Proverbs 16
1 The plans of the heart belong to man, but the answer of the tongue is from YHWH.
Człowiek sporządza myśli serca swego; ale od Pana jest odpowiedź języka.
2 All the ways of a man are clean in his own eyes; but YHWH weighs the motives.
Wszystkie drogi człowiecze zdadzą się być czyste przed oczyma jego; ale Pan jest, który waży serca.
3 Entrust your works to YHWH, and your plans will be established.
Włóż na Pana sprawy twe, a będą utwierdzone zamysły twoje.
4 YHWH has made everything for its own end—yes, even the wicked for the day of evil.
Pan dla siebie samego wszystko sprawił, nawet i niezbożnika na dzień zły.
5 Everyone who is proud in heart is an abomination to YHWH: they shall certainly not be unpunished.
Obrzydliwością jest Panu każdy wyniosłego serca; który choć sobie innych na pomoc weźmie, nie ujdzie pomsty.
6 By mercy and truth iniquity is atoned for. By the fear of YHWH men depart from evil.
Miłosierdziem i prawdą oczyszczona bywa nieprawość, a w bojaźni Pańskiej odstępujemy od złego.
7 When a man's ways please YHWH, he makes even his enemies to be at peace with him.
Gdy się podobają Panu drogi człowieka, i nieprzyjaciół jego do zgody z nim przywodzi.
8 Better is a little with righteousness, than great revenues with injustice.
Lepsza jest trocha z sprawiedliwością, niż wiele dochodów niesprawiedliwych.
9 A man's heart plans his course, but YHWH directs his steps.
Serce człowiecze rozrządza drogi swe; ale Pan sprawuje kroki jego.
10 Inspired judgments are on the lips of the king. He shall not betray his mouth.
Sprawiedliwy rozsądek jest w wargach królewskich; w sądzie nie błądzą usta jego.
11 Honest balances and scales are YHWH's; all the weights in the bag are his work.
Waga i szale są ustawą Pańską, a wszystkie gwichty sprawiedliwe w worku są za sprawą jego.
12 It is an abomination to kings to do wickedness, for the throne is established by righteousness.
Obrzydliwością jest królom czynić niezbożność; bo sprawiedliwością stolica umocniona bywa.
13 Righteous lips are the delight of kings. They value one who speaks the truth.
Przyjemne są królom wargi sprawiedliwe, a szczerych w mowie miłują.
14 The king's wrath is a messenger of death, but a wise man will pacify it.
Gniew królewski jest posłem śmierci; ale mąż mądry ubłaga go.
15 In the light of the king's face is life. His favor is like a cloud of the spring rain.
W jasności twarzy królewskiej jest żywot, a łaska jego jest jako obłok z deszczem późnym.
16 How much better it is to get wisdom than gold. Yes, to get understanding is to be chosen rather than silver.
Daleko lepiej jest nabyć mądrości, niżeli złota najczystszego; a nabyć roztropności lepiej, niż srebra.
17 The highway of the upright is to depart from evil. He who keeps his way preserves his soul.
Gościniec uprzejmych jest odstąpić od złego; strzeże duszy swej, kto strzeże drogi swojej.
18 Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.
Przed zginieniem przychodzi pycha, a przed upadkiem wyniosłość ducha.
19 It is better to be of a lowly spirit with the poor, than to divide the plunder with the proud.
Lepiej jest być uniżonego ducha z pokornymi, niżeli dzielić korzyści z pysznymi.
20 He who heeds the word finds prosperity, and blessed is he who trusts in YHWH.
Kto ma wzgląd na słowa, znajduje dobre; a kto ufa w Panu, błogosławiony jest.
21 The wise in heart shall be called prudent. Pleasantness of the lips promotes instruction.
Kto jest mądrego serca, słynie rozumnym, a słodkość warg przydaje nauki.
22 Understanding is a fountain of life to one who has it, but the punishment of fools is their folly.
Zdrój żywota jest roztropność tym, którzy ją mają; ale umiejętność głupich jest głupstwem.
23 The heart of the wise instructs his mouth, and adds learning to his lips.
Serce mądrego roztropnie sprawuje usta swoje, a wargami swemi przydaje nauki.
24 Pleasant words are a honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
Powieści wdzięczne są jako plastr miodu, słodkością duszy, a lekarstwem kościom.
25 There is a way which seems right to a man, but in the end it leads to death.
Zda się podczas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej pewna droga na śmierć.
26 The appetite of the laboring man labors for him; for his mouth urges him on.
Człowiek pracowity pracuje sobie; bo go pobudzają usta jego.
27 A worthless man devises mischief. His speech is like a scorching fire.
Człowiek niezbożny wykopuje złe, a w wargach jego jako ogień pałający.
28 A perverse man stirs up strife, and a gossip separates close friends.
Mąż przewrotny rozsiewa zwady, a klatecznik rozłącza przyjaciół.
29 A man of violence entices his neighbor, and leads him in a way that is not good.
Mąż okrutny przewabia bliźniego swego, i wprowadza go na drogę niedobrą.
30 One who winks his eyes to plot perversities, one who compresses his lips, is bent on evil.
Kto mruga oczyma swemi, zmyśla przewrotności; a kto rucha wargami swemi, broi złe.
31 Gray hair is a crown of glory. It is found in the path of righteousness.
Koroną chwały jest sędziwość; znajduje się na drodze sprawiedliwości.
32 One who is slow to anger is better than the mighty; one who rules his spirit, than he who takes a city.
Lepszy jest nierychły do gniewu, niżeli mocarz; a kto panuje sercu swemu, lepszy jest, niżeli ten, co dobył miasta.
33 The lot is cast into the lap, but its every decision is from YHWH.
Los na łono rzucają; ale od Pana jest wszystko rozrządzenie jego.
