varð annað hvort að vera tvær turtildúfur eða tvær ungar dúfur.
25 And lo! there was a man in Jerusalem, whose name was Simeon; and he was a righteous and devout man, waiting for the consolation of Israel. And the Holy Spirit was upon him;
Í Jerúsalem bjó maður sem Símeon hét. Hann var góður maður og guðrækinn, fylltur heilögum anda og vænti komu Krists, konungsins, sem Guð hafði lofað að senda.
26 and it had been revealed to him by the Holy Spirit, that he should not see death before he had seen the Christ of the Lord.
Heilagur andi hafði gert honum ljóst að hann mundi ekki deyja fyrr en hann hefði fengið að sjá konunginn Krist.
27 And he came in the Spirit into the temple; and when the parents brought in the child Jesus, to do for him according to the custom of the law,
Þennan dag hafði hann einmitt fengið vísbendingu frá heilögum anda um að fara í helgidóminn. Þangað kom hann er María og Jósef komu með barnið til að færa það Drottni, eins og lögin mæltu fyrir um.
28 he took him in his arms, and blessed God, and said,
Símeon tók barnið í fang sér og lofaði Guð.
29 Lord! now lettest thou thy servant depart in peace, according to thy word;
Hann sagði: „Drottinn, nú get ég glaður dáið, því ég hef séð þann sem þú lofaðir að ég skyldi sjá. Ég hef augum litið frelsara heimsins!
30 for mine eyes have seen thy salvation,
31 which thou hast prepared before the face of all the peoples;
32 a light to enlighten the gentiles, and to be the glory of thy people Israel.
Hann er ljósið, sem lýsa mun þjóðunum, og hann verður vegsemd þjóðar þinnar Ísrael.“
33 And his father and his mother marveled at what was spoken concerning him.
Jósef og María stóðu hjá og hlustuðu undrandi á það sem Símeon sagði um Jesú.
34 And Simeon blessed them, and said to Mary his mother, Behold, this child is appointed for the fall and rising of many in Israel, and for a sign that will be spoken against; —
Símeon blessaði þau en sagði síðan við Maríu: „Sverð mun nísta sál þína, því margir í Ísrael munu hafna þessu barni og það mun verða þeim til falls, en öðrum verður hann uppspretta gleðinnar. Þannig mun afstaða og hugsanir margra koma fram í ljósið.“
35 yea, a sword will pierce through thine own soul, —that the thoughts of many hearts may be revealed.
36 And there was Anna, a prophetess, daughter of Phanuel: of the tribe of Asher; she was of great age, and had lived with a husband seven years from her virginity;
Spákona nokkur, Anna að nafni, var einnig stödd í musterinu þennan dag. Hún var Fanúelsdóttir og af ætt Assers. Hún var orðin háöldruð og hafði verið ekkja í áttatíu og fjögur ár eftir sjö ára búskap. Hún fór aldrei út úr musterinu, heldur dvaldist þar dag og nótt. Hún helgaði líf sitt Guði og lofaði hann með bænahaldi og föstu.
37 and she was a widow eighty-four years old, who never left the temple, worshipping with fastings and prayers night and day.
38 And she came up at this very time, and gave thanks to God, and spoke of him to all that were looking for the redemption of Jerusalem.
Nú kom hún þar að sem Símeon var að tala við Maríu og Jósef og byrjaði einnig að þakka Guði. Hún tók að segja öllum í Jerúsalem, sem væntu komu frelsarans, að Kristur væri loksins kominn.
39 And when they had performed all things according to the law of the Lord, they returned to Galilee, to their own city Nazareth.
Þegar foreldrar Jesú höfðu gert allt sem lögin kröfðust, fóru þau aftur heim til Nasaret í Galíleu.
40 And the child grew, and waxed strong, being filled with wisdom; and the grace of God was upon him.
Drengurinn óx og þroskaðist og Guð blessaði hann.
41 Now his parents used to go yearly to Jerusalem at the feast of the passover.
Foreldrar Jesú fóru ár hvert til Jerúsalem á páskahátíðina, og þegar Jesús var tólf ára, fékk hann i fyrsta skipti að fara með.
42 And when he was twelve years old, and they went up, after the custom of the feast,
43 and had completed the days, on their returning, the child Jesus tarried behind in Jerusalem; and his parents did not know it,
Þegar lagt var af stað heim til Nasaret, að hátíðahöldunum loknum, varð Jesús eftir í Jerúsalem. Fyrsta dag heimferðarinnar söknuðu María og Jósef hans ekki,
44 but, supposing him to be in the company, went a day's journey; and they sought him among their kinsfolk and acquaintance;
því að þau héldu að hann væri meðal kunningja sem áttu samleið. En þegar hann skilaði sér ekki um kvöldið, fóru þau að leita hans meðal vina og ættingja.
45 and not finding him, they returned to Jerusalem in search of him.
Leitin varð árangurslaus, og því sneru þau aftur til Jerúsalem til að leita hans þar.
46 And it came to pass, that after three days they found him in the temple sitting in the midst of the teachers, both listening to them and asking them questions.
Þau fundu hann ekki fyrr en eftir þrjá daga. Þá sat hann í musterinu meðal lögvitringanna og ræddi við þá háleit málefni. Undruðust allir skilning hans og svör.
47 And all who heard him were astonished at his understanding and his answers.
48 And when they saw him, they were amazed; and his mother said to him, Son, why hast thou thus dealt with us? behold, thy father and I have been seeking thee in much distress.
Foreldrar hans vissu ekki sitt rjúkandi ráð: „Elsku drengurinn minn, “sagði móðir hans, „af hverju gerðirðu okkur þetta? Við faðir þinn vorum dauðhrædd um þig og höfum leitað þín um allt!“
49 And he said to them, Why is it that ye have been seeking me? Did ye not know that I must be about my Father's business?
„Hvers vegna voruð þið að leita að mér?“spurði hann, „vissuð þið ekki að mér bar að vera í musterinu, húsi föður míns?“
50 And they understood not what he spoke to them.
En þau skildu ekki við hvað hann átti.
51 And he went down with them, and came to Nazareth, and was subject to them. And his mother kept all these things in her heart.
Síðan fór hann með þeim heim til Nasaret og var þeim hlýðinn, en móðir hans lagði alla þessa atburði vel á minnið.
52 And Jesus increased in wisdom and stature, and in favor with God and men.
Jesús óx að visku og vexti og allir elskuðu hann, bæði Guð og menn.
