Hebrews 11
1 Now faith is assurance of things hoped for, a conviction of things not seen.
Wiara jest gwarancją spełnienia się naszej nadziei i dowodem na istnienie niewidzialnej rzeczywistości.
2 For by it the elders obtained a good report.
Ze względu na nią, w przeszłości Bóg okazywał przychylność naszym przodkom.
3 Through faith we perceive that the worlds were framed by the word of God, so that that which is seen hath not been made out of things which appear. (aiōn g165)
Dzięki wierze wiemy, że cały wszechświat powstał na rozkaz Boga i że wszystko, co widzimy, wzięło swój początek ze świata, którego nie widać. (aiōn g165)
4 By faith Abel offered to God a more excellent sacrifice than Cain, through which he received testimony that he was righteous, God testifying of his gifts; and by it though dead he yet speaketh.
Dzięki wierze Abel złożył lepszą ofiarę niż Kain. Bóg zaś—przyjmując dar Abla—potwierdził jego prawość. Choć on sam umarł, jego wiara nadal przemawia, będąc przykładem dla innych.
5 By faith Enoch was translated, that he should not see death; and he was not found, because God translated him; for before his translation he had the testimony that he pleased God.
Również dzięki wierze Bóg zabrał do siebie Henocha, który nie doświadczył śmierci. Nikt nie mógł go odnaleźć na ziemi, bo został zabrany przez Boga. Ale zanim to się stało, Bóg potwierdził, że obdarzył go swoją przychylnością.
6 But without faith it is impossible to please him; for he that cometh to God must believe that he is, and that he is a rewarder of those who diligently seek him.
Bez wiary nie można bowiem podobać się Bogu. Każdy, kto chce do Niego przyjść, musi więc uwierzyć, że On istnieje i nagradza tych, którzy Go szukają.
7 By faith Noah, being warned by God of things not yet seen, moved with fear, prepared an ark for the saving of his house; by which he condemned the world, and became heir of the righteousness which is according to faith.
Dzięki wierze Noe zbudował okręt, aby ratować swoją rodzinę. Usłyszał bowiem o tym, co miało się wydarzyć, i głęboko się tym przejął. Jego wiara stała się wyrokiem dla reszty świata, dla niego zaś—podstawą Bożej przychylności.
8 By faith Abraham, when called, obeyed to go forth to a place which he was afterward to receive for an inheritance, and went forth, not knowing whither he was going.
Dzięki wierze Abraham posłuchał Boga i wyruszył do kraju, który miał otrzymać od Niego w darze. Poszedł, nie wiedząc nawet, dokąd idzie.
9 By faith he sojourned in the land of the promise, as in a foreign country, dwelling in tents with Isaac and Jacob, the heirs with him of the same promise;
Dzięki wierze zamieszkał tam jako cudzoziemiec. Podobnie postąpili Izaak i Jakub, którzy również otrzymali tę samą obietnicę od Boga.
10 for he was looking for the city which hath foundations, whose maker and builder is God.
Abraham był posłuszny Bogu, ponieważ czekał na miasto zbudowane na trwałych fundamentach, którego architektem i budowniczym jest sam Bóg.
11 Through faith Sarah herself also received power to conceive, even when she was past age, because she accounted him faithful who had promised.
Dzięki wierze Sara, która nie mogła mieć dzieci, pomimo podeszłego wieku zaszła w ciążę. Uznała bowiem, że Bóg, który złożył jej obietnicę, jest godny zaufania.
12 Wherefore there sprang even from one, and him become as dead, a race like the stars of heaven in multitude, and like the sand by the seashore which cannot be numbered.
Dzięki temu z jednego człowieka—Abrahama, męża Sary—Bóg wywiódł cały naród Izraela. Mimo że Abraham był już bliski śmierci, Bóg uczynił go ojcem narodu, który jest tak liczny, jak gwiazdy na niebie i piasek na brzegu morza.
13 These all died in faith, not having received the promised blessings, but having seen them from afar, and greeted them, and having professed that they were strangers and sojourners on the earth.
Wymienieni tu ludzie wiary umarli i nie doczekali się spełnienia wszystkich obietnic. Ujrzeli je jednak z daleka i ucieszyli się z tego. Uznali też, że na tej ziemi są jedynie cudzoziemcami i wędrowcami, będącymi z dala od domu.
14 For they who say such things show plainly that they are seeking a country.
Pokazali przez to, że szukają prawdziwej ojczyzny.
15 And if indeed they had been mindful of that from which they came out, they would have had opportunity to return;
Nie mieli jednak na myśli jakiegoś ziemskiego kraju, który wcześniej opuścili. Gdyby bowiem tak było, mogliby przecież do niego wrócić.
16 but now they desire a better country, that is, a heavenly. Wherefore God is not ashamed to be called their God; for he prepared for them a city.
Ojczyzną, do której zmierzali, był jednak prawdziwy dom w niebie. Dlatego Bóg nie wstydzi się mówić, że jest ich Bogiem. Dla nich też zbudował w niebie miasto.
17 By faith Abraham, when tried, offered up Isaac, and he who had received the promises was offering up his only-begotten son,
Dzięki wierze Abraham, gdy był poddany próbie, ofiarował na ołtarzu swojego jedynego syna, Izaaka. Uczynił to, mimo że wcześniej otrzymał obietnicę:
18 he to whom it was said, “From Isaac shall thine offspring be reckoned;”
„Twoi potomkowie będą się wywodzić od Izaaka”,
19 accounting that God is able even to raise from the dead; whence also he did figuratively receive him back.
był bowiem przekonany, że Bóg jest w stanie ożywić jego syna. I właśnie dlatego odzyskał go.
20 By faith Isaac blessed Jacob and Esau even concerning things to come.
Dzięki wierze Izaak pobłogosławił przyszłość Jakuba i Ezawa—swoich synów.
21 By faith Jacob, when dying, blessed each of the sons of Joseph; and worshipped, leaning upon the top of his staff.
Jakub zaś, umierając, dzięki wierze pobłogosławił synów Józefa i—podpierając się laską—oddał pokłon Bogu.
22 By faith Joseph, when dying, made mention of the departure of the sons of Israel, and gave directions concerning his bones.
Z kolei Józef, będąc bliski śmierci, dzięki wierze wspomniał o przyszłym wyjściu Izraelitów z Egiptu i polecił, aby zabrano wówczas z Egiptu jego prochy.
23 By faith Moses, when born, was hidden three months by his parents, because they saw that the child was fair and they feared not the king's commandment.
Dzięki wierze rodzice nowo narodzonego Mojżesza ukrywali go przez trzy miesiące. Widzieli bowiem, że Bóg dał im wyjątkowe dziecko, i nie przestraszyli się rozkazów faraona.
24 By faith Moses, when he was come to years, refused to be called son of Pharaoh's daughter,
Mojżesz zaś, gdy dorósł, dzięki wierze nie zgodził się, by uznano go za syna córki faraona.
25 choosing rather to suffer affliction with the people of God, than to enjoy the pleasures of sin for a season;
Wolał cierpieć razem z ludem Bożym niż korzystać z przemijających przyjemności grzechu.
26 esteeming the reproach of Christ greater riches than the treasures of Egypt; for he looked to the recompense of reward.
Uznał bowiem, że bycie poniżonym ze względu na Chrystusa jest warte więcej, niż wszystkie skarby Egiptu. Oczekiwał bowiem nagrody od Boga.
27 By faith he forsook Egypt, not fearing the wrath of the king; for he endured as seeing him who is invisible.
To dzięki wierze opuścił Egipt i nie przestraszył się gniewu faraona, dostrzegał bowiem to, czego inni nie widzieli.
28 Through faith he kept the passover, and the sprinkling of the blood, that he who destroyed the first-born might not touch them.
Dzięki wierze również zarządził Paschę i nakazał Izraelitom oznaczyć drzwi krwią baranka. Dzięki temu anioł, który uśmiercał najstarszych synów we wszystkich rodzinach, oszczędził Izraelitów.
29 By faith they passed through the Red Sea as through dry land; which the Egyptians attempted and were swallowed up.
Dzięki wierze Izraelici suchą stopą przeszli Morze Czerwone, mimo że ścigający ich Egipcjanie zostali pochłonięci przez wodę.
30 By faith the walls of Jericho fell down, after they had been encompassed for seven days.
Gdy zaś Izraelici przez siedem dni chodzili wokół Jerycha, mury miasta runęły również dzięki ich wierze.
31 By faith Rahab the harlot did not perish with those who disobeyed, after having received the spies with peace.
Rachab, prostytutka z Jerycha, która udzieliła schronienia izraelskim zwiadowcom, dzięki swojej wierze ocaliła życie i nie zginęła razem z mieszkańcami miasta, okazującymi nieposłuszeństwo Bogu.
32 And what shall I say more? For the time would fail me to tell of Gideon, of Barak, and Samson, and Jephthah, of David and Samuel, and the prophets;
Czy muszę przytaczać dalsze przykłady? Zbyt wiele czasu zabrałoby mi pisanie o Gedeonie, Baraku, Samsonie, Jeftem, Dawidzie, Samuelu i o prorokach.
33 who through faith subdued kingdoms, wrought righteousness, obtained promised blessings, stopped the mouths of lions,
To dzięki wierze pokonali oni wrogie królestwa, byli sprawiedliwymi władcami, doświadczyli spełnienia Bożych obietnic, zamknęli paszcze lwom,
34 quenched the power of fire, escaped the edge of the sword, out of weakness were made strong, became mighty in war, put to flight the armies of the aliens.
zgasili wielkie płomienie ognia, uniknęli śmierci w walce, przezwyciężyli swoją bezsilność, okazali odwagę w czasie walki, a nawet zmusili do ucieczki całe armie.
35 Women received back their dead by a resurrection; but others were tortured, not accepting deliverance, that they might obtain a better resurrection;
Dzięki ich wierze niektóre kobiety odzyskały zmarłych członków rodziny. Ale byli i tacy, którzy zostali zamęczeni na śmierć i nie przyjęli oferowanej im wolności. Wiedzieli bowiem, że zmartwychwstaną do wiecznego życia.
36 and others had trial of mockings and scourgings, and also of bonds and imprisonment;
Innych poniżano i biczowano, zakuwano w kajdany i zamykano w więzieniach.
37 they were stoned, they were sawn asunder, were tempted, were slain with the sword; they went about in sheep-skins and goat-skins, being destitute, afflicted, tormented,
Byli obrzucani kamieniami, przerzynani piłą, zabijani mieczem. Musieli ukrywać się w norach i jaskiniach, a ich jedynym ubraniem były owcze i kozie skóry. Cierpieli niedostatek i byli prześladowani oraz poniżani przez innych, chociaż cały świat nie był ich godny!
38 of whom the world was not worthy; they wandered in deserts and mountains, and caves and the clefts of the earth.
39 And these all, having obtained a good report through faith, received not the promised blessing,
Wszyscy oni, choć wierzyli, nie doczekali spełnienia obietnic.
40 God having provided for us some better thing, that they might not be made perfect without us.
Bóg zaplanował bowiem coś jeszcze lepszego i nie chciał, aby tylko oni—bez nas—osiągnęli ten cel.
