Proverbs 8
1 Doesn't wisdom cry out? Doesn't understanding raise her voice?
Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2 On the top of high places by the way, where the paths meet, she stands.
Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3 Beside the gates, at the entry of the city, at the entry doors, she cries aloud:
Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4 "To you men, I call. I send my voice to the sons of humankind.
Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5 You simple, understand prudence. You fools, be of an understanding heart.
Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6 Hear, for I will speak excellent things. The opening of my lips is for right things.
Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7 For my mouth speaks truth. Wickedness is an abomination to my lips.
Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8 All the words of my mouth are in righteousness. There is nothing crooked or perverse in them.
Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9 They are all plain to him who understands, right to those who find knowledge.
Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10 Receive my instruction rather than silver; knowledge rather than choice gold.
Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11 For wisdom is better than rubies. All the things that may be desired can't be compared to it.
Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12 "I, wisdom, have made prudence my dwelling. Find out knowledge and discretion.
Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13 The fear of YHWH is to hate evil. I hate pride, arrogance, the evil way, and the perverse mouth.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14 Counsel and sound knowledge are mine. I have understanding and power.
Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15 By me kings reign, and rulers decree justice.
Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16 By me princes rule; nobles, and all the righteous rulers of the earth.
Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17 I love those who love me. Those who seek me diligently will find me.
Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18 With me are riches, honor, enduring wealth, and prosperity.
Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19 My fruit is better than gold, yes, than fine gold; my yield than choice silver.
Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20 I walk in the way of righteousness, in the midst of the paths of justice;
Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21 That I may give wealth to those who love me. I fill their treasuries.
Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22 "YHWH created me in the beginning of his way, before his works of old.
Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23 I was set up from everlasting, from the beginning, before the earth existed.
Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24 When there were no depths, I was brought forth, when there were no springs abounding with water.
Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25 Before the mountains were settled in place, before the hills, I was brought forth;
Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26 while as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the beginning of the dust of the world.
Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27 When he established the heavens, I was there; when he set a circle on the surface of the deep,
Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28 when he established the clouds above, when the springs of the deep became strong,
Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29 when he gave to the sea its boundary, that the waters should not violate his commandment, when he marked out the foundations of the earth;
Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30 then I was the craftsman by his side. I was a delight day by day, always rejoicing before him,
Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31 Rejoicing in his whole world. My delight was with the sons of men.
Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32 "Now therefore, son, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33 Hear instruction, and be wise. Do not refuse it.
Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34 Blessed is the man who hears me, watching daily at my gates, waiting at my door posts.
Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35 For whoever finds me, finds life, and will obtain favor from YHWH.
Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36 But he who sins against me wrongs his own soul. All those who hate me love death."
Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
