Proverbs 15
1 A gentle answer turns away wrath, but a harsh word stirs up anger.
Ang malubay na sagot ay nakapapawi ng poot: nguni't ang mabigat na salita ay humihila ng galit.
2 The tongue of the wise commends knowledge, but the mouth of fools gush out folly.
Ang dila ng pantas ay nagbabadya ng tuos ng kaalaman: nguni't ang bibig ng mga mangmang ay nagbubugso ng kamangmangan.
3 The eyes of YHWH are everywhere, keeping watch on the evil and the good.
Ang mga mata ng Panginoon ay nasa bawa't dako, na nagbabantay sa masama at sa mabuti.
4 A gentle tongue is a tree of life, but deceit in it crushes the spirit.
Ang dilang magaling ay punong kahoy ng buhay: nguni't ang kalikuan niyaon ay kasiraan ng diwa.
5 A fool despises his father's correction, but he who heeds reproof shows prudence.
Hinahamak ng mangmang ang saway ng kaniyang ama: nguni't siyang nagpapakundangan ng saway ay gumagawang may kabaitan.
6 In the house of the righteous is much treasure, but the income of the wicked brings trouble.
Sa bahay ng matuwid ay maraming kayamanan: nguni't sa mga pakinabang ng masama ay kabagabagan.
7 The lips of the wise spread knowledge; not so with the heart of fools.
Ang mga labi ng pantas ay nagsasabog ng kaalaman: nguni't ang puso ng mangmang ay hindi gayon.
8 The sacrifice made by the wicked is an abomination to YHWH, but the prayer of the upright is his delight.
Ang hain ng masama ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang dalangin ng matuwid ay kaniyang kaluguran.
9 The way of the wicked is an abomination to YHWH, but he loves him who follows after righteousness.
Ang lakad ng masama ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't iniibig niya ang sumusunod sa katuwiran.
10 There is stern discipline for one who forsakes the way: whoever hates reproof shall die.
May mabigat na saway sa kaniya, na nagpapabaya ng lakad: at siyang nagtatanim sa saway ay mamamatay.
Sheol at kapahamakan ay nasa harap ng Panginoon: gaanong higit pa nga ang mga puso ng mga anak ng mga tao! (Sheol h7585)
12 A scoffer doesn't love to be reproved; he will not go to the wise.
Ayaw ang manglilibak na siya'y sawayin. Siya'y hindi paroroon sa pantas.
13 A glad heart makes a cheerful face; but an aching heart breaks the spirit.
Ang masayang puso ay nagpapasaya ng mukha: nguni't sa kapanglawan ng puso ay nababagbag ang diwa.
14 The heart of one who has understanding seeks knowledge, but the mouths of fools feed on folly.
Ang puso niyaong naguunawa ay humahanap ng kaalaman: nguni't ang bibig ng mga mangmang ay kumakain ng kamangmangan.
15 All the days of the afflicted are wretched, but one who has a cheerful heart enjoys a continual feast.
Lahat ng mga araw sa nagdadalamhati ay masama: nguni't siyang may masayang puso ay may laging kapistahan.
16 Better is little, with the fear of YHWH, than great treasure with trouble.
Maigi ang kaunti na may pagkatakot sa Panginoon, kay sa malaking kayamanan na may kabagabagan.
17 Better is a dinner of herbs, where love is, than a fattened calf with hatred.
Maigi ang pagkaing gulay na may pagibig, kay sa matabang baka at may pagtataniman.
18 A wrathful man stirs up contention, but one who is slow to anger appeases strife.
Ang mainiting tao ay humihila ng pagtatalo: nguni't siyang makupad sa galit ay pumapayapa ng kaalitan.
19 The way of the sluggard is like a thorn patch, but the path of the upright is a highway.
Ang daan ng tamad ay gaya ng bakuran na mga dawag: nguni't ang landas ng matuwid ay ginagawang maluwang na lansangan.
20 A wise son makes a father glad, but a foolish man despises his mother.
Ang pantas na anak ay nagpapasaya ng ama: nguni't hinahamak ng mangmang ang kaniyang ina.
21 Folly is joy to one who is void of wisdom, but a man of understanding keeps his way straight.
Ang kamangmangan ay kagalakan sa walang bait: nguni't pinatutuwid ng maalam ang kaniyang lakad.
22 Where there is no counsel, plans fail; but in a multitude of counselors they are established.
Kung saan walang payo ay nagugulo ang mga panukala: nguni't sa karamihan ng mga tagapayo ay nangatatatag.
23 Joy comes to a man with the reply of his mouth. How good is a word at the right time.
Ang tao ay may kagalakan sa sagot ng kaniyang bibig: at ang salita sa ukol na panahon, ay anong pagkabuti!
24 The path of life leads upward for the wise, to keep him from going downward to Sheol. (Sheol h7585)
Sa pantas ay paitaas ang daan ng buhay, upang kaniyang mahiwalayan ang Sheol sa ibaba. (Sheol h7585)
25 YHWH will uproot the house of the proud, but he will keep the widow's borders intact.
Bubunutin ng Panginoon ang bahay ng palalo: nguni't kaniyang itatatag ang hangganan ng babaing bao.
26 YHWH detests the thoughts of the wicked, but the thoughts of the pure are pleasing.
Ang mga masamang katha ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang mga maligayang salita ay dalisay.
27 He who is greedy for gain troubles his own house, but he who hates bribes will live.
Siyang sakim sa pakinabang ay bumabagabag ng kaniyang sariling sangbahayan: nguni't siyang nagtatanim sa mga suhol ay mabubuhay.
28 The heart of the righteous weighs answers, but the mouth of the wicked gushes out evil.
Ang puso ng matuwid ay nagbubulay ng isasagot: nguni't ang bibig ng masama ay nagbubugso ng mga masamang bagay.
29 YHWH is far from the wicked, but he hears the prayer of the righteous.
Ang Panginoon ay malayo sa masama: nguni't kaniyang dinidinig ang dalangin ng matuwid.
30 The light of the eyes rejoices the heart. Good news gives health to the bones.
Ang liwanag ng mga mata ay nagpapagalak ng puso: at ang mabubuting balita ay nagpapataba ng mga buto.
31 The ear that listens to reproof lives, and will be at home among the wise.
Ang taingang nakikinig sa saway ng buhay, ay tatahan sa gitna ng pantas.
32 He who refuses correction despises his own soul, but he who listens to reproof gets understanding.
Siyang tumatanggi sa saway ay humahamak sa kaniyang sariling kaluluwa: nguni't siyang nakikinig sa saway ay nagtatamo ng kaawaan.
33 The fear of YHWH teaches wisdom. Before honor is humility.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay turo ng karunungan; at sa unahan ng karangalan ay nagpapauna ang pagpapakumbaba.
