Proverbs 28
1 The wicked flee when no one pursues; but the righteous are as bold as a lion.
Ang tawong dautan mokalagiw bisan walay tawo nga magalutos; Apan ang matarung maisug ingon sa leon.
2 In rebellion, a land has many rulers, but order is maintained by a man of understanding and knowledge.
Kay sa kalapasan sa usa ka yuta daghanan ang mga principe niana; Apan pinaagi sa mga tawo nga may salabutan ug kahibalo ang kahimtang niini pagalugwayan.
3 A needy man who oppresses the poor is like a driving rain which leaves no crops.
Ang usa ka tawo sa kawalad-on nga magalupig sa mga kabus Mahasama sa ulan nga nagabanlas nga dili magabilin ug makaon.
4 Those who forsake the Law praise the wicked; but those who keep the Law contend with them.
Kadtong mobiya sa Kasugoan nagadayeg sa tawong dautan; Apan ang mga magabantay sa Kasugoan nakig-bisog batok kanila.
5 Evil men do not understand justice; but those who seek YHWH understand it fully.
Ang dautang mga tawo dili makasabut sa justicia; Apan sila nga nangita kang Jehova makasabut sa tanang mga butang.
6 Better is the poor who walks in his integrity, than he who is perverse in his ways, and he is rich.
Maayo pa ang kabus nga nagalakat sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga dalan, bisan siya dato.
7 Whoever keeps the Law is a wise son; but he who is a companion of gluttons shames his father.
Bisan kinsa nga nagabantay sa Kasugoan maoy usa ka anak nga manggialamon; Apan kadtong kauban sa mga ulitan nagapakaulaw sa iyang amahan.
8 He who increases his wealth by excessive interest gathers it for one who has pity on the poor.
Kadtong nagapadaghan sa iyang manggad pinaagi sa tubo ug abut, Nagahipos niini alang kaniya nga may kalooy sa kabus.
9 He who turns away his ear from hearing the Law, even his prayer is an abomination.
Kadtong nagapalingog-iingog sa iyang igdulungog gikan sa pagpamati sa Kasugoan, Bisan ang iyang pag-ampo maoy usa ka dulumtanan.
10 Whoever causes the upright to go astray in an evil way, he will fall into his own trap; but the blameless will inherit good.
Bisan kinsa nga nagapasalaag sa matul-id ngadto sa usa ka dautan nga dalan, Siya mahulog sa kaugalingon niyang gahong; Apan ang hingpit magapanunod sa maayo.
11 The rich man is wise in his own eyes; but the poor who has understanding sees through him.
Ang adunahan nga tawo manggialamon sa iyang kaugalingong hunahuna; Apan ang kabus nga may salabutan magasusi kaniya.
12 When the righteous triumph, there is great glory; but when the wicked rise, men hide themselves.
Sa diha nga ang matarung makadaug adunay dakung himaya; Apan sa diha nga ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon.
13 He who conceals his sins doesn't prosper, but whoever confesses and renounces them finds mercy.
Kadtong nagatabon sa iyang kalapasan dili mouswag; Apan bisan kinsa nga nagasugid ug nagabiya kanila makadawat ug kalooy.
14 Blessed is the man who is always reverent; but the one who hardens his heart will fall into evil.
Malipayon ang tawo nga mahadlokon sa kanunay; Apan kadtong nagapagahi sa iyang kasingkasing mahulog ngadto sa dautang buhat.
15 As a roaring lion or a charging bear, so is a wicked ruler over helpless people.
Maingon sa usa ka leon nga nagangulob, ug sa usa ka oso nga nagasarasay, Ingon niana ang usa ka dautan nga punoan ibabaw sa usa ka kabus nga katawohan.
16 A prince who lacks understanding is a cruel oppressor, but one who hates ill-gotten gain will prolong his days.
Ang principe nga kulang sa salabutan maoy daku usab nga madaugdaugon; Apan siya nga nagadumot sa pagkaibug magapalugway sa iyang mga adlaw.
17 A man who is tormented by life blood will be a fugitive until death; no one will support him.
Ang tawo nga mahimug-atan sa dugo sa bisan kinsang tawo Mokalagiw ngadto sa gahong; ayaw pagpapunggi sa tawo siya.
18 Whoever walks blamelessly is kept safe; but one with perverse ways will fall suddenly.
Bisan kinsa nga nagalakat sa katarung pagagawason; Apan kadtong sukwahi sa iyang mga dalan mahulog sa walay langan.
19 One who works his land will have an abundance of food; but one who chases fantasies will have his fill of poverty.
Kadtong nagabaul sa iyang yuta makabaton ug daghang mga makaon; Apan siya nga nagasunod sa mga tawo sa kakawangan makabaton sa hilabihan uyamut nga kakabus.
20 A faithful man is rich with blessings; but one who is eager to be rich will not go unpunished.
Ang usa ka matinumanon nga tawo magamadagayaon sa mga panalangin; Apan kadtong nagadali sa pagkaadunahan dili makalikay sa silot.
21 To show partiality is not good; yet a man will do wrong for a piece of bread.
Ang may pagkapinalabi sa mga tawo dili maayo; Ni ang usa ka tawo magmalinapason tungod lamang sa usa ka tipik nga tinapay.
22 A stingy man hurries after riches, and doesn't know that poverty waits for him.
Kadtong may usa ka dautan nga mata nagadali sa pagkab-ut sa mga bahandi, Ug wala mahibalo nga ang kawalad-on modangat kaniya.
23 One who rebukes a man will afterward find more favor than one who flatters with the tongue.
Kadtong nagabadlong sa usa ka tawo makakaplag ug labawng kalooy sa dili madugay Kay kaniya nga nagaulo-ulo uban sa dila.
24 Whoever robs his father or his mother, and says, "It's not wrong." He is a partner with a destroyer.
Bisan kinsa nga mangawat sa iyang amahan kun sa iyang inahan, ug moingon: Dili kini Kalapasan, Apan maong tawo maoy kauban sa usa ka maglalaglag.
25 One who is greedy stirs up strife; but one who trusts in YHWH will prosper.
Kadtong may hakog nga espiritu nagaagda sa panag-away; Apan kadtong nagabutang sa iyang pagsalig kang Jehova mahimong matambok.
26 One who trusts in himself is a fool; but one who walks in wisdom is kept safe.
Kadtong nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing maoy usa ka buang; Apan bisan kinsa nga nagalakat sa pagkamanggialamon pagaluwason.
27 One who gives to the poor has no lack; but one who closes his eyes will have many curses.
Kadtong nagahatag sa kabus dili makulangan; Apan kadtong nagatago sa iyang mga mata makabaton ug daghang mga panghimaraut.
28 When the wicked rise, men hide themselves; but when they perish, the righteous thrive.
Kong ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon; Apan sa diha nga sila mangahanaw, ang mga matarung modaghan.
