Proverbs 11

1 A false balance is an abomination to YHWH, but accurate weights are his delight.

تەرازووی لاسەنگ لەلای یەزدان قێزەونە، بەڵام ئارەزووی لە کێشی دروستە.

2 When pride comes, then comes shame, but with humility comes wisdom.

کە لووتبەرزی هات، ڕیسواییش دێت، بەڵام لەگەڵ بێفیزەکان دانایی دێت.

3 The integrity of the upright shall guide them, but the perverseness of the treacherous shall destroy them.

ڕاستیی سەرڕاستەکان ڕێنماییان دەکات، بەڵام خواری ناپاکان سەری خۆیان دەخوات.

4 Riches do not profit in the day of wrath, but righteousness delivers from death.

بێ سوودە سامان لە ڕۆژی تووڕەیی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن.

5 The righteousness of the blameless will direct his way, but the wicked shall fall by his own wickedness.

ڕاستودروستی ڕێگا بۆ کەسی بێ کەموکوڕی ئاسان دەکات، بەڵام بەدکار بە بەدکاری خۆی دەگلێت.

6 The righteousness of the upright shall deliver them, but the unfaithful will be trapped by evil desires.

ڕاستودروستی سەرڕاستەکان فریایان دەکەوێت، بەڵام ناپاکان گرفتاری ئارەزووەکانیان دەبن.

7 When a wicked man dies, hope perishes, and expectation of power comes to nothing.

بە مردنی بەدکار ئومێدی دەبڕێت، هیوای پاڵەوانانیش لەناودەچێت.

8 A righteous person is delivered out of trouble, and the wicked takes his place.

کەسی ڕاستودروست لە تەنگانەدا دەرباز دەبێت و بەدکار دەگرێتەوە.

9 With his mouth the godless man destroys his neighbor, but the righteous will be delivered through knowledge.

کەسی دووڕوو بە دەمی دراوسێکەی لەناودەبات، بەڵام ڕاستودروستان بە زانیاری دەرباز دەبن.

10 When it goes well with the righteous, the city rejoices. When the wicked perish, there is shouting.

بە سەرکەوتنی ڕاستودروستان شار شادمان دەبێت، بە لەناوچوونی بەدکارانیش هاواری خۆشییە.

11 By the blessing of the upright, the city is exalted, but it is overthrown by the mouth of the wicked.

بە بەرەکەتی سەرڕاستەکان شار بەرز دەبێتەوە، بەڵام بە دەمی بەدکاران وێران دەبێت.

12 One who despises his neighbor is void of wisdom, but a man of understanding holds his peace.

ئەوەی سووکایەتی بە دراوسێکەی بکات تێنەگەیشتووە، بەڵام کەسی تێگەیشتوو بێدەنگ دەبێت.

13 One who brings gossip betrays a confidence, but one who is of a trustworthy spirit is one who keeps a secret.

دەمشڕ نهێنی ئاشکرا دەکات، بەڵام مرۆڤی دڵسۆز شت دادەپۆشێت.

14 Where there is no wise guidance, the nation falls, but in the multitude of counselors there is victory.

بێ ڕاوێژ گەل دەکەوێت، بەڵام سەرکەوتن بە زۆری ئامۆژگارانە.

15 He who is collateral for a stranger will suffer for it, but he who refuses pledges of collateral is secure.

ئەوەی ببێتە کەفیلی بێگانە بێگومان تووشی خراپە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕەتی دەکاتەوە دەست بداتە کارێکی لەو شێوەیە، ئاسوودەیە.

16 A gracious woman obtains honor, but she who hates virtue makes a throne for dishonor. The slothful become destitute, and ruthless men grab wealth.

ئافرەتی نەرمونیان ڕێزی دەست دەکەوێت، بەڵام کەسی زۆردار تەنها سامان.

17 The merciful man does good to his own soul, but he who is cruel troubles his own flesh.

مرۆڤی بە بەزەیی چاکە لەگەڵ خۆی دەکات، بەڵام دڵڕەق خۆی ماندوو دەکات.

18 Wicked people earn deceitful wages, but one who sows righteousness reaps a sure reward.

خراپەکار کرێیەکەی قەڵبە، بەڵام چێنەری ڕاستودروست پاداشتی مسۆگەرە.

19 He who is truly righteous gets life. He who pursues evil gets death.

بێگومان ڕاستودروست ژیان بەدەستدەهێنێت، بەڵام ئەوەی شوێن خراپە دەکەوێت، مردنی دەستدەکەوێت.

20 Those who are perverse in heart are an abomination to YHWH, but those whose ways are blameless are his delight.

قێزی یەزدان لە دڵخراپانە، ڕەزامەندیشی بۆ ڕێ تەواوانە.

21 Most certainly, the evil man will not be unpunished, but the descendants of the righteous will be delivered.

بێگومان بەدکار بێ سزا نابێت، بەڵام نەوەی ڕاستودروستان دەرباز دەبن.

22 Like a gold ring in a pig's snout, is a beautiful woman who lacks discretion.

وەک خەزێمی زێڕە بە لووتی بەرازەوە، ئافرەتی جوانی بێ ئەقڵ.

23 The desire of the righteous is only good. The expectation of the wicked is wrath.

ئارەزووی ڕاستودروستان تەنها چاکەیە، بەڵام هیوای بەدکاران لە تووڕەییە.

24 There is one who scatters, and increases yet more. There is one who withholds more than is appropriate, but gains poverty.

هەیە بڵاو دەکاتەوە، بۆی زیاد دەکرێت، هەیە لە ڕادەبەدەر دەستی پێوە دەگرێت، بەڵام نەدار دەبێت.

25 The liberal soul shall be made fat. He who waters shall be watered also himself.

چاوتێر دەوڵەمەند دەبێت، ئاوگێڕیش ئاوی دەدرێتێ.

26 People curse someone who withholds grain, but blessing will be on the head of him who sells it.

ئەوەی گەنم ئەمبار دەکات و نایفرۆشێت گەل نەفرەتی لێ دەکات، بەڵام بەرەکەت بۆ سەری فرۆشیارە.

27 He who diligently seeks good seeks favor, but he who searches after evil, it shall come to him.

ئەوەی پەرۆشە بۆ چاکە ڕەزامەندی دەست دەکەوێت، بەڵام ئەوەی بەدوای خراپەدا بگەڕێت خراپە دێتە ڕێی.

28 He who trusts in his riches will fall, but the righteous shall flourish as the green leaf.

ئەوەی پشت بە دەوڵەمەندی خۆی ببەستێت دەکەوێت، ڕاستودروستانیش وەک گەڵا دەپشکوێن.

29 He who troubles his own house shall inherit the wind. The foolish shall be servant to the wise of heart.

ئەوەی ماڵی خۆی ماندوو بکات میراتی با دەبێت، گێلیش دەبێتە نۆکەری دانا.

30 The fruit of the righteous is a tree of life; and he who plucks that life is wise.

بەروبوومی کەسی ڕاستودروست درەختی ژیانە، ئەوەی خەڵک دەباتەوە دانایە.

31 If the righteous is delivered with difficulty, where will the ungodly and the sinner appear?

ئەگەر کەسی ڕاستودروست لەسەر زەوی پاداشت دەکرێت، ئەی چەند زیاتر خراپەکار و گوناهبار!