Matthew 27
1 Now when morning had come, all the chief priests and the elders of the people took counsel against Jesus to put him to death:
Við dagrenningu hittust æðstu prestarnir og leiðtogarnir á ný til að ræða hvernig þeir ættu að fá Jesú dæmdan til dauða.
2 and they bound him, and led him away, and delivered him to Pilate, the governor.
Eftir það bundu þeir hann og sendu til Pílatusar, rómverska landstjórans.
3 Then Judas, who betrayed him, when he saw that Jesus was condemned, felt remorse, and returned the thirty pieces of silver to the chief priests and elders,
Þegar Júdasi, þeim er sveik hann, varð ljóst að Jesús hafði verið dæmdur til dauða, iðraðist hann gjörða sinna. Hann fór aftur með peningana til æðstu prestanna og hinna leiðtoganna og sagði:
4 saying, "I have sinned in that I betrayed innocent blood." But they said, "What is that to us? You see to it."
„Ég hef syndgað með því að svíkja saklausan mann.“„Það er þitt mál og þú um það!“svöruðu þeir hranalega.
5 He threw down the pieces of silver in the sanctuary, and departed. He went away and hanged himself.
Þá hljóp hann inn í musterið, fleygði peningunum á gólfið, fór síðan burt og hengdi sig.
6 The chief priests took the pieces of silver, and said, "It's not lawful to put them into the treasury, since it is the price of blood."
Æðstu prestarnir tíndu peningana upp og sögðu: „Okkur er óheimilt að setja þá í samskotabaukinn, því það er ólöglegt að leggja í hann peninga sem greiddir eru fyrir morð.“
7 They took counsel, and bought the potter's field with them, to bury strangers in.
Síðan ræddu þeir málið og ákváðu loks að kaupa akur nokkurn fyrir peningana, en þar fannst leir sem leirkerasmiðir notuðu við iðn sína. Þetta svæði gerðu þeir síðan að grafreit fyrir útlendinga sem létust í Jerúsalem,
8 Therefore that field was called "The Field of Blood" to this day.
og það er ástæða þess að grafreiturinn er enn kallaður „Blóðakur“.
9 Then that which was spoken through Jeremiah the prophet was fulfilled, saying, "They took the thirty pieces of silver, the price of him upon whom a price had been set, whom some of the children of Israel priced,
Þar með rættist spádómur Jeremía: „Og ég tók þessa þrjátíu silfurpeninga – en á það mátu Ísraelsmenn hann –
10 and they gave them for the potter's field, as the Lord commanded me."
og keypti akur leirkerasmiðsins, eins og Drottinn hafði sagt mér að gera.“
11 Now Jesus stood before the governor: and the governor asked him, saying, "Are you the King of the Jews?" Jesus said to him, "You say so."
Nú stóð Jesús frammi fyrir Pílatusi, rómverska landsstjóranum. „Ert þú Kristur, konungur Gyðinga, “spurði landstjórinn. „Já, “svaraði Jesús.
12 When he was accused by the chief priests and elders, he answered nothing.
Þá tóku æðstu prestarnir og leiðtogar þjóðarinnar að bera fram ákærur, en hann svaraði engu.
13 Then Pilate said to him, "Do you not hear how many things they testify against you?"
„Heyrirðu ekki hvað þeir segja?“spurði Pílatus,
14 He gave him no answer, not even one word, so that the governor was greatly amazed.
og honum til mikillar furðu svaraði Jesús engu orði.
15 Now at the feast the governor was accustomed to release to the crowd one prisoner, whom they desired.
Landstjórinn var vanur að náða einn fanga ár hvert, á páskahátíðinni, einhvern þann sem fólkið kysi.
16 They had then a notable prisoner, called Barabbas.
Þetta árið var alræmdur glæpamaður að nafni Barrabas í fangelsi.
17 When therefore they were gathered together, Pilate said to them, "Whom do you want me to release to you? Barabbas, or Jesus, who is called Christ?"
Pílatus spurði fólkið sem hafði safnast saman framan við höllina: „Hvorn viljið þið að ég náði, Barrabas eða Jesú, sem kallast Kristur?“
18 For he knew that because of envy they had delivered him up.
Pílatusi var fullljóst að ástæðan fyrir því að leiðtogar Gyðinga höfðu handtekið Jesú var öfund vegna vinsælda hans meðal fólksins.
19 While he was sitting on the judgment seat, his wife sent to him, saying, "Have nothing to do with that righteous man, for I have suffered many things this day in a dream because of him."
En rétt í þessu, meðan Pílatus var að stjórna málaferlunum, var komið með eftirfarandi skilaboð frá konu hans: „Láttu þennan góða mann í friði, því í nótt fékk ég hræðilega martröð hans vegna.“
20 Now the chief priests and the elders persuaded the crowds to ask for Barabbas, and destroy Jesus.
Meðan Pílatus var að íhuga skilaboðin frá konu sinni, kepptust æðstu prestarnir og leiðtogar fólksins við að telja mannfjöldanum trú um að best væri að fá Barrabas lausan, en Jesú tekinn af lífi.
21 But the governor answered them, "Which of the two do you want me to release to you?" They said, "Barabbas."
Þegar Pílatus spurði aftur: „Hvorn þeirra viljið þið fá lausan?“hrópaði múgurinn hátt: „Barrabas!“
22 Pilate said to them, "What then should I do with Jesus, who is called Christ?" They all said, "Let him be crucified."
„Hvað á ég þá að gera við Jesú, sem kallast Kristur?“spurði Pílatus. „Krossfestu hann!“hrópaði mannfjöldinn.
23 But he said, "Why? What evil has he done?" But they shouted all the louder, saying, "Let him be crucified."
„Hvers vegna?“spurði Pílatus ákveðinn. „Hvað illt hefur hann gert?“Þá hrópaði fólkið enn hærra: „Krossfestu hann! Krossfestu hann!“
24 So Pilate, seeing that nothing was being gained, but rather that a disturbance was starting, took water and he washed his hands before the crowd, saying, "I am innocent of the blood of this righteous man. You see to it."
Þegar Pílatus sá að hann kom engu til leiðar, og allt var að fara í upplausn, bað hann um skál með vatni, þvoði hendur sínar í augsýn mannfjöldans og sagði: „Ég er saklaus af blóði þessa góða manns. Þið berið ábyrgðina!“
25 All the people answered, "May his blood be on us, and on our children."
Og múgurinn kallaði á móti: „Blóð hans komi yfir okkur og börnin okkar!“
26 Then he released to them Barabbas, but Jesus he flogged and delivered to be crucified.
Þá lét Pílatus Barrabas lausan, en lét húðstrýkja Jesú og afhenti hann rómversku hermönnunum til krossfestingar.
27 Then the governor's soldiers took Jesus into the Praetorium, and gathered the whole garrison together against him.
Fyrst fóru þeir með hann í vopnabúrið og kölluðu saman alla herdeildina.
28 They stripped him, and put a scarlet robe on him.
Þeir afklæddu hann og færðu í skarlatsrauða skikkju.
29 They braided a crown of thorns and put it on his head, and a reed in his right hand; and they kneeled down before him, and mocked him, saying, "Greetings, King of the Jews."
Síðan fléttuðu þeir kórónu úr hvössum þyrnum og settu hana á höfuð hans. Að því búnu létu þeir prik í hægri hönd hans – það átti að vera veldissproti – og krupu síðan frammi fyrir honum, hæddu hann og æptu: „Lengi lifi konungur Gyðinga!“
30 They spat on him, and took the reed and struck him on the head.
Og þeir hræktu á hann, rifu af honum prikið og börðu hann með því í höfuðið.
31 When they had mocked him, they took the robe off of him, and put his clothes on him, and led him away to crucify him.
Eftir þessa niðurlægingu færðu hermennirnir hann úr skikkjunni klæddu hann í hans eigin föt og fóru með hann til krossfestingar.
32 As they came out, they found a man of Cyrene, Simon by name, and they compelled him to go with them, that he might carry his cross.
Á leiðinni til aftökustaðarins mættu þeir manni frá Kýrene í Afríku, Símoni að nafni, og neyddu hann til að bera kross Jesú.
33 They came to a place called "Golgotha," that is to say, "The place of a skull."
Þeir komu nú á stað sem kallast Golgata, en það þýðir „hauskúpuhæð“.
34 They gave him wine to drink mixed with gall. When he had tasted it, he would not drink.
Þar gáfu hermennirnir Jesú beiskt vín til deyfingar, en þegar hann hafði bragðað það, vildi hann það ekki.
35 When they had crucified him, they divided his clothing among themselves, casting a lot, that it might be fulfilled which was spoken by the prophet: 'They divided my clothes among themselves, and for my clothing they cast a lot.'
Eftir að hermennirnir höfðu krossfest Jesú vörpuðu þeir hlutkesti um föt hans,
36 And they sat and watched him there.
en síðan settust þeir niður til að halda vörð um hann.
37 They set up over his head the accusation against him written, "THIS IS JESUS, THE KING OF THE JEWS."
Þeir settu skilti á krossinn og þar stóð: Jesús, konungur Gyðinga.
38 Then there were two robbers crucified with him, one on his right hand and one on the left.
Tveir ræningjar voru einnig krossfestir þennan sama morgun.
39 Those who passed by blasphemed him, wagging their heads,
Fólk, sem leið átti hjá, hreytti ónotum í Jesú, hristi höfuðið og sagði:
40 and saying, "You who destroy the temple, and build it in three days, save yourself. If you are the Son of God, come down from the cross."
„Þú ert maðurinn sem getur brotið niður musterið og reist það aftur á þremur dögum. Komdu nú niður af krossinum, ef þú ert sonur Guðs!“
41 Likewise the chief priests also mocking, with the scribes, and the elders, said,
Og æðstu prestarnir og leiðtogarnir hæddu hann einnig og sögðu með fyrirlitningu: „Hann bjargaði öðrum, en sjálfum sér getur hann ekki bjargað. Þú þykist vera konungur Ísraels. Komdu nú niður af krossinum og þá skulum við trúa á þig! Hann sagðist treysta Guði. Hvers vegna bjargar Guð honum þá ekki, ef hann hefur mætur á honum? Hann sagðist vera sonur Guðs, var það ekki?“
42 "He saved others, but he cannot save himself. If he is the King of Israel, let him come down from the cross now, and we will believe in him.
43 He trusts in God. Let God deliver him now, if he wants him; for he said, 'I am the Son of God.'"
44 The robbers also who were crucified with him insulted him in the same way.
Á sama hátt smánuðu ræningjarnir hann.
45 Now from noon until three in the afternoon there was darkness over all the land.
Um hádegið varð myrkur um alla jörðina í þrjár stundir, allt til klukkan þrjú.
46 Then at about three in the afternoon Jesus called out with a loud voice, saying, "Eli, Eli, lema shabachthani?" That is, "My God, my God, why have you forsaken me?"
En þá hrópaði Jesús hátt: „Elí, Elí, lama sabaktaní!“Það þýðir „Guð minn, Guð minn, hví hefur þú yfirgefið mig?“
47 Some of them who stood there, when they heard it, said, "This man is calling Elijah."
Sumir þeirra, sem þarna stóðu, misskildu þetta og héldu að hann væri að kalla á Elía spámann.
48 Immediately one of them ran, and took a sponge, and filled it with vinegar, and put it on a reed, and gave him a drink.
Einn þeirra hljóp þá til og fyllti svamp af súru víni, setti hann á stöng og rétti Jesú það að drekka.
49 The rest said, "Let him be. Let us see whether Elijah comes to save him."
„Láttu hann eiga sig, “sögðu hinir. „Sjáum til hvort Elía kemur að bjarga honum.“
50 And Jesus cried out again with a loud voice, and yielded up his spirit.
Þá hrópaði Jesús aftur og gaf upp andann.
51 And look, the veil of the temple was torn in two from the top to the bottom. The earth quaked and the rocks were split.
Og í sama bili rofnaði fortjaldið í musterinu í tvennt, – en það huldi hið allra helgasta, – ofan frá og niður úr, jörðin skalf og björgin klofnuðu.
52 The tombs were opened, and many bodies of the saints who had fallen asleep were raised;
Þá opnuðust margar grafir og heilagt fólk, sem þar hafði legið, lifnaði við.
53 and coming out of the tombs after his resurrection, they entered into the holy city and appeared to many.
Eftir upprisu Jesú fór þetta fólk út úr gröfunum og gekk inn í Jerúsalem og birtist þar mörgum.
54 Now the centurion, and those who were with him watching Jesus, when they saw the earthquake, and the things that were done, feared exceedingly, saying, "Truly this was the Son of God."
Þegar foringinn og hermenn hans, sem gættu Jesú, fundu jarðskjálftann og sáu hvað gerðist, greip þá skelfing og þeir hrópuðu: „Þessi maður hefur áreiðanlega verið sonur Guðs!“
55 Many women were there watching from afar, who had followed Jesus from Galilee, serving him.
Margar konur, sem farið höfðu með Jesú frá Galíleu og þjónað honum, fylgdust úr fjarlægð með því sem fram fór.
56 Among them were Mary Magdalene, Mary the mother of James and Joseph, and the mother of the sons of Zebedee.
Þeirra á meðal var María Magdalena, María móðir Jakobs og Jóse, og móðir Jakobs og Jóhannesar (Sebedeussona.)
57 When evening had come, a rich man from Arimathea, named Joseph, who himself was also Jesus' disciple came.
Þegar kvöld var komið fór Jósef frá Arímaþeu, ríkur maður og vinur Jesú,
58 This man went to Pilate, and asked for the body of Jesus. Then Pilate commanded that it be released.
til Pílatusar og bað um lík Jesú. Pílatus lét honum það eftir.
59 Joseph took the body, and wrapped it in a clean linen cloth,
Jósef tók þá líkið, vafði það í hreint léreft
60 and placed it in his own new tomb, which he had cut out in the rock, and he rolled a great stone to the door of the tomb, and departed.
og lagði í gröf, sem hann hafði nýlega látið höggva handa sjálfum sér. Síðan velti hann stórum steini fyrir dyr grafarinnar og fór burt.
61 Mary Magdalene was there, and the other Mary, sitting opposite the tomb.
María Magdalena og María hin sátu skammt frá og fylgdust með því sem gerðist.
62 Now on the next day, which was the day after the Preparation Day, the chief priests and the Pharisees were gathered together to Pilate,
Daginn eftir – að kvöldi fyrsta dags páskahátíðarinnar – fóru farísearnir og æðstu prestarnir til Pílatusar
63 saying, "Sir, we remember what that deceiver said while he was still alive: 'After three days I will rise again.'
og sögðu: „Herra, svikari þessi sagði eitt sinn: „Eftir þrjá daga mun ég rísa upp.“
64 Command therefore that the tomb be made secure until the third day, lest perhaps his disciples come and steal him away, and tell the people, 'He is risen from the dead;' and the last deception will be worse than the first."
Við viljum því biðja þig að setja vörð við gröfina í þrjá daga til þess að lærisveinar hans komi ekki og steli líkinu, og segi svo öllum að hann hafi lifnað við. Ef svo færi, yrðu seinni svikin verri hinum fyrri!“
65 Pilate said to them, "You have a guard. Go, make it as secure as you can."
„Notið ykkar eigin musterislögreglu, “svaraði Pílatus, „hún ætti að geta gætt grafarinnar nægilega vel.“
66 So they went with the guard and made the tomb secure, sealing the stone.
Þeir fóru og gengu tryggilega frá gröfinni. Síðan settu þeir innsigli keisarans á steininn í viðurvist varðmannanna, til þess að gröfin yrði ekki opnuð.
