Matthew 10
1 And he called to himself his twelve disciples, and gave them authority over unclean spirits, to cast them out, and to heal every disease and every sickness.
Pewnego dnia Jezus przywołał dwunastu uczniów i dał im władzę uwalniania ludzi od złych duchów i uzdrawiania wszelkich chorób i dolegliwości.
2 Now the names of the twelve apostles are these. The first, Simon, who is called Peter; and Andrew his brother; and James the son of Zebedee, and John his brother;
Byli to: Szymon (zwany też Piotrem) i Andrzej—jego brat, Jakub i Jan—synowie Zebedeusza,
3 Philip and Bartholomew; Thomas and Matthew the tax collector; James the son of Alphaeus, and Thaddaeus;
Filip, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz (poborca podatkowy), Jakub—syn Alfeusza, Tadeusz,
4 Simon the Zealot, and Judas Iscariot, who also betrayed him.
Szymon Gorliwy i Judasz z Kariotu—ten, który później wydał Jezusa.
5 Jesus sent these twelve out, and commanded them, saying, "Do not go among the non-Jews, and do not enter into any city of the Samaritans.
Tych dwunastu uczniów Jezus posłał, dając im następujące wskazówki: —Nie chodźcie do pogan ani do miast Samarii.
6 Rather, go to the lost sheep of the house of Israel.
Idźcie jedynie do Izraelitów, którzy jak zagubione owce odeszli od Boga.
7 And as you go, proclaim, saying, 'The kingdom of heaven is near.'
Mówcie im: „Nadchodzi królestwo niebieskie!”.
8 Heal the sick, raise the dead, cleanse the lepers, cast out demons. Freely you received, freely give.
Uzdrawiajcie chorych, wskrzeszajcie zmarłych, leczcie trędowatych i uwalniajcie od demonów. Róbcie to za darmo, bo za darmo to otrzymaliście!
9 Do not take any gold, nor silver, nor copper in your money belts.
Nie bierzcie ze sobą pieniędzy,
10 Take no bag for your journey, neither two tunics, nor shoes, nor staff: for the laborer is worthy of his food.
torby z zapasową odzieżą i obuwiem ani laski podróżnej. Ten bowiem, kto pracuje, powinien otrzymać to, co mu się należy.
11 And into whatever city or village you enter, find out who in it is worthy; and stay there until you go on.
Wchodząc do jakiegoś miasta lub wsi, dowiedzcie się, kto tam jest godnym człowiekiem. Pozostańcie u niego aż do opuszczenia tej miejscowości.
12 And as you enter into the household, greet it.
Wchodząc do jego domu, pozdrówcie tych, którzy w nim mieszkają.
13 And if the household is worthy, let your peace come on it, but if it is not worthy, let your peace return to you.
Jeśli to pobożni ludzie, Bóg obdarzy ich pokojem. Jeśli nie—pokój pozostanie z wami.
14 And whoever does not receive you, nor hear your words, as you leave that house or that city, shake off the dust from your feet.
Jeśli nie zostaniecie przyjęci i nie będą chcieli was słuchać, odchodząc z tego domu i miasta, strząśnijcie z nóg nawet tamtejszy kurz.
15 Truly I tell you, it will be more tolerable for the land of Sodom and Gomorrah in the day of judgment than for that city.
Zapewniam was: W dniu sądu złym mieszkańcom Sodomy i Gomory lżej będzie niż temu miastu.
16 "Look, I send you out as sheep in the midst of wolves, so be cunning as snakes and innocent as doves.
Posyłam was jak owce między wilki. Bądźcie więc sprytni jak węże, ale nieskazitelni jak gołębie.
17 But beware of people: for they will deliver you up to councils, and in their synagogues they will scourge you.
Uważajcie na siebie! Postawią was przed sądami, będą was biczować w synagogach
18 Yes, and you will be brought before governors and kings for my sake, for a testimony to them and to the nations.
oraz oskarżać przed władzami za to, że Mnie naśladujecie. Będzie to dla was okazja do przedstawienia im dobrej nowiny. W ten sposób dotrze ona do wielu narodów.
19 But when they deliver you over, do not be anxious how or what you will say, for it will be given you in that hour what you will say.
Nie martwcie się jednak, co i jak macie mówić. We właściwym czasie otrzymacie stosowne słowa.
20 For it is not you who speak, but the Spirit of your Father who speaks in you.
Bo to nie wy będziecie mówić, lecz Duch waszego Ojca będzie mówił przez was!
21 "And brother will deliver up brother to death, and the father his child. Children will rise up against parents, and cause them to be put to death.
Bracia będą wzajemnie się wydawać na śmierć, ojcowie zdradzą własne dzieci, a dzieci—rodziców.
22 And you will be hated by everyone because of my name, but the one who perseveres to the end will be saved.
Wszyscy was znienawidzą za to, że należycie do Mnie. Ale ci, którzy wytrwają do końca i nie zaprą się Mnie, zostaną uratowani!
23 But when they persecute you in one city, flee to the other. And if they persecute you in the other, flee to the next. For truly I tell you, you will not have gone through the cities of Israel before the Son of Man comes.
Gdy spotka was prześladowanie w jednym mieście, uciekajcie do drugiego! Zapewniam was: Nie zdążycie obejść wszystkich miast Izraela, a Ja, Syn Człowieczy powrócę.
24 "A disciple is not above the teacher, nor a servant above his lord.
Uczeń nie przewyższa nauczyciela, a sługa—swego pana.
25 It is enough for the disciple that he be like his teacher, and the servant like his lord. If they have called the master of the house Beelzebul, how much more those of his household.
Wystarczy, że będą jak ich nauczyciel lub pan. Skoro Mnie, pana domu, nazwano Belzebubem, władcą demonów, to tym bardziej spotka to domowników.
26 Therefore do not be afraid of them, for there is nothing covered that will not be revealed; and hidden that will not be known.
Ale nie bójcie się ich! Nie ma bowiem niczego ukrytego, co by ostatecznie nie wyszło na jaw.
27 What I tell you in the darkness, speak in the light; and what you hear whispered in the ear, proclaim on the housetops.
To, co teraz mówię wam pod osłoną nocy, rozpowiadajcie z nastaniem dnia. To, co słyszycie na ucho, rozgłaszajcie publicznie!
28 And do not be afraid of those who kill the body, but are not able to kill the soul. Rather, fear him who is able to destroy both soul and body in hell. (Geenna g1067)
Nie bójcie się tych, którzy uśmiercają ciało, lecz nie mogą zabić duszy! Lękajcie się Boga, który i duszę, i ciało może zatracić w piekle. (Geenna g1067)
29 "Are not two sparrows sold for an assarion coin? Not one of them falls on the ground apart from your Father's will,
Ile kosztuje para wróbli? Można ją kupić już za kilka drobnych monet. A jednak żaden z nich nie spadnie na ziemię bez wiedzy waszego Ojca w niebie.
30 but the very hairs of your head are all numbered.
Przecież On wie nawet ile macie włosów na głowie!
31 Therefore do not be afraid. You are of more value than many sparrows.
Nie bójcie się więc! Jesteście dla Niego cenniejsi niż całe stado wróbli!
32 Everyone therefore who confesses me before people, him I will also confess before my Father who is in heaven.
Jeśli więc jakiś człowiek wyzna przed innymi ludźmi, że należy do Mnie, to i Ja przyznam się do Niego przed moim Ojcem w niebie.
33 But whoever denies me before people, him I will also deny before my Father who is in heaven.
Lecz jeśli ktoś wyprze się Mnie wobec ludzi, i Ja się go wyprę przed moim Ojcem w niebie.
34 "Do not think that I came to send peace on the earth. I did not come to send peace, but a sword.
Nie myślcie, że przyszedłem przynieść na ziemię pokój! Wręcz przeciwnie—miecz podziału!
35 For I came to set a man at odds against his father, and a daughter against her mother, and a daughter-in-law against her mother-in-law.
Przyszedłem poróżnić syna z ojcem, córkę—z matką, a synową—z teściową.
36 And a person's foes will be those of his own household.
Nawet najbliżsi staną się wrogami!
37 Whoever loves father or mother more than me is not worthy of me; and whoever loves son or daughter more than me is not worthy of me.
Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jesteś Mnie godny. I kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godny.
38 And whoever does not take his cross and follow after me, is not worthy of me.
Kto nie bierze swojego krzyża i nie idzie ze Mną, nie jest Mnie godny.
39 Whoever seeks his life will lose it; and whoever loses his life for my sake will find it.
Kto zabiega o swoje życie, utraci je. Lecz ten, kto poświęci życie dla Mnie, odnajdzie je.
40 Whoever receives you receives me, and whoever receives me receives him who sent me.
Kto was przyjmuje, Mnie przyjmuje. A kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Ojca, który Mnie posłał.
41 The one who receives a prophet because he is a prophet will receive a prophet's reward, and the one who receives a righteous person because he is a righteous person will receive a righteous person's reward.
Kto przyjmuje proroka—dlatego, że jest on prorokiem—otrzyma nagrodę należną prorokowi. Kto przyjmuje prawego człowieka—dlatego, że jest on prawy—otrzyma nagrodę należną prawemu człowiekowi.
42 And whoever gives one of these little ones just a cup of cold water to drink because he is a disciple, truly I tell you he will in no way lose his reward."
Nawet jeśli ktoś poda kubek wody najmniejszemu z moich uczniów—właśnie dlatego, że jest on moim uczniem—zapewniam was: nie ominie go nagroda!
