Proverbs 20
1 Wine is a mocker, and beer is a brawler. Whoever is led astray by them is not wise.
Rượu xúi người nhạo báng, thức uống say gây tiếng ồn. Ai để rượu hành là người mất khôn.
2 The terror of a king is like the roaring of a lion. He who provokes him to anger forfeits his own life.
Vua thịnh nộ như sư tử rống; làm vua giận là hại chính mình!
3 It is an honor for a person to keep away from strife, but every fool quarrels.
Tránh được tranh cạnh là điều vinh dự; chỉ dại dột mới sinh sự cãi nhau.
4 The sluggard will not plow by reason of the winter; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.
Người lười biếng không cày lúc mùa đông, đến mùa gặt đi xin, chẳng được gì.
5 Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.
Mưu kế lòng người như giếng nước sâu, người thông sáng chỉ việc múc lấy.
6 Many men claim to be men of unfailing love, but who can find a faithful man?
Bao nhiêu người khoe nhân khoe nghĩa, nhưng kiếm đâu ra một người trung thành.
7 A righteous man walks in integrity; blessed are his children after him.
Một người ngay có lòng chân thật; để lại phước lành cho cháu cho con.
8 A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.
Vua ngồi xử đoán, mắt tinh vi, phân biệt sàng sảy điều gian ác.
9 Who can say, "I have made my heart pure. I am clean and without sin?"
Ai dám bảo: “Tôi có lòng trong sạch, lương tâm tôi đã tẩy sạch tội rồi”?
10 Differing weights and differing measures, both of them alike are an abomination to YHWH.
Người dùng cân lường gian trá— bị Chúa Hằng Hữu miệt khinh.
11 Even a child makes himself known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.
Dù còn niên thiếu, tính tình đã bộc lộ, qua hành vi, biết nó thật hay không.
12 The hearing ear, and the seeing eye, YHWH has made even both of them.
Tai để nghe và mắt nhìn thấy— ấy là quà Chúa Hằng Hữu ban cho.
13 Do not love sleep, lest you come to poverty. Open your eyes, and you shall be satisfied with bread.
Mê ngủ quá, con sẽ nên nghèo khó. Siêng năng lên, con sẽ được no nê.
14 "It's no good, it's no good," says the buyer; but when he is gone his way, then he boasts.
Người mua luôn miệng chê: “Xấu, Xấu!” Trên đường về lại tự khen mình.
15 There is gold and abundance of rubies; but the lips of knowledge are a rare jewel.
Vàng bạc ngọc ngà không khó kiếm, nhưng lời khôn ngoan quý giá biết bao.
16 Take the garment of one who puts up collateral for a stranger; and hold him in pledge for a wayward woman.
Phải nắm áo hắn vì hắn bảo lãnh cho người không quen, Hãy giữ vật làm tin vì hắn bảo lãnh cho đàn bà xa lạ.
17 Fraudulent food is sweet to a man, but afterwards his mouth is filled with gravel.
Bánh gian lận mới ăn thì ngon ngọt, nhưng vào miệng rồi, thành sỏi đá chai khô.
18 Plans are established by advice; by wise guidance you wage war.
Chỉ nhờ hội bàn mới thành kế hoạch; khi có cao kiến mới động binh đao.
19 He who goes about as a tale-bearer reveals secrets; therefore do not keep company with him who opens wide his lips.
Người mách lẻo tiết lộ điều bí mật, con đừng nên giao dịch với người hở môi.
20 Whoever curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.
Ngọn đèn của người chửi cha mắng mẹ, phụt tắt đi giữa đêm tối âm u.
21 An inheritance quickly gained at the beginning, won't be blessed in the end.
Gia tài hưởng hấp tấp, phước hạnh chẳng bền lâu.
22 Do not say, "I will pay back evil." Wait for YHWH, and he will save you.
Đừng vội nói: “Thù tôi, tôi trả.” Nhưng hãy chờ Chúa Hằng Hữu giải cứu cho.
23 YHWH detests differing weights, and dishonest scales are no good.
Trái cân non, chiếc cân giả, cả hai đều bị Chúa Hằng Hữu ghét bỏ.
24 A man's steps are from YHWH; how then can man understand his way?
Chúa Hằng Hữu dẫn đưa từng bước một, là người trần, ai hiểu được đường mình?
25 It is a snare to a man to make a rash dedication, then later to consider his vows.
Khấn nguyện với Đức Chúa Trời mà không suy xét là cạm bẫy cho chính mình.
26 A wise king winnows out the wicked, and drives the threshing wheel over them.
Vua khôn ngoan áp dụng trọng hình, tẩy thanh phường gian tà.
27 The spirit of man is YHWH's lamp, searching all his innermost parts.
Tâm linh con người là ngọn đèn của Chúa Hằng Hữu, soi thấu đến những nơi sâu kín trong lòng.
28 Love and faithfulness keep the king safe. His throne is sustained by love.
Chỉ có lòng bác ái, chân thành, độ lượng, mới bảo đảm được ngôi nước quân vương.
29 The glory of young men is their strength. The splendor of old men is their gray hair.
Trai tráng nhờ sức mạnh được vẻ vang; bậc lão thành vinh quang vì tóc bạc.
30 Wounding blows cleanse away evil, and beatings purge the innermost parts.
Những thương tích làm sạch điều ác, còn roi vọt làm tinh khiết tấm lòng.
