Ecclesiastes 2
1 I said in my heart, “Come, now, I will try thee with mirth; therefore enjoy pleasure!” But, lo! this also was vanity.
Miingon ako sa akong kasingkasing, “Dali karon, sulayan ko ikaw pinaagi sa kalipay. Busa pagpahimulos sa kalipay.” Apan tan-awa, lumalabay lamang usab kini nga huyuhoy sa hangin.
2 I said of laughter, “It is mad;” and of mirth, “What availeth it?”
Miingon ako mahitungod sa pagkatawa, “Binuang kini,” ug mahitungod sa kalingawan, “Unsa may pulos niini?”
3 I thought in my heart to strengthen my body with wine, and, while my heart cleaved to wisdom, to lay hold on folly, till I should see what was good for the sons of men, which they should do under heaven all the days of their life.
Gisusi ko sa akong kasingkasing kung unsaon pagtagbaw ang akong mga tinguha pinaagi sa bino. Gitugotan ko ang akong hunahuna sa paggiya kanako pinaagi sa kaalam bisan tuod ug nagkupot pa ako sa pagkabuangbuang. Buot kong makita kung unsa ang maayong buhaton sa mga tawo ilalom sa langit panahon sa mga adlaw sa ilang kinabuhi.
4 I made me great works. I builded me houses; I planted me vineyards.
Nagbuhat ako ug bantogang mga butang. Nagtukod ako ug mga balay alang sa akong kaugalingon ug nagtanom ug mga paras.
5 I made me gardens and parks, and planted in them fruit-trees of every kind.
Naghimo ako ug mga tanaman ug mga suroyanan alang sa akong kaugalingon; diha niini gitanom ko ang tanang matang sa kahoy nga mamungag prutas.
6 I made me pools of water, with which to water the grove shooting up trees.
Nagbuhat akog mga punong sa tubig aron sa pagpatubig sa lasang diin nagatubo ang mga kahoy.
7 I got me men-servants and maid-servants, and had servants born in my house. I had also great possessions of herds and flocks, more than all who were in Jerusalem before me.
Nagpalit ako ug mga ulipon nga lalaki ug mga ulipon nga babaye; aduna akoy mga ulipon nga natawo diha sa akong palasyo. Aduna usab akoy dakong pundok sa mga baka ug mga karnero, labaw pa kaysa bisan kinsang hari nga nagdumala una kanako sa Jerusalem.
8 I heaped me up also silver and gold, and the wealth of kings and of provinces. I got me men-singers and women-singers, and the delight of the sons of men, a chosen woman and chosen women.
Nagtigom usab akog plata ug bulawan alang sa akong kaugalingon, ang mga bahandi sa mga hari ug mga probinsya. Nakakuha ko ug mga mang-aawit nga lalaki ug babaye alang sa akong kaugalingon, ug mga kalipay gikan sa kaanakan sa katawhan, mga kabit ug mga asawa.
9 So I became greater than all that were before me in Jerusalem. My wisdom also remained with me.
Busa nahimo akong mas bantogan ug mas dato kaysa tanan nga nahiuna kanako sa Jerusalem, ug ang akong kaalam nagpabilin kanako.
10 And whatever mine eyes desired I kept not from them; I withheld not my heart from any joy. For my heart rejoiced by means of all my labor, and this was my portion from all my labor.
Bisan unsa nga gitinguha sa akong mga mata, wala ko pugngi ang akong kaugalingon gikan niini. Wala ko gipugngan ang akong kasingkasing gikan sa bisan unsang kalipay, tungod kay naglipay ang akong kasingkasing sa tanan nakong kahago ug ang kalipay maoy akong ganti alang sa tanan nakong buhat.
11 Then I looked upon all the works which my hands had wrought, and upon all the labor which I had toiled in performing; and, behold, it was all vanity, and striving after wind, and there was no profit under the sun.
Unya gitan-aw ko ang tanang buhat nga nahimo sa akong mga kamot, ug sa buhat nga akong nahimo, apan sa gihapon, ang tanan aso lamang ug usa ka sulay sa pagbantay sa hangin. Walay makuha niini ilalom sa adlaw.
12 Then I turned myself to behold wisdom and senselessness and folly. For what can the man do that cometh after the king? even that which hath been already done.
Unya milingi ako aron sa pag-ila sa kaalam, ug sa pagkabuangbuang ug pagkawalay pulos usab. Kay unsa man ang mabuhat sa sunod nga hari nga moabot human sa usa ka hari, nga wala pa nabuhat?
13 I saw, indeed, that wisdom excelleth folly, as far as light excelleth darkness.
Unya nasabtan ko nga bintaha ang kaalam kaysa pagkabuangbuang, sama lamang nga ang kahayag mas maayo kaysa kangitngit.
14 The wise man's eyes are in his head, but the fool walketh in darkness; yet I perceived also that one event happeneth to them all.
Ang maalamon nga tawo mogamit sa iyang mga mata nga anaa sa iyang ulo aron sa pagtan-aw kung asa siya padulong, apan ang buangbuang magalakaw diha sa kangitngit, bisan tuod ug nasayod ako nga managsamang kapaingnan ang gitagana alang sa matag usa.
15 Then I said in my heart, “As it happeneth to the fool, so it happeneth to me. Why, then, became I wiser than others?” Then I said in my heart, “This also is vanity.”
Unya miingon ako sa akong kasingkasing, “Kung unsa ang mahitabo sa buangbuang, mao usab ang mahitabo kanako. Busa unsa man ang kalahian kung ako maalamon kaayo?” Nakahukom ako sa akong kasingkasing, “Sama lamang usab kini sa aso.”
16 For there is no remembrance of the wise man more than of the fool for ever; for in the days to come shall all have long been forgotten; and, alas! the wise man dieth, as well as the fool.
Kay ang maalamon, sama sa buangbuang, dili mahinumdoman sa dugay nga panahon. Sa mga adlaw nga moabot ang tanang butang mahikalimtan lamang. Mamatay ang maalamon nga tawo sama lamang nga mamatay ang buangbuang.
17 Therefore I hated life, because what is done under the sun appeared evil to me. For all is vanity, and striving after wind.
Busa gikasilagan ko ang kinabuhi tungod kay ang tanang buhat nga nahimo ilalom sa adlaw daotan nganhi kanako. Tungod kay ang tanang butang aso lamang ug usa ka sulay sa pagbantay sa hangin.
18 Yea, I hated all my labor which I had performed under the sun, because I must leave it to the man that shall be after me.
Gidumtan ko ang tanan nakong nakab-ot nga akong nahimo ilalom sa adlaw tungod kay igabilin ko lamang kini ngadto sa tawo nga mopuli kanako.
19 And who knoweth whether he shall be a wise man or a fool? Yet shall he be lord of all the labor with which I have wearied myself, and in which I have shown myself wise under the sun. This also is vanity.
Ug kinsa man ang nasayod kung maalamon siya nga tawo o buangbuang? Apan mahimo siya nga modumala sa tanang butang nga gitukod sa akong paghago ug kaalam ilalom sa adlaw. Aso lamang usab kini.
20 Therefore I turned to give up my heart to despair in regard to all the labor with which I had wearied myself under the sun.
Busa nawad-an ug paglaom ang akong kasingkasing sa tanang buhat nga akong nahimo ilalom sa adlaw.
21 For there is a man whose labor has been with wisdom and knowledge and skill; yet to a man who hath not labored for it must he leave it as his portion. This also is vanity and a great evil.
Kay tingalig adunay nagbuhat uban ang kaalam, uban ang kahibalo, ug katakos, apan ibilin lamang niya kining tanan ngadto sa tawo nga wala gayod nagbuhat bisan usa niini. Aso lamang usab kini ug dakong kadaot.
22 For what hath man of all his labor, and the striving of his spirit, with which he wearieth himself under the sun?
Kay unsa man ang makuha sa tawo nga naghago pag-ayo ug naningkamot diha sa iyang kasingkasing aron sa paghingpit sa iyang mga buhat ilalom sa adlaw?
23 For all his days are grief, and his occupation trouble; even in the night his heart taketh no rest. This also is vanity.
Matag adlaw ang iyang bulohaton sakit ug makahasol, busa panahon sa kagabhion dili makakaplag ug kapahulayan ang iyang kalag. Aso lamang usab kini.
24 There is nothing better for a man than to eat and drink, and let his soul enjoy good in his labor. But this, as I have seen, cometh from the hand of God.
Wala nay laing maayo nga buhaton ang si bisan kinsa gawas sa pagkaon ug pag-inom ug pagkatagbaw kung unsa ang maayo diha sa iyang mga buhat. Nakita ko nga kini nga kamatuoran naggikan sa kamot sa Dios.
25 For who can eat, or hasten thereunto more than I?
Kay si kinsa man ang makakaon o kinsa man ang makabaton ug bisan unsa nga kalipay kung wala ang Dios?
26 For to a man who is good in his sight God giveth wisdom and knowledge and joy; but to the sinner he giveth the wearisome business of gathering and heaping up, to give it to him who is good before God. This also is vanity, and striving after wind.
Kay ngadto ni bisan kinsa nga nakapahimuot kaniya, nagahatag ang Dios ug kaalam, kahibalo, ug kalipay. Bisan paman niini, naghatag siya ngadto sa makasasala ug buhat sa pagkuha ug pagtigom aron mahatag niya kini ngadto sa tawo nga nakapahimuot sa Dios. Sama lamang usab kini sa aso ug usa ka sulay sa pagbantay sa hangin.
